Dư nợ của 12 dự án thua lỗ, yếu kém ngành Công thương chạm ngưỡng 21.000 tỷ đồng, đa số không trả được nợ đúng hạn

Chính phủ vừa có báo cáo gửi đại biểu Quốc hội về tình hình và kết quả xử lý tồn tại, yếu kém của các dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả thuộc ngành Công thương.

Báo cáo cho biết, mặc dù số lượng nhiệm vụ giai đoạn 2017 - 2019 mà các bộ, cơ quan, doanh nghiệp đã hoàn thành đạt khoảng 75,36% nhưng những vướng mắc, mấu chốt nhất của các dự án, doanh nghiệp chưa được giải quyết, phần lớn tập trung ở các nhiệm vụ còn lại với 3 nhóm vấn đề:  Xử lý dứt điểm tranh chấp, vướng mắc để quyết toán hợp đồng EPC, quyết toán toàn bộ dự án; Khó khăn về tài chính, cơ cấu lại nợ, giãn khấu hao, điều chỉnh lãi suất vay; Xây dựng phương án thoái vốn.

Sau hơn 2 năm thực hiện Đề án 1468, đến nay, một số dự án, doanh nghiệp đã có những chuyển biến nhất định nhưng nhìn chung vẫn còn rất nhiều khó khăn, tồn tại.

Chỉ có 2 dự án, doanh nghiệp có lãi, (trong đó 1 doanh nghiệp vẫn còn lỗ lũy kế).

Cụ thể, Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 1 - Hải Phòng lợi nhuận sau thuế năm 2018 đạt 227,5 tỷ đồng, năm 2019 ước đạt 6,262 tỷ đồng, Nhà máy thép Việt - Trung lợi nhuận sau thuế năm 2018 đạt 397 tỷ đồng, năm 2019 ước đạt 177,4 tỷ đồng. Do khó khăn của thị trường, các chỉ tiêu sản xuất, kinh doanh năm 2019 giảm so với cùng kỳ năm 2018

2 dự án, doanh nghiệp giảm được lỗ nhưng chưa bền vững. Trong đó,  so với năm 2017 - 2018, Nhà máy Phân đạm Hà Bắc giảm lỗ 342 tỷ đồng, Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai giảm lỗ 208,8 tỷ đồng, Nhà máy Đạm Ninh Bình giảm lỗ 417,2 tỷ đồng.

So với cùng kỳ năm 2018, năm 2019, Nhà máy Đạm Ninh Bình giảm lỗ 134 tỷ đồng, Công ty DQS giảm lỗ 64,04 tỷ đồng, Nhà máy đạm Hà Bắc tăng lỗ 239 tỷ đồng, Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai tăng lỗ 178,2 tỷ đồng.

Ngoài ra, 1 dự án, doanh nghiệp dừng hoạt động nay đã vận hành trở lại (Dự án Nhà máy sản xuất Xơ sợi Đình Vũ), 7 dự án, doanh nghiệp còn thua lỗ hoặc dở dang, dừng hoạt động.

Có 5 trên tổng số 12 dự án, doanh nghiệp có tranh chấp, vướng mắc EPC  với nhiều nội dung được doanh nghiệp đàm phán nhiều lần với đối tác theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo nhưng vẫn không thành công. 

Đó là các dự án: Dự án xây dựng Nhà máy sản xuất phân bón DAP số 2 - Lào Cai, Dự án cải tạo, mở rộng Nhà máy Phân đạm Hà Bắc, Dự án nhà máy đạm Ninh Bình, Dự án Xây dựng Nhà máy công nghiệp tàu thủy Dung Quất, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 của Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên.

Đáng quan ngại là dư nợ của các dự án, doanh nghiệp tại các tổ chức tín dụng lớn, đa số không trả được nợ đúng hạn. Hiện nay, có 17 ngân hàng thương mại và 1 công ty tài chính cấp tín dụng cho 12 dự án với tổng số dư nợ đến thời điểm 31/12/2019 là 20.938.

Trong đó, dư nợ trung dài hạn là 17.169 tỷ đồng, dư nợ ngắn hạn là 3.769 tỷ đồng. Ngoài 12 dự án, doanh nghiệp này ra, các ngân hàng còn cấp tín dụng đối với các chủ đầu tư có liên quan 22.964 tỷ đồng, trong đó, dư nợ trung hạn 17.263 tỷ, ngắn hạn 5.701 tỷ đồng. Ngoài ra, Ngân hàng Phát triển Việt Nam còn cấp tín dụng cho 06 Dự án (Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2- Tisco; Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình; Dự án đạm Hà Bắc; Dự án DAP số 1 Hải Phòng; Dự án DAP số 2 Lào Cai; Nhà máy đóng dầu Dung Quất) với tổng dư nợ đến 31/12/2019 là 9.796 tỷ đồng.

Đến nay, việc xác định trách nhiệm, xử lý đối với các tổ chức, cá nhân có sai phạm đã được tiến hành nghiêm túc, quyết liệt. Toàn bộ 12 dự án, doanh nghiệp đều đã được tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra ở các cấp độ khác nhau  để phát hiện các sai phạm, vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân có liên quan theo quy định của pháp luật..

Cụ thể, tất cả 12 dự án, doanh nghiệp đều được thanh tra ở các cấp độ Thanh tra Chính phủ, Thanh tra chuyên ngành và Thanh tra của địa phương với tổng số 24 cuộc thanh tra, trong đó có 22 cuộc đã có kết luận thanh tra.

Có 7 dự án đã được Kiểm toán Nhà nước kiểm toán và đã kết luận kết quả kiểm toán, gồm: 04 dự án sản xuất phân bón của Tập đoàn Hóa chất; Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, Dự án nhà máy Bột giấy Phương Nam và Dự án Nhà máy NLSH Bình Phước.

Có 4 dự án, doanh nghiệp đã chuyển hồ sơ sang Bộ Công an để điều tra (Dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Quảng Ngãi, Dự án Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ, Dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi polyester Đình Vũ).