DN bán lẻ chỉ được lấy hàng một nơi nên sau khi ký hợp đồng sẽ bị chèn ép chiết khấu, thương nhân phân phối cho chiết khấu bao nhiêu cũng phải nhận. Kể cả sau 1, 2 năm đổi nhà phân phối khác thì vẫn bị chèn ép chiết khấu.

Sở dĩ có tình trạng như vậy, bởi nhà phân phối biết rằng nếu DN bán lẻ không lấy hàng của họ thì cũng không thể lấy hàng của nhà phân phối khác “DN bán lẻ ở trong thế kẹt, mọi sự cạnh tranh bị triệt tiêu”.

"Trong khi đó, Bộ Công thương đang xây dựng dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 83/2014, Nghị định 95/2021 về kinh doanh xăng dầu, nhưng những sửa đổi, bổ sung của dự thảo Nghị định này không thay đổi được gì với thực trang của DN bán lẻ hiện nay”, Đơn kiến nghị khẩn cấp của cộng đồng DN bán lẻ xăng dầu gửi Thủ tướng Chính phủ hôm 1/2/2023 nêu.

Các doanh nghiệp bán lẻ cũng nhấn mạnh: “Bất công nhất là thương nhân phân phối vừa được bán buôn vừa được bán lẻ để cạnh tranh với doanh nghiệp bán lẻ và được hưởng quá nhiều quyền lợi về giá bán buôn và được chủ động nguồn hàng từ nhiều nơi, chủ động được nguồn hàng khi tham gia thị trường họ có thể cắt chiết khấu cho khách hàng để giữ chân khách.

Trong năm 2022, khi thị trường căng thẳng nhất, các thương nhân phân phối cũng tìm mọi cách hạn chế bán ra, dù họ được phép nhập từ 3 nguồn khác nhau. 

Khi giá tăng, DN bán lẻ mua hàng thì thường bị nhà cung cấp từ chối bán, hầu hết là không giao hàng, họ để tồn trữ, giữ lại hưởng chênh lệch giá, cho dù DN bán lẻ nói sắp hết hàng nhưng họ nhất quyết không giao hàng nên dẫn đến đóng cửa. 

Trong khi đó, DN bán lẻ không được quyền lấy nhiều nguồn hàng và bị hạn chế nguồn hàng khi khan hiếm, dẫn đến đứt gãy buộc phải ngưng bán hàng. 

Do đó, cộng đồng doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu kiến nghị, cần xem xét việc cho phép các doanh nghiệp bán lẻ được lấy từ 3 nguồn khác nhau giống như thương nhân phân phối.

Kiến nghị ghi nhận chiết khấu vào công thức tính giá cơ sở như một khoản chi phí lưu thông ở khâu bán lẻ

Doanh nghiệp cũng kiến nghị ghi nhận chiết khấu vào công thức tính giá cơ sở như là một khoản chi phí lưu thông ở khâu bán lẻ một cách hợp lý để đảm bảo không có sự “phân biệt đối xử giữa các doanh nghiệp”.

Giải quyết được mức chiết khấu tối thiểu dành cho các cửa hàng bán lẻ xăng dầu sẽ khắc phục được các hạn chế nêu trên, đảm bảo mục tiêu “lợi ích hài hòa, rủi ro chia sẻ”, đảm ổn định chuỗi cung ứng, thị trường ổn định, không còn xảy ra tình trạng các cửa xăng dầu ngừng kinh doanh như hiện nay.

Làm được như vậy, Bộ Công thương cũng không phải mất nhiều thời gian, công sức, nhân lực đi kiểm tra, giám sát…, thị trường vận hành ổn định.

Thị trường xăng dầu hiện có khoảng 17.000 cửa hàng, trong đó hệ thống cửa hàng bán lẻ của hai doanh nghiệp nhà nước chiếm thị phần lớn chỉ có gần 3.000 cửa hàng. Do đó, với vai trò của các cửa hàng tư nhân cung ứng cho toàn thị trường ngày càng lớn, các doanh nghiệp kiến nghị cần sửa đổi quy định trong Nghị định 84 và 95 để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu được cạnh tranh lành mạnh.