Tổng nợ gốc trái phiếu đến hạn thanh toán ở nhóm phi ngân hàng trong 8 tháng cuối của năm 2025 sẽ khoảng 126.400 tỷ đồng. Ảnh: Shutterstock

Áp lực ngày đến hạn

Những ngày cuối tháng 5/2025, thị trường trái phiếu doanh nghiệp ghi nhận một trường hợp hy hữu. Hai lô trái phiếu trị giá 4.000 tỷ đồng do Công ty cổ phần Dịch vụ giải trí Hưng Thịnh Quy Nhơn - chủ đầu tư Dự án Merryland Quy Nhơn bất ngờ thuộc diện “phải được mua lại bắt buộc”. Lý do là doanh nghiệp không thanh toán đúng hạn khoản lãi kỳ thứ 16 (từ ngày 12/2/2025 đến ngày 12/5/2025) của Lô trái phiếu HQNCH2124003.

Trái chủ đã gửi văn bản yêu cầu tổ chức phát hành mua lại bắt buộc toàn bộ trái phiếu trước hạn. Sau một ngày, công ty chứng khoán đại diện người sở hữu trái phiếu đã xác nhận sự việc và đưa ra thông báo vi phạm. Đáng chú ý là, điều này còn kéo thêm điều khoản vi phạm chéo đối với lô trái phiếu còn lại.

“Trường hợp doanh nghiệp bất động sản này không thanh toán đầy đủ, đúng hạn toàn bộ gốc và lãi của hai lô trái phiếu trước ngày đáo hạn bắt buộc, đại diện người sở hữu trái phiếu sẽ tiến hành thủ tục yêu cầu bên bảo lãnh thực hiện nghĩa vụ thay và/hoặc xử lý tài sản đảm bảo của trái phiếu”, văn bản thông báo vi phạm nêu rõ.

Không kể nghĩa vụ tất toán bất ngờ trên, thì áp lực đáo hạn trước đó đã được dự báo sẽ trở lại mạnh hơn trong tháng 5/2025, sau tháng 4 hạ nhiệt. Trong tháng 4/2025, thị trường không ghi nhận thêm trường hợp chậm trả gốc lãi mới nào. Tuy nhiên, ở tháng này, cùng với trường hợp chậm trả lãi của Hưng Thịnh Quy Nhơn, Công ty cổ phần Phần mềm diệt virus BKAV (BKAV Pro) cũng lỡ hẹn thanh toán cả gốc và lãi. Theo thông báo hôm 27/5 - một ngày sau thời điểm đáo hạn, doanh nghiệp này cho biết đang trong quá trình đàm phán.

Lô trái phiếu trên của BKAV Pro phát hành vào tháng 5/2021, ban đầu có thời hạn 3 năm với lãi suất 10,5%/năm, nhưng được gia hạn thêm một năm với lãi suất cho năm gia hạn là 11%/năm. Đồng thời, tài sản đảm bảo cũng được bổ sung, hiện gồm hơn 6,1 triệu cổ phiếu BKAV Pro thuộc sở hữu của BKAV và toàn bộ vốn góp của ông Nguyễn Tử Quảng tại Công ty TNHH Nền tảng Chuyển đổi số Việt Nam (DXP), kèm điều khoản một số công ty liên quan phải báo cáo về tình hình thu, chi và tích lũy dòng tiền tối đa trong khả năng có thể thanh toán gốc, lãi để đảm bảo tối thiểu có 1,5 tỷ đồng/tháng.

Tại cuộc họp đại hội đồng cổ đông của Công ty Chứng khoán VNDirect mới đây, khả năng chậm trả của lô trái phiếu do BKAV Pro phát hành từng được đề cập. Với vai trò tư vấn hồ sơ chào bán, đại diện người sở hữu trái phiếu, đại lý đăng ký lưu ký và thanh toán, kiêm bảo lãnh phát hành, VNDirect đã phải gửi công văn yêu cầu BKAV Pro khắc phục vi phạm do chưa thực hiện nghĩa vụ tích lũy số tiền tối thiểu 4,5 tỷ đồng trong các kỳ từ tháng 12/2024 đến tháng 2/2025.

Bức tranh chung vẫn sáng

Theo số liệu dự báo từ FiinGroup, tổng giá trị gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán của nhóm phi ngân hàng trong tháng 5/2025 ước đạt 11.400 tỷ đồng, gấp đôi so với tháng liền trước. Tính chung trong cả quý II/2025, ước tính tổng nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán ở nhóm phi ngân hàng dự kiến đạt khoảng 24.400 tỷ đồng, tăng 26,6% so với quý đầu năm.

Một số trường hợp “trễ hẹn” đã xuất hiện khi áp lực đáo hạn dâng lên. Tuy nhiên, ở mảng lớn còn lại, đa phần doanh nghiệp đã kịp thời tất toán, gia hạn nợ, thậm chí chủ động sớm phát hành trái phiếu mới với mục đích cơ cấu lại khoản nợ từ lô trái phiếu cũ.

Theo cập nhật mới nhất, Công ty cổ phần Dịch vụ thương mại tổng hợp Wincommerce đã hoàn thành việc thanh toán gốc, lãi trái phiếu tại ngày đáo hạn. “Ông lớn” ngành bán lẻ trong giai đoạn mở rộng quy mô vẫn báo lỗ gần 600 tỷ đồng riêng năm 2024, qua đó nâng lỗ lũy kế đến cuối năm 2024 lên gần 3.960 tỷ đồng. Tuy nhiên, với quy mô vốn điều lệ lớn (hơn 8.300 tỷ đồng), cùng dòng tiền được đảm bảo, các nghĩa vụ trả nợ lãi và gốc được thực hiện khi đến hạn. Tập đoàn ASG, Địa ốc Phú Long, hay Chứng khoán Rồng Việt cũng đã hoàn thành việc thanh toán.

Trong khi đó, mới đây, Công ty cổ phần Bất động sản Mỹ đã tổ chức thành công cuộc họp người sở hữu trái phiếu với ngày đáo hạn mới lùi lại 2 năm so với kỳ hạn cũ. Các lô trái phiếu ban đầu dự kiến đáo hạn trong tháng 4-6 năm nay và lần lượt thống nhất phương án gia hạn với trái chủ. Những lô trái phiếu đầu tiên được gia hạn chỉ trước ngày đáo hạn vài ngày. Tuy nhiên, chủ động hơn trong các lô trái phiếu sau, các cuộc họp trái chủ đã phê duyệt việc cơ cấu lại nợ trước tới nửa tháng.

Thậm chí, chủ động hơn, Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long phát hành tới 2 lô trái phiếu để cơ cấu lại nợ trong khoảng nửa năm trở lại đây. Vừa qua, Hội đồng Quản trị Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long (mã NLG - sàn HoSE) đã phê duyệt phương án phát hành trái phiếu của Công ty với tổng giá trị theo mệnh giá là 660 tỷ đồng. Số tiền thu về sẽ thanh toán toàn bộ khoản gốc đến hạn của trái phiếu NLG 2018001 phát hành cách đây 7 năm với tổng giá trị mệnh giá cũng bằng đúng 660 tỷ đồng. Lô trái phiếu trên sẽ đáo hạn vào ngày 19/6/2025. Còn thời điểm phát hành lô trái phiếu mới là trong quý II/2025.

Vơi gánh nợ nhờ đàm phán, tái cấu trúc

Theo tính toán của Fiingroup, áp lực thanh toán gốc trái phiếu tại nhóm phi ngân hàng trong tháng 6/2025 dự báo sẽ giảm đáng kể so với tháng vừa qua. Cụ thể, tổng giá trị nợ gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán của nhóm phi ngân hàng ước đạt 7.300 tỷ đồng, giảm 33,6%. Trong đó, bất động sản tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn, với khoảng 5.900 tỷ đồng trái phiếu đến hạn trong tháng 6/2025, tương đương 61,4% tổng giá trị đáo hạn toàn thị trường trong tháng. Ngoài Nam Long với phương án cơ cấu nợ đã khá rõ ràng, một số tổ chức phát hành đáng chú ý có trái phiếu đáo hạn trong kỳ như Saigon Glory (1.100 tỷ đồng), Signo Land (1.000 tỷ đồng).

Ước tính của chuyên gia từ Fiingroup cho thấy, tổng nợ gốc trái phiếu đến hạn thanh toán ở nhóm phi ngân hàng trong 8 tháng cuối của năm 2025 sẽ khoảng 126.400 tỷ đồng, trong đó bất động sản khoảng 79.400 tỷ đồng (chiếm 63% tổng giá trị đáo hạn). Áp lực đáo hạn trái phiếu ở khối phi ngân hàng dự kiến đạt đỉnh vào quý III/2025.

Theo số liệu dự báo từ FiinGroup, tổng giá trị gốc trái phiếu doanh nghiệp đến hạn thanh toán của nhóm phi ngân hàng trong tháng 5/2025 ước đạt 11.400 tỷ đồng, gấp đôi so với tháng liền trước.

Tín hiệu tích cực là các động thái mua lại trước hạn trái phiếu doanh nghiệp đã kéo giá trị gốc trái phiếu đáo hạn trong năm 2025 của khối phi ngân hàng ước tính giảm còn 159.800 tỷ đồng, từ mức ước tính hồi đầu năm là 171.900 tỷ đồng.

Thống kê của VNDirect cho thấy, tính đến ngày 15/4/2025, có 118 tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn trái phiếu với các trái chủ và đã có báo cáo chính thức lên HNX. Tổng giá trị trái phiếu được gia hạn kỳ hạn là hơn 178.000 tỷ đồng. Trong đó, giá trị trái phiếu đáo hạn trong năm 2025 được gia hạn là hơn 20.000 tỷ đồng, chiếm 10% tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đáo hạn năm 2025 và chiếm 11,2% tổng giá trị trái phiếu đã được gia hạn kỳ hạn.

Trước đó, vào quý I/2025, một số tổ chức phát hành đạt được thỏa thuận gia hạn kỳ hạn với lượng trái phiếu có giá trị lớn như Công ty TNHH Phát triển kinh doanh xây dựng 3 đạt được thỏa thuận gia hạn một lô trái phiếu có giá trị 2.250 tỷ đồng, nhưng thời gian gia hạn khá khiêm tốn (1 năm). Công ty cổ phần Đầu tư và Cho thuê tài sản TNL đạt được thỏa thuận gia hạn nhiều lô trái phiếu có tổng giá trị hơn 2.900 tỷ đồng. Công ty cổ phần Đầu tư phát triển bất động sản TNR Holdings Việt Nam đạt được thỏa thuận gia hạn nhiều lô trái phiếu có tổng giá trị hơn 2.800 tỷ đồng. Thời gian gia hạn cho hai lô trái phiếu này đều là 2 năm.

Việc đàm phán sớm với các trái chủ hay chủ động tái cấu trúc nguồn vốn thông qua phát hành trái phiếu mới sẽ giảm áp lực cho doanh nghiệp khi chuyển nghĩa vụ trả nợ cho tương lai. Tuy vậy, không phải doanh nghiệp nào cũng thuyết phục được các trái chủ tiếp tục đồng hành hay mua trái phiếu mới.

Đối với trường hợp lô trái phiếu do BKAV Pro phát hành, lãnh đạo VNDirect cho biết, Công ty đang chuẩn bị lập một nhóm công tác giúp BKAV Pro. “BKAV vướng mắc trong việc đóng gói sản phẩm công nghệ đưa ra thị trường hoặc BKAV chưa giải được bài toán kết nối tri thức toàn cầu để giải bài toán của khách hàng doanh nghiệp hiện nay”, bà Phạm Minh Hương, Chủ tịch HĐQT VNDirect đưa ra những lý giải cho những khó khăn trong việc tất toán khoản trái phiếu đến hạn của BKAV Pro.

Cùng với đó, người đứng đầu VNDirect cho rằng, nhu cầu chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ vẫn còn rất lớn trong bối cảnh hiện tại và tin tưởng VNDirect đã có rất nhiều kinh nghiệm từ các lần từng vào giúp doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính trước đây.

Dù vậy, vai trò công ty chứng khoán này là đại diện người sở hữu trái phiếu. Ý chí của chính các trái chủ mới là điều kiện quyết định tình trạng của lô trái phiếu cũng như tình hình tài chính của doanh nghiệp công nghệ này.