Báo cáo từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho thấy, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản trong tháng 2/2025 đạt 4,4 tỷ USD, tăng tới 37,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Tính chung hai tháng đầu năm, xuất khẩu nông sản đạt 4,89 tỷ USD (tăng 4,5%), chăn nuôi 72,2 triệu USD (tăng 4%), thủy sản 1,42 tỷ USD (tăng 18,6%), lâm sản 2,68 tỷ USD (tăng 11,9%) và muối đạt 1,4 triệu USD (tăng gấp đôi).

Xét về thị trường, châu Á tiếp tục là khu vực tiêu thụ lớn nhất, chiếm 42,2% tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản của Việt Nam, tiếp theo là châu Mỹ (24,2%) và châu Âu (15,5%). Đáng chú ý, xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng 18,9%, Nhật Bản tăng 19,1%, nhưng Trung Quốc lại giảm 4,3%. Việc sụt giảm tại thị trường Trung Quốc đặt ra nhiều thách thức về chính sách kiểm soát chất lượng và nhu cầu nhập khẩu của quốc gia này.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 70 tỷ USD trong năm 2025.

Một số ngành hàng ghi nhận sự biến động mạnh, xuất khẩu thủy sản tăng 18,6%, đánh dấu sự phục hồi rõ rệt sau năm 2024 đầy khó khăn. Nhu cầu tiêu thụ cá tra, tôm tại Mỹ và Nhật Bản gia tăng là yếu tố quan trọng thúc đẩy tăng trưởng.

Ngành lâm sản cũng có kết quả tích cực với mức tăng 11,9%, phản ánh nhu cầu ổn định đối với gỗ và các sản phẩm chế biến. Tuy nhiên, xuất khẩu sang châu Âu gặp trở ngại từ quy định chống phá rừng của EU (EUDR), khiến nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh chuỗi cung ứng để đáp ứng tiêu chuẩn mới.

Cà phê và hồ tiêu là hai mặt hàng có sự nghịch lý. Trong khi sản lượng cà phê xuất khẩu giảm 28,4% xuống còn 284.000 tấn, giá trị lại tăng 26,2% lên 1,58 tỷ USD do giá bình quân tăng mạnh 76,3%. Hồ tiêu cũng ghi nhận xu hướng tương tự khi sản lượng giảm 9,4% nhưng giá trị tăng gần 52%. Nguyên nhân chính là nguồn cung thấp hơn kỳ vọng, trong khi nhu cầu từ các thị trường lớn vẫn ổn định.

Ngược lại, ngành gạo đối mặt với tình trạng xuất khẩu tăng 5,9% về sản lượng nhưng giá trị lại giảm 13,6%. Nguyên nhân là do giá bình quân giảm tới 18,3% do sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường quốc tế, đặc biệt khi Ấn Độ và Thái Lan điều chỉnh chính sách xuất khẩu, tạo áp lực lớn lên giá gạo Việt Nam.

Rau quả, một trong những nhóm ngành xuất khẩu chủ lực năm 2024, bất ngờ giảm 11% trong hai tháng đầu năm 2025. Trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường chi phối với tỷ lệ nhập khẩu chiếm 46,5% tổng giá trị ngành hàng này.

Từ các số liệu trên, một số chuyên gia ngành nông nghiệp lưu ý, doanh nghiệp xuất khẩu nông lâm thủy sản cần tập trung vào những chiến lược trọng tâm để duy trì và mở rộng thị phần. Trước hết, việc cải thiện chất lượng sản phẩm, đầu tư vào chế biến sâu và ứng dụng công nghệ trong sản xuất sẽ giúp đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe từ thị trường khó tính như EU, Hoa Kỳ và Nhật Bản. 

Bên cạnh đó, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu là giải pháp quan trọng nhằm hạn chế sự phụ thuộc vào các thị trường lớn như Trung Quốc, nơi chính sách kiểm soát chất lượng ngày càng nghiêm ngặt. Thay vì chỉ tập trung vào những thị trường truyền thống, doanh nghiệp Việt cần chủ động tìm kiếm cơ hội tại Trung Đông, châu Phi và Đông Âu, mở rộng mạng lưới tiêu thụ để giảm thiểu rủi ro và tận dụng tốt hơn nhu cầu của các khu vực mới nổi.

Đặc biệt, các hiệp định như EVFTA, CPTPP và RCEP mang đến cơ hội lớn về giảm thuế quan, tạo thuận lợi cho xuất khẩu. Tuy nhiên, để khai thác tối đa lợi ích này, doanh nghiệp cần cải thiện chất lượng sản phẩm, tối ưu hóa logistics và nâng cao năng lực đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến, năm 2025, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là tác động của biến đổi khí hậu và yêu cầu chuyển đổi xanh. Dù vậy, với các giải pháp đồng bộ và quyết tâm cao, Bộ đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu đạt 70 tỷ USD trong năm nay.