Sắp có ưu đãi lãi suất cho vay dự án xanh 

Cho đến nay, vốn tín dụng ngân hàng vẫn đang góp phần lớn cho các hoạt động phát triển bền vững tại Việt Nam. Trong khuôn khổ hội thảo “Đa dạng vốn cho phát triển bền vững” do Báo tài chính - Đầu tư tổ chức, bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHHN) cho biết, ngành ngân hàng đã thực hiện phát triển tín dụng xanh từ rất sớm. Khi Việt Nam có chiến lược tăn trưởng xanh quốc gia, NHNN đã nghiên cứu các chỉ thị yêu cầu các tổ chức tín dụng cho vay phát triển bền vững, phát triển xanh, đồng thời lồng ghép các yêu cầu và tăng tỷ trọng tín dụng xanh trong các đề án chiến lược ngành ngân hàng. 

Trong những năm qua, NHNN đã hoàn thiện các quy định, trình các cơ quan thẩm quyền ban hành các Nghị định để khuyến khích nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn, hướng đến dòng vốn hoạt động xanh…, phối hợp biên soạn các sổ tay đánh giá rủi ro môi trường – xã hội (ESMS) và vẫn tiếp tục phối hợp IFC xây dựng quy trình quản lý rủi ro môi trường. 

Bà Phạm Thị Thanh Tùng, Phó Vụ trưởng Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (NHHN) tại Hội thảo. Ảnh: Dũng Minh

Ở góc độ các tổ chức tín dụng, bà Thanh Tùng cho biết, gần 10 năm qua, các tổ chức tín dụng cũng đã nỗ lực xây dựng các sản phẩm tín dụng để huy động vốn xanh, hợp tác phát triển các dự án phát triển bền vững. Con số tín dụng xanh cũng đã có sự tăng trưởng nhanh. Cụ thể, trong 5 năm qua, dư nợ tín dụng xanh tăng bình quân 21%/năm, cao hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của cả nước. Nếu năm 2017 mới chỉ có 15 tổ chức tín dụng ghi nhận có dư nợ tín dụng xanh thì hiện con số này đã tăng lên 58 tổ chức tín dụng.

Bà Tùng cũng chia sẻ, trước đây, các ngân hàng thương mại sử dụng chính nguồn lực của chính mình để ưu đãi cho vay với lĩnh vực này. Tuy nhiên, Nghị quyết 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội đã quy định cơ chế hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn hoặc áp dụng tiêu chuẩn ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) thông qua Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa và các ngân hàng thương mại. 

Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính trình Chính phủ ban hành Nghị định hướng dẫn chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh vay vốn thực hiện các dự án xanh, tuần hoàn áp dụng tiêu chuẩn ESG.

"Hiện dự thảo đã được Bộ Tư pháp thẩm định và trong tuần này sẽ trình Chính phủ, dự kiến sẽ có hiệu lực đầu năm tới", bà Tùng thông tin.

Tính đến 27/11, so với con số tín dụng nền kinh tế đạt trên 18,2 triệu tỷ đồng, dư nợ tín dụng xanh vẫn còn khiêm tốn trong tổng dư nợ tín dụng và ngành ngân hàng vẫn chưa hài lòng với con số này và sẽ nỗ lực tiếp tục tăng trưởng. Bà Tùng cho rằng, nếu các dự án minh bạch, rõ ràng về danh mục thì dư nợ tín dụng sẽ còn cao hơn rất nhiều. 

Đồng thời, nhấn mạnh thêm, bà Tùng cho biết, chuyển đổi xanh là tất yếu, nhu cầu nguồn lực cũng rất lớn và còn các kênh nhiều tiềm năng để huy động ngoài kênh tín dụng như thị trường cổ phiếu, trái phiếu, các thị trường quốc tế. 

Dư nợ trái phiếu xanh tại Việt Nam đã đạt 1 tỷ USD 

Chia sẻ góc nhìn từ Bộ Tài chính, bà Phạm Thị Thanh Tâm – Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) cũng xác nhận, dự thảo Nghị định hướng dẫn hỗ trợ lãi suất 2%/năm khi cho vay thực hiện dự án xanh, tuần hoàn, áp dụng tiêu chuẩn ESG sẽ sớm có hiệu lực và đi vào áp dụng sau 45 ngày khi Chính phủ ký ban hành. 

Bà Phạm Thị Thanh Tâm - Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính (Bộ Tài chính) tại Hội thảo. Ảnh: Dũng Minh

Trước đó, Bộ Tài chính cũng đã có quá trình tham gia chặt chẽ với NHNN cũng như Bộ Nông nghiệp và Môi trường để đưa ra danh mục dự án xanh được thiết kế tương đối rộng theo tiêu chuẩn quốc tế theo Quyết định 21. Sau khi Quyết định 21 được ban hành, thị trường trái phiếu xanh đã có sự tăng trưởng ấn tượng.

Tính đến tháng 10/2025, quy mô dư nợ trái phiếu doanh nghiệp xanh đã đạt xấp xỉ 1 tỷ USD. Theo bà Tâm, trái phiếu xanh được phát triển sau nhưng cũng đã có sự tăng trưởng mạnh so với nhiều năm trước. Trước đây, doanh nghiệp muốn phát hành trái phiếu xanh phải công bố phát hành theo tiêu chuẩn quốc tế thì sau khi có Quyết định 21, doanh nghiệp đã có thể phát hành và công bố theo tiêu chuẩn Việt Nam. 

Việc tạo khuôn khổ pháp lý cho trái phiếu xanh cũng đã được Bộ Tài chính sớm quan tâm. Đến năm 2020, Chính phủ cũng đã tạo dựng khuôn khổ pháp lý về phát hành trái phiếu xanh, đi trước khuôn khổ pháp lý về bảo vệ môi trường. 

Tuy nhiên, bà Tâm cũng lưu ý đến điểm yếu của thị trường trái phiếu hiện nay, đó là cơ sở nhà đầu tư còn mỏng, thiếu vắng những nhà đầu tư có tiềm lực tài chính mạnh, có nguồn vốn dài hạn. Đây cũng là bài toán đặt ra để thúc đẩy thị trường trái phiếu cũng như trái phiếu xanh. Hiện Bộ Tài chính cũng đang phát triển cơ cấu nhà đầu tư trên thị trường, và đặc biệt nhiệm vụ này yêu cầu sự phối hợp đồng bộ của nhiều các Bộ ngành khác. 

Trong khi đó, nhà đầu tư nước ngoài có tham gia đầu tư nhưng chỉ chiếm tỷ trọng rất nhỏ trên thị trường trái phiếu chính phủ. Điều này xuất phát từ việc nhà đầu tư ngoại cần công cụ để hedging được tỷ giá, lãi suất và cảm thấy an toàn, gắn bó với thị trường. Nhưng khi tham gia vào thị trường Việt Nam, các công cụ hedging cho nhà đầu tư chưa đáp ứng được kỳ vọng lớn của nhóm này. 

Bên cạnh đó, lãi suất trái phiếu chính phủ cũng tương đối thấp so với các nước trong khu vực, do đó cũng ít hấp dẫn nhà đầu tư nước ngoài hơn. Tuy nhiên bà Tâm cho biết, sự tham gia dài hạn được khuyến khích hơn, còn sự tham gia ngắn hạn sẽ dễ tạo ra ảnh hưởng khi có biến động, dòng vốn bị rút ra khỏi thị trường như tình hình của Thái Lan trước đây. “Do đó chúng tôi mong muốn nhà đầu tư nước ngoài tham gia lâu dài, bền vững trên thị trường vốn. Đi cùng với đó sẽ phải là sự đồng bộ của các cơ chế về chính sách vĩ mô”, Phó Vụ trưởng Vụ Các định chế tài chính khẳng định.