Tỷ lệ giảm thầu cực thấp

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP. Thủ Dầu Một vừa công bố kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu xây dựng mới Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai. Theo đó, nhà thầu trúng thầu là Công ty TNHH Bảo Sơn (doanh nghiệp có trụ sở tại thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương) với giá trúng thầu là 51.796.679.000 đồng. 

Nhìn vào kết quả lựa chọn nhà thầu trên đây, chắc hẳn cơ quan quản lý việc chi tiêu ngân sách nhà nước cũng như nhiều nhà thầu tử tế sẽ không khỏi xót xa. Bởi lẽ việc lựa chọn nhà thầu xem ra được chủ đầu tư dày công thực hiện lớp lang, bài bản và tốn kém thời gian, tiền bạc, song tỷ lệ giảm thầu chẳng bõ bèn. Thử làm phép so sánh giữa giá gói thầu này là 52.093.573.188 đồng với giá trúng thầu là 51.796.679.000 đồng, thì thấy gói thầu Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai chỉ giảm thầu được 296.894.180 đồng, đạt tỷ lệ giảm thầu khoảng 0,56%.

Bóng đen khiếu kiện đang bao phủ dù Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai đã được khởi công xây dựng.

Tỷ lệ này nhỏ hơn rất nhiều lần so với tỷ lệ giảm thầu thông thường, bất chấp việc lựa chọn nhà  thầu gói này được thực hiện bằng hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước. Cần nhắc lại rằng, với hình thức đấu thầu rộng rãi, tỷ lệ giảm thầu bình quân trên địa bàn tỉnh Bình Dương ở ngưỡng khoảng 7% (số liệu thống kê niên độ 2016 của UBND tỉnh Bình Dương).

Bình luận về kết quả trên, người trong cuộc, đại diện nhà thầu liên danh Công ty cổ phần Đầu tư Xây dựng 3/2 - Công ty cổ phần Xây dựng Bình Dương (liên danh nhà thầu CIC) cho rằng, trong lúc tranh cãi nảy lửa về việc phê duyệt danh sách các nhà thầu đạt yêu cầu về mặt kỹ thuật chưa ngã ngũ, bên mời thầu đã vội vàng mở thầu hồ sơ đề xuất tài chính. Điều đáng nói, việc mở thầu này chưa tuân thủ quy định của pháp luật và không đảm bảo tính chất công khai, minh bạch.

Để chứng minh cho quan điểm trên, đại diện nhà thầu dẫn chứng: “Điều 29, Nghị định số 63/2014NĐ-CP quy định rất rõ về việc mở hồ sơ đề xuất tài chính. Theo đó, tại Khoản 2 có quy định, chỉ tiến hành mở hồ sơ đề xuất tài chính của nhà thầu có tên trong danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu về mặt kỹ thuật trước sự chứng kiến của đại diện các nhà thầu tham dự lễ mở hồ sơ đề xuất về tài chính. Thêm nữa, Điều 5, Thông tư số 23/2015/TT-BKHĐT cũng quy định, các nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về mặt kỹ thuật có thể cử đại diện tham gia lễ mở hồ sơ đề xuất tài chính”.

Đại diện liên danh nhà thầu CIC khẳng định, dù quy định rõ ràng như thế, nhưng nhà thầu này đã bị Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP. Thủ Dầu Một “chơi chiêu” để không thể tham gia lễ mở hồ sơ đề xuất tài chính. Cụ thể, thời điểm thông báo lễ mở hồ sơ đề xuất tài chính vào lúc 10 giờ ngày 27/3/2017, song cho tới 9 giờ 32 phút cùng ngày, Ban quản lý mới gửi thông báo cho liên danh nhà thầu CIC.

Căn cứ vào thông tin trích xuất từ Phiếu gửi mã số 411552675 của Bưu cục Viettel Post Thủ Dầu Một, có cơ sở để khẳng định việc làm trên của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng TP. Thủ Dầu Một. Theo đó, thời gian Ban này gửi thông báo là 9 giờ 32 phút ngày 27/3/2017, thời gian thông báo tới văn phòng nhà thầu CIC là 10 giờ 23 phút ngày 28/3/2017. Như vậy là thông báo tới tay nhà thầu sau khi lễ mở hồ sơ đề xuất tài chính đã tiến hoàn tất 1 ngày trước đó.

Còn bỏ ngỏ nhiều ngờ vực

Cuộc thầu chưa khép lại bởi còn vẹn nguyên nhiều ngờ vực, nhà thầu bị loại còn cho rằng, lý do đánh rớt thầu không hợp lý và không tâm phục khẩu phục. Trước hết là lý do loại liên danh nhà thầu CIC.

Văn bản số 1287/UBND-KT do UBND TP. Thủ Dầu Một gửi nhà thầu nêu: “Trên cơ sở đánh giá tiếp theo đối với hồ sơ đề xuất kỹ thuật của đơn vị tư vấn lựa chọn nhà thầu, báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng và ý kiến của Phòng Tài chính Kế hoạch Thành phố, UBND TP. Thủ Dầu Một thống nhất giữ nguyên danh sách nhà thầu đạt yêu cầu về mặt kỹ thuật đã được phê duyệt tại Quyết định 353/QĐ-UBND. Lý do: nhà thầu liên danh CIC không đáp ứng yêu cầu về năng lực kỹ thuật (nhân sự chủ chốt) nên không đáp ứng yêu cầu về mặt kỹ thuật”.

Đại diện nhà thầu cho rằng, lý do này rất chung chung. “Chúng tôi có quyền biết vì sao nhân sự chủ chốt mà liên danh đề xuất không đạt và cụ thể không đáp ứng tiêu chí nào của hồ sơ mời thầu. Các thành viên liên danh đều là các doanh nghiệp có bề dày kinh nghiệm, có năng lực thực sự trong giới xây lắp tại tỉnh Bình Dương. Việc bên mời thầu đánh giá trượt vì lý do nhân sự chủ chốt là không thực tiễn. Việc thông báo lý do này quá vắn tắt cũng chưa phù hợp với quy định của Luật Đấu thầu”, vị đại diện nói.

Ngờ vực thứ hai là UBND TP. Thủ Dầu Một cũng như bên tư vấn mời thầu chưa trả lời thẳng những nội dung kiến nghị của liên danh nhà thầu CIC. Cụ thể là các hợp đồng tương tự do liên danh nhà thầu CIC đề xuất có hay không đáp ứng yêu cầu của hồ sơ mời thầu. Trước đó, Văn bản số 1026/UBND-KT do ông Nguyễn Lộc Hà, Chủ tịch UBND ký gửi nhà thầu và Báo Đầu tư chỉ nêu kiến nghị của nhà thầu là “có cơ sở để xem xét giải quyết”. 

Trong khi đó, hồ sơ mời thầu gói thầu quy định về kinh nghiệm trong quản lý hợp đồng xây lắp tại Điểm (ii) số lượng hợp đồng ít hơn hoặc bằng 3, mỗi hợp đồng có giá trị tối thiểu 36,46 tỷ đồng và tổng giá trị tất cả các hợp đồng lớn hơn hoặc bằng 109,38 tỷ đồng. Liên danh nhà thầu CIC đề xuất các hợp đồng tương tự gồm hợp đồng thi công xây dựng Trường tiểu học Tương Bình Hiệp, Trường THPT Phước Vĩnh, Trường tiểu học Uyên Hưng B.

 “Câu trả lời về các hợp đồng tương tự là “có cơ sở để xem xét giải quyết” phải được hiểu theo nghĩa nào? Đáp ứng hay không?”, vị đại diện nêu bức xúc.

Điều lạ là trong khi kiến nghị chưa được giải quyết tận gốc, thì Văn bản số 1287/UBND-KT không hề đề cập gì các hợp đồng tương tự. Điều này hiểu theo chiều hướng khác thì đồng nghĩa là các hợp đồng tương tự của liên danh nhà thầu đáp ứng yêu cầu. Thực tế này làm nảy sinh thêm vấn đề phức tạp là tính hợp pháp của Quyết định 353/QĐ-UBND, bởi một trong những căn cứ để ban hành quyết định này là báo cáo thẩm định và đề xuất của bên tư vấn đấu thầu.

Nếu hợp đồng tương tự của liên danh nhà thầu đáp ứng yêu cầu thì lý do loại liên danh nhà thầu CIC ở nội dung này trong báo cáo thẩm định và đề xuất của bên tư vấn đấu thầu là vô hiệu, dẫn tới căn cứ pháp lý của Quyết định 353 có vấn đề. Tiếp đó, trên nền tảng Quyết định 353 (duyệt kết quả kỹ thuật), UBND TP. Thủ Dầu Một ban hành Quyết định 4178/QĐ-UBND (ngày 30/6/2017) phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu Trường THCS Nguyễn Thị Minh Khai (kết quả chung cuộc). Từ lý giải này, nhà thầu cho rằng, các quyết định phê duyệt kết quả đấu thầu do UBND TP. Thủ Dầu Một ban hành chưa đảm bảo tuân thủ quy phạm ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

Cuối tuần qua, liên danh nhà thầu cho biết, họ không đồng tình và đang tiếp tục khiếu nại lên cấp thẩm quyền cao hơn. “Cần có sự vào cuộc của cơ quan có thẩm quyền quản lý đấu thầu của tỉnh Bình Dương bằng một cuộc thanh, kiểm tra nhằm làm sáng rõ những nghi vấn”, vị đại diện liên danh nhà thầu CIC nói.