Khóa học về tài sản mã hóa tại TP.HCM do Viện Công nghệ blockchain và trí tuệ nhân tạo (ABAII) tổ chức.

Công nghệ chiến lược cần nguồn nhân lực lớn

Trong diễn biến mới nhất, ngày 12/6/2025, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 1131/QĐ-TTg ban hành Danh mục công nghệ chiến lược và sản phẩm công nghệ chiến lược. Một trong các công nghệ chiến lược được xác định là blockchain.

Cũng trong tháng 6/2025, Quốc hội thông qua Luật Công nghiệp công nghệ số, tạo khung pháp lý nền tảng cho tài sản mã hóa, mở đường thuận lợi cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư phát triển mạnh mẽ trong lĩnh vực này.

Trước đó, Quyết định số 1236/QĐ-TTg ngày 22/10/2024 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Chiến lược Blockchain quốc gia. Trong Chương trình Hành động giai đoạn 2024-2030, ban hành kèm theo Quyết định 1236/QĐ-TTg, Chính phủ đưa ra 5 hành động cụ thể, trong đó đặt ra nhiệm vụ phát triển nguồn nhân lực cho lĩnh vực blockchain.

Đồng thời, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia đã chính thức xác lập blockchain là một trong các công nghệ số trọng điểm quốc gia, với mục tiêu đưa Việt Nam trở thành trung tâm blockchain của khu vực vào năm 2030...

Muốn thực hiện các mục tiêu chiến lược trên, vấn đề đầu tiên và quan trọng là Việt Nam cần một chiến lược đào tạo, phát triển nguồn nhân lực blockchain. Hiện nguồn nhân lực blockchain của Việt Nam khá tiềm năng, nhưng chưa có sự đào tạo, định hướng, chưa có môi trường phát triển thuận lợi.

Ông Thuật Nguyễn, đồng sáng lập, kiêm CEO Kyros Ventures nhận định, Việt Nam đang sở hữu một nguồn nhân lực tiềm năng và dồi dào, đóng vai trò then chốt cho sự bùng nổ của ngành công nghiệp blockchain trong thập kỷ tới.

Dẫn số liệu từ các tổ chức quốc tế, ông Thuật cho biết, nhân sự Việt Nam xếp thứ 63/116 toàn cầu và thứ 6 tại châu Á trong Chỉ số Thông thạo tiếng Anh năm 2024, tạo lợi thế trong việc hội nhập và tham gia sâu các thị trường quốc tế. Cùng với đó, Việt Nam đạt vị trí 39/193 trong Chỉ số Sẵn sàng AI (AI Readiness Index) giai đoạn 2021-2023, cho thấy năng lực tiếp cận và thích ứng nhanh với các công nghệ tiên tiến.

Đặc biệt, nguồn nhân sự trong lĩnh vực công nghệ cao của Việt Nam còn xếp hạng thứ 2 thế giới trên Bảng xếp hạng Freelancer toàn cầu (chỉ sau Mỹ). Ngoài khả năng kỹ thuật, lực lượng lao động trẻ của Việt Nam ngày càng thành thạo về tiền mã hóa và ứng dụng blockchain, sẵn sàng đóng góp vào quá trình chuyển đổi số toàn diện.

Tuy nhiên, theo Báo cáo Thị trường việc làm blockchain Việt Nam 2024 của BlockchainWork, Việt Nam chỉ có khoảng 7,8% nhân sự trong ngành có kinh nghiệm làm việc trên 5 năm. Với nhân sự có kinh nghiệm trên 3 năm, con số này là 20,5%. Còn lại là nhân sự trẻ, có kinh nghiệm dưới 1 năm (48,1%) và nhân sự có kinh nghiệm khoảng 1-3 năm (31,4%).

Thị trường yêu cầu nhân sự có kiến thức về mật mã học, khoa học máy tính, tài chính, luật pháp và kinh nghiệm triển khai, vận hành dự án blockchain, khiến việc tìm kiếm ứng viên trở thành thách thức lớn với nhà tuyển dụng. Thậm chí, nhiều dự án blockchain bị chậm tiến độ, hoặc không thể triển khai, do không có đủ nhân lực phù hợp.

“Ngành công nghệ blockchain tại Việt Nam đang đứng trước cơ hội phát triển mạnh mẽ, nhưng cũng đối mặt với không ít thách thức, đặc biệt là việc xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao. Điều này đòi hỏi hành động từ các doanh nghiệp, tổ chức giáo dục và Chính phủ để cùng tạo ra một hệ sinh thái blockchain bền vững, toàn diện”, bà Tiên Lê, CEO BlockchainWork cho biết.

Cần sự chung tay

Để vươn lên dẫn đầu khu vực về công nghệ blockchain, ngoài nỗ lực của cá nhân hay doanh nghiệp, còn cần sự chung tay từ những nguồn lực xã hội khác.

Theo bà Tiên Lê, việc cần làm sớm là rút ngắn khoảng cách giáo dục trong đào tạo và yêu cầu thực tế. Theo đó, cần có các chương trình đào tạo chính thức tại các trường đại học và cơ sở giáo dục cung cấp chương trình đào tạo chuyên sâu về blockchain. Bên cạnh đó là nâng cao số lượng và chất lượng đào tạo, có hệ thống chuẩn hóa và chứng chỉ công nhận rộng rãi cho lĩnh vực blockchain.

PGS-TS. Đặng Ngọc Đức, Viện trưởng Viện Công nghệ tài chính (Đại học Đại Nam) cho rằng, Việt Nam đang chậm trễ trong việc đào tạo so với các nước phát triển như Mỹ hay châu Âu. Các trường đại học đang gặp một số thách thức trong công tác đào tạo chuyên ngành blockchain như thiếu giảng viên - chuyên gia, rào cản ngôn ngữ, cơ sở thực hành…

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn có cơ hội bắt kịp các nước thông qua các phương pháp đào tạo hiệu quả. Chẳng hạn, tổ chức các chương trình đào tạo lại hoặc đào tạo bằng thứ hai, nhằm bổ sung kiến thức và kỹ năng về công nghệ cho những người có nền tảng kiến thức và kỹ năng về tài chính và ngược lại; áp dụng các phương pháp đào tạo hiện đại như lớp học đảo ngược, sử dụng các chương trình đào tạo trực tuyến miễn phí từ các trường đại học uy tín trên thế giới…

Ông Dư Công Thành, Giám đốc Phát triển thị trường Mỹ và châu Á của SotaTek khuyến nghị, Việt Nam cần có các chương trình đào tạo và tìm kiếm nhân tài chuyên sâu về blockchain, nhằm bổ sung nguồn nhân lực có kỹ năng kỹ thuật cao. Bên cạnh đó, việc kết nối giữa các doanh nghiệp, nhà phát triển và cộng đồng blockchain là yếu tố then chốt để xây dựng một hệ sinh thái vững chắc.

“Sự kết nối này không chỉ giúp tạo ra các sản phẩm thực tiễn, mà còn thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành. Cộng đồng sẽ đóng vai trò như một bệ phóng, giúp triển khai và nhân rộng các dự án blockchain mang tính thực tiễn cao, không chỉ trong phạm vi Việt Nam, mà còn ở các quốc gia khác trong khu vực”, ông Thành cho biết.

Được biết, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) đặt mục tiêu đào tạo và phổ cập blockchain cùng trí tuệ nhân tạo (AI) cho 1 triệu lượt người đến năm 2030, trong đó có 100.000 sinh viên tại 30 trường đại học trên cả nước.

Một ông lớn khác là Binance đã triển khai sáng kiến “Blockchain for Vietnam” với cam kết tài trợ hơn 1 triệu USD để đào tạo chuyên sâu về blockchain trong cộng đồng, thúc đẩy áp dụng chuỗi khối vào những ngành thế mạnh, như nông nghiệp và du lịch và cấp học bổng cho học sinh, sinh viên đam mê công nghệ trên toàn quốc…

Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường đại học Kinh tế TPHCM, Trường đại học Thái Nguyên, Tổ chức giáo dục trực tuyến FUNiX… cũng đang đưa nội dung về blockchain vào các môn học trong chương trình đào tạo chính quy.