Hội nghị Cấp cao ASEAN 37: Thắt chặt quan hệ với các đối tác

Các Hội nghị Cấp cao liên quan diễn ra trong đợt Hội nghị Cấp cao ASEAN 37 sẽ góp phần thắt chặt, làm sâu sắc hơn mối quan hệ của ASEAN với các đối tác lớn.

TIN LIÊN QUAN

ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của Trung Quốc

Sau Lễ khai mạc và Phiên toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN 37, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN - Trung Quốc lần thứ 23, với sự tham dự của Lãnh đạo cấp cao các nước ASEAN, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường và Tổng Thư ký ASEAN.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện ASEAN-Trung Quốc là một trong những quan hệ đối tác năng động và thực chất nhất của ASEAN; Trung Quốc và ASEAN đều là đối tác thương mại hàng đầu của nhau. Trên nền tảng của 3 thập kỷ nỗ lực và đóng góp của cả hai bên, quan hệ đối thoại và hợp tác giữa ASEAN và Trung Quốc không ngừng được thúc đẩy và mở rộng trên nhiều lĩnh vực, đem lại những lợi ích thiết thực cho cả hai bên. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh Trung Quốc là đối tác đầu tiên trao đổi và phối hợp với ASEAN về hợp tác ứng phó Covid-19, cùng ASEAN triển khai nhiều hoạt động cụ thể, thiết thực về chia sẻ thông tin, kinh nghiệm, hỗ trợ nâng cao năng lực y tế dự phòng trong phòng chống Covid-19. Mặc dù bị thách thức bởi đại dịch, các hoạt động hợp tác ASEAN-Trung Quốc vẫn được tiến hành theo kế hoạch dưới hình thức linh hoạt; trao đổi thương mại giữa các nước ASEAN và Trung Quốc tiếp tục được duy trì ổn định.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu khai mạc Hội nghị

Thủ tướng Trung Quốc khẳng định ASEAN là ưu tiên cao trong chính sách láng giềng của Trung Quốc; Trung Quốc tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực, phối hợp chặt chẽ với ASEAN nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh, đồng thời nỗ lực giảm thiểu tác động về kinh tế-xã hội của dịch bệnh, hỗ trợ phục hồi và phát triển bền vững. Trung Quốc khẳng định phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong nỗ lực nghiên cứu và sản xuất vắc xin phòng ngừa Covid-19 và thuốc điều trị, sẽ xem xét tích cực hỗ trợ người dân các nước ASEAN được tiếp cận rộng rãi với vắc xin.

Về định hướng hợp tác thời gian tới, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục hợp tác ứng phó hiệu quả dịch bệnh Covid-19 và triển khai các nỗ lực phục hồi kinh tế sau đại dịch. Hai bên nhất trí triển khai hiệu quả Kế hoạch hành động giai đoạn tiếp theo 2021-2025 vừa được thông qua, nhất trí năm 2021 là năm Phát triển bền vững ASEAN-Trung Quốc, đẩy mạnh liên kết thương mại, bảo đảm duy trì chuỗi cung ứng khu vực, triển khai hiệu quả Hiệp định thương mại tự do ASEAN-Trung Quốc, thúc đẩy tự do hoá thương mại, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, bảo đảm an ninh mạng, phát triển kinh tế số… Trung Quốc khẳng định sẽ khuyến khích nhập khẩu các mặt hàng nông sản từ ASEAN, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư Trung Quốc tăng cường đầu tư vào ASEAN cũng như các doanh nghiệp ASEAN sang đầu tư, kinh doanh tại Trung Quốc.

Các nước ASEAN hoan nghênh Trung Quốc cam kết hỗ trợ 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 cũng như hỗ trợ các quốc gia thành viên nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh. ASEAN đề nghị Trung Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN, trong đó có Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, cùng với nỗ lực khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi thông qua Khung Phục hồi Tổng thể ASEAN, vừa được công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các Lãnh đạo hai bên chia sẻ tầm quan trọng của xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, an ninh, ổn định và hợp tác. Lập trường nguyên tắc của ASEAN về đề cao thượng tôn pháp luật, tăng cường đối thoại, xây dựng lòng tin, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp, khác biệt trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982) được khẳng định nhất quán.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị

Hướng tới năm 2021 kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ và cùng nhau vượt qua khó khăn thử thách hiện nay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề xuất hai bên tăng cường hợp tác đẩy lùi đại dịch Covid-19, khắc phục hậu quả dịch bệnh và thúc đẩy phục hồi toàn diện. Theo hướng đó, hai bên cần tích cực hỗ trợ các doanh nghiệp tận dụng các lợi thế từ khoa học công nghệ và chuyển đổi số để phục hồi, đảm bảo ổn định chuỗi cung ứng và tăng cường kết nối, thúc đẩy phát triển bền vững, lấy con người làm trung tâm và không bỏ ai ở lại phía sau.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh là nước lớn và là nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, vai trò và đóng góp tích cực, trách nhiệm của Trung Quốc đối với hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực và toàn cầu luôn được đánh giá cao. Thủ tướng hoan nghênh Trung Quốc ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và đóng góp tích cực cho các nỗ lực thúc đẩy đối thoại, hợp tác, xây dựng lòng tin thông qua các khuôn khổ do ASEAN chủ trì và dẫn dắt ở khu vực.

Về tình hình Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định lại lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông như đã nêu rõ tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-36 tháng 6/2020 và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN-53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 dịp này. Thủ tướng nhấn mạnh hai bên cần tiếp tục nỗ lực thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ tin tưởng sự tin cậy và hiểu biết lẫn nhau, hữu nghị và hợp tác được tạo dựng trong 3 thập kỷ qua giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ tiếp tục được thúc đẩy, đóng góp cho ổn định và phát triển của khu vực.

ASEAN - Nhật Bản phát huy nền tảng mối quan hệ đối tác "từ trái tim đến trái tim”

Chiều 12/11/2020, Hội nghị Cấp cao ASEAN-Nhật Bản lần thứ 23 đã được tổ chức theo hình thức trực tuyến, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đồng thời là nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản. Tham dự Hội nghị có Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide, Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN.

Trong phát biểu khai mạc Hội nghị và phát biểu chung thay mặt ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định Nhật Bản luôn là đối tác tin cậy của ASEAN, đóng góp tích cực cho đối thoại, hợp tác vì hoà bình, ổn định và thịnh vượng tại khu vực. Vinh dự đảm nhận vai trò điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản, Việt Nam khẳng định sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Nhật Bản và các nước ASEAN khác để mở rộng và làm sâu sắc hơn nữa Quan hệ đối tác chiến lược và hợp tác toàn diện giữa hai bên, phát huy nền tảng “mối quan hệ đối tác từ trái tim đến trái tim”.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị

Thủ tướng hoan nghênh Nhật Bản ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, tích cực tham gia đóng góp vào các khuôn khổ đối thoại và hợp tác khu vực do ASEAN chủ trì. Thủ tướng ghi nhận Nhật Bản tiếp tục là đối tác kinh tế hàng đầu, đối tác thương mại lớn thứ 4 và là nhà đầu tư thứ 2 của ASEAN. ASEAN đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp Nhật Bản có nhu cầu đa dạng hoá thị trường cũng như điểm đến đầu tư trong xu thế chuyển dịch các chuỗi cung ứng tại khu vực.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Nhật Bản, ủng hộ đoàn kết ASEAN và coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực. Thủ tướng Nhật Bản đánh giá cao các nỗ lực của ASEAN trên tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng, trong ứng phó dịch bệnh ngay từ khi mới bùng phát, khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN kiểm soát và ngăn ngừa sự lây lan dịch bệnh, thúc đẩy phục hồi. Thủ tướng Nhật Bản công bố chương trình đơn giản hóa thủ tục nhập cảnh cho khách nước ngoài tới Nhật Bản, hỗ trợ đào tạo 1.000 thực tập sinh trong vòng 3 năm cũng như thúc đẩy đào tạo nguồn nhân lực có tay nghề cho các nước trong khu vực.

Thủ tướng Nhật Bản Suga phát biểu

Các Lãnh đạo ASEAN và Nhật Bản ghi nhận những kết quả tích cực trong triển khai Kế hoạch hành động 2018-2022 thực hiện Tuyên bố Tầm nhìn Quan hệ Hữu nghị và Hợp tác ASEAN-Nhật Bản, với 95% các dòng hành động đã và đang được triển khai. Các nước ASEAN hoan nghênh các sáng kiến, đề xuất hợp tác thiết thực của Nhật Bản tại Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN+3 về Covid-19 tháng 4/2020. ASEAN đánh giá cao Nhật Bản cam kết đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và đặc biệt hỗ trợ 50 triệu USD thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi.

Trong thời gian tới, hai bên nhất trí tiếp tục phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát và đẩy lùi nguy cơ Covid-19, khắc phục các tác động tiêu cực của dịch bệnh, từng bước phục hồi và ổn định đời sống kinh tế-xã hội, duy trì chuỗi sản xuất - cung ứng khu vực… Hai bên khẳng định triển khai hiệu quả Nghị định thư thứ nhất sửa đổi Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện ASEAN-Nhật Bản có hiệu lực từ tháng 8/2020, tiếp thêm động lực mới tăng cường trao đổi thương mại và đầu tư hai bên. ASEAN khẳng định luôn là thị trường rộng mở đối với các nhà đầu tư và doanh nghiệp quốc tế, trong đó có Nhật Bản.

ASEAN và Nhật Bản sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ triển khai Tuyên bố chung ASEAN-Nhật Bản về kết nối thông qua năm 2019, gắn kết triển khai Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN 2025 với Chương trình Đối tác mở rộng hạ tầng chất lượng cao của Nhật Bản. ASEAN đề nghị Nhật Bản tiếp tục tích cực hỗ trợ ASEAN nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển và thúc đẩy hợp tác tiểu vùng, bao gồm thông qua khuôn khổ hợp tác Mekong-Nhật Bản.

Tại Hội nghị, hai bên nhất trí thông qua Tuyên bố về Hợp tác ASEAN-Nhật Bản về quan điểm chung của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP), khẳng định sẵn sàng phối hợp triển khai Tuyên bố này, thúc đẩy hợp tác cụ thể trên các lĩnh vực hợp tác ưu tiên cùng quan tâm và phù hợp với các mục tiêu và nguyên tắc của AOIP.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các Nhà Lãnh đạo nhìn nhận còn những nguy cơ tiềm ẩn đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định ở các khu vực trên thế giới, trong đó có vùng Biển Hoa Đông và Biển Đông. ASEAN và Nhật Bản nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế. Nhật Bản khẳng định ủng hộ lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, nỗ lực xây dựng Bộ quy tắc Bộ Quy tắc Ứng xử tại Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982).

Chia sẻ ý kiến của các nước tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Trong khuôn khổ Hội nghị, với sự chứng kiến của Thủ tướng Nhật Bản và các Lãnh đạo ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, trong vai trò Chủ tịch ASEAN 2020 và nước điều phối quan hệ ASEAN-Nhật Bản, đã công bố chính thức thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi AC-PHEED với sự hỗ trợ tích cực của Nhật Bản, góp phần nâng cao năng lực y tế, tăng cường khả năng điều phối quốc gia và khu vực, ứng phó với dịch bệnh trong tương lai. Cũng tại lễ công bố, Thủ tướng Nhật Bản hoan nghênh việc thành lập Trung tâm, khẳng định sẽ tiếp tục hỗ trợ ASEAN đưa Trung tâm sớm đi vào vận hành ổn định, bền vững.

Tổng thống Hàn Quốc công bố đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó dịch bệnh Covid-19, cam kết đẩy mạnh triển khai “Chính sách hướng Nam mới”

Chiều ngày 12/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hàn Quốc lần thứ 21, với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh trên nền tảng kết quả tốt đẹp của Hội nghị Cấp cao kỷ niệm ASEAN-Hàn Quốc tháng 12/2019 tại Hàn Quốc, hai bên tiếp tục nỗ lực duy trì và thúc đẩy hợp tác, ứng phó hiệu quả với các thách thức nổi lên, trong đó có hệ lụy sâu rộng của đại dịch Covid-19. Thủ tướng cho rằng, là đối tác kinh tế hàng đầu của nhau, chia sẻ nhu cầu về hợp tác và liên kết khu vực, ASEAN và Hàn Quốc cần tiếp tục đẩy mạnh phối hợp và hợp tác, nhất là thông qua các khuôn khổ do ASEAN dẫn dắt, đóng góp cho hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị từ điểm cầu Việt Nam

Tổng thống Hàn Quốc đánh giá cao tinh thần “Gắn kết và Chủ động thích ứng” của ASEAN đã phát huy hiệu quả, tạo tiền đề cho nhiều thành công trong kiểm soát đại dịch Covid-19, bảo vệ sức khỏe của người dân. Tổng thống Hàn Quốc khẳng định sẵn sàng chung tay cùng ASEAN vượt qua khó khăn do dịch bệnh Covid-19 gây ra, công bố đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó dịch bệnh Covid-19, hỗ trợ gói thiết bị, vật tư y tế 5 triệu USD giúp các nước ASEAN, ủng hộ ASEAN triển khai Khung phục hồi tổng thể và nỗ lực nối lại hợp tác thương mại, đầu tư thông qua tạo thuận lợi đi lại giữa ASEAN và Hàn Quốc. Tổng thống Moon Jae-in cũng cam kết sẽ đẩy mạnh triển khai “Chính sách hướng Nam mới” mở rộng với ưu tiên tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa hợp tác với ASEAN.

Trao đổi về định hướng hợp tác thời gian tới, hai bên ủng hộ tiếp tục hợp tác chặt chẽ nhằm đẩy lùi dịch bệnh, trong đó chú trọng nghiên cứu phát triển vắc xin hiệu quả, bảo đảm người dân được tiếp cận đầy đủ và hợp lý, nâng cao năng lực hệ thống y tế công cộng khẩn cấp khu vực, nhất trí triển khai các Sáng kiến chung về Thúc đẩy kết nối kinh tế ASEAN-Hàn Quốc ứng phó với dịch bệnh Covid-19, đẩy mạnh hợp tác về kinh tế số, đổi mới sáng tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, phát triển các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa, hỗ trợ khởi nghiệp… nhằm tạo động lực kinh tế vững chắc vượt qua dịch bệnh.

ASEAN đề nghị Hàn Quốc tiếp tục ủng hộ các sáng kiến phòng chống dịch bệnh của ASEAN, trong đó có Kho dự phòng vật tư y tế khẩn cấp của ASEAN, thúc đẩy phục hồi thông qua Khung Phục hồi Tổng thể ASEAN, vừa được công bố tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37. Hai bên nhất trí đẩy mạnh hợp tác phát triển đồng đều, ủng hộ các nỗ lực thu hẹp khoảng cách phát triển, xóa đói giảm nghèo, hợp tác phát triển tiểu vùng, trong đó có Mekong-Hàn Quốc, nâng cao năng lực ứng phó với các thách thức đang nổi lên như biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, bảo vệ môi trường, phát triển rừng bền vững và giảm thiểu rác thải nhựa…

Các nhà lãnh đạo ASEAN và Hàn Quốc tham dự Hội nghị

Các nhà Lãnh đạo hai bên đã trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực cùng quan tâm như tình hình bán đảo Triều Tiên, Biển Đông… Các nhà Lãnh đạo hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, an ninh, ổn định trong khu vực, tự do hàng hải và hàng không trong khu vực, trong đó có Biển Đông, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS 1982).

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho rằng, ASEAN và Hàn Quốc có nhiều lợi thế để bổ trợ cho nhau, đó là sự gắn kết gần gũi giữa người dân, các điểm tương đồng về văn hóa, các giá trị chung về tư duy kinh tế mở và ủng hộ hợp tác đa phương. Trước những thách thức phức tạp mà khu vực và toàn cầu đang phải đối mặt, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh hai bên cần đẩy mạnh hơn nữa hợp tác và phối hợp hiệu quả trong nghiên cứu và phát triển vắc xin, tìm phương thức điều trị dịch bệnh, nghiên cứu triển khai các hình thức linh hoạt, hỗ trợ duy trì ổn định các luồng trao đổi thương mại - đầu tư giữa hai bên, thúc đẩy hợp tác về phát triển xanh, bền vững. Với việc chính thức nâng cấp Hợp tác tiểu vùng Mekong - Hàn Quốc lên Cấp cao vào năm 2019, Thủ tướng trông đợi Hàn Quốc sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ và hỗ trợ các nỗ lực thúc đẩy phát triển bền vững ở các tiểu vùng ASEAN, trong đó có tiểu vùng Mekong, gắn kết các nỗ lực phát triển tiểu vùng với chiến lược phát triển chung của Cộng đồng ASEAN.

Trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm, Thủ tướng nhấn mạnh tầm quan trọng của thực hiện nghiêm túc các Nghị quyết liên quan của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc cũng như các thỏa thuận đạt được giữa các bên vì một Bán đảo Triều Tiên hòa bình, ổn định và phi hạt nhân hóa. Nhằm duy trì hòa bình, an ninh, ổn định trên Biển Đông, Thủ tướng kêu gọi các bên liên quan cần kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, gia tăng căng thẳng, làm xói mòn lòng tin và gây bất ổn. Mọi tranh chấp, khác biệt cần được giải quyết hòa bình theo luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, khuôn khổ pháp lý cho mọi hoạt động trên biển. Các bên cần nỗ lực thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu quả, thực chất, phù hợp luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Thủ tướng khẳng định là nước điều phối quan hệ ASEAN-Hàn Quốc giai đoạn 2021-2024, Việt Nam sẽ phối hợp chặt chẽ với Hàn Quốc và các nước ASEAN phát huy các nền tảng đã có và tiếp nối nỗ lực của Brunei, nước điều phối hiện nay, đưa quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hàn Quốc ngày càng phát triển thực chất, cùng có lợi, đóng góp vào hòa bình, ổn định và hữu nghị, hợp tác ở khu vực.

ASEAN luôn là một bộ phận quan trọng trong các chiến lược đối ngoại của Ấn Độ

Chiều ngày 12/11/2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 17. Lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi, và Tổng Thư ký ASEAN đã cùng dự.

Lãnh đạo ASEAN và Ấn Độ tái cam kết định hướng quan hệ ASEAN-Ấn Độ trong thế kỷ 21. Dựa trên các giá trị chung, giao thoa giữa các dân tộc và những mối liên hệ lâu đời, các nước khẳng định mối quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Ấn Độ có giá trị đặc biệt đối với hòa bình, ổn định, phát triển và phồn vinh trong khu vực Ấn Độ Dương, Thái Bình Dương rộng lớn, giàu tiềm năng.

Lãnh đạo các nước ASEAN hoan nghênh việc Ấn Độ triển khai mạnh mẽ chính sách “Hướng Đông” tập trung thúc đẩy quan hệ phong phú, đa dạng và sâu sắc với ASEAN. Lãnh đạo các nước cũng đánh giá cao việc Ấn Độ ủng hộ các nguyên tắc và giá trị nêu trong các văn kiện chung giữa ASEAN và Ấn Độ. Các nhà Lãnh đạo ASEAN bày tỏ mong muốn các mối quan hệ này sẽ ngày càng nở rộ, phát triển xứng với tiềm năng của hai bên.

Trao đổi về cuộc đấu tranh với đại dịch Covid-19, ASEAN mong muốn Ấn Độ sẽ chia sẻ kinh nghiệm, hỗ trợ ASEAN phát triển vắc-xin Covid-19. Lãnh đạo các nước ASEAN đều cho rằng, y tế và dược phẩm là hai thế mạnh của Ấn Độ, thông qua hợp tác và phối hợp trong hai lĩnh vực này, ASEAN và Ấn Độ có thể triển khai hiệu quả các nỗ lực đẩy lùi Covid-19, bảo vệ an toàn cho người dân. Lãnh đạo các nước ASEAN giới thiệu với Ấn Độ về những sáng kiến của ASEAN trong kiểm soát Covid-19 đồng thời bày tỏ mong muốn ASEAN và Ấn Độ sẽ hợp tác bảo đảm dòng chảy thương mại và đầu tư thông suốt, giảm thiểu tác động đứt gãy chuỗi cung ứng do dịch bệnh Covid-19 trên cơ sở các thỏa thuận giữa hai bên trong đó có Hiệp định Thương mại Hàng hoá ASEAN - Ấn Độ (ATIGA).

Hội nghị cấp cao ASEAN - Ấn Độ

Đánh giá cao những nỗ lực của ASEAN trong phát triển kinh tế, thương mại và đầu tư, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi khẳng định ASEAN luôn là một bộ phận quan trọng trong các chiến lược đối ngoại của Ấn Độ. Trên cơ sở đó, Thủ tướng Modi cho rằng các khuôn khổ do ASEAN thành lập và dẫn dắt là những cơ sở vững chắc cho xây dựng lòng tin trong khu vực. Ấn Độ đánh giá cao quan điểm của ASEAN về hợp tác Ấn Độ dương - Thái Bình dương, sẵn sàng hợp tác cùng ASEAN thúc đẩy triển khai các ưu tiên nêu trong Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ dương - Thái Bình dương (AOIP).

Đồng thời, Thủ tướng Modi cũng nhắc tới các dự án trong khuôn khổ hợp tác Mekong - sông Hằng như dự án đường cao tốc Ấn Độ-Myanmar-Thái Lan và mở rộng sang Lào, Campuchia và Việt Nam… đang có những đóng góp quan trọng cho phát triển tiểu vùng tại ASEAN. Thủ tướng Modi cũng bày tỏ mong muốn các nước ASEAN sẽ tận dụng hiệu quả khoản tín dụng trị giá 1 tỷ đô-la Ấn Độ dành cho ASEAN để phát triển hạ tầng.

Nhắc tới hợp tác kiểm soát dịch bệnh, Thủ tướng Ấn Độ công bố Chính phủ Ấn Độ sẽ đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ phòng chống Covid-19 của ASEAN. Nhân dịp này, Thủ tướng Ấn Độ đánh giá cao những thành quả trong phòng chống và kiểm soát dịch bệnh của ASEAN, khẳng định sẽ cùng ASEAN thúc đẩy hợp tác, hướng tới nghiên cứu và phát triển thành công vắc-xin Covid-19 hiệu quả, giá cả phải chăng, phục vụ cho cộng đồng.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, hai bên cam kết sẽ tiếp tục triển khai hợp tác trong ứng phó với các thách thức truyền thống và phi truyền thống, nhất là trong chống khủng bố, tội phạm xuyên quốc gia. Thủ tướng Modi cũng tái khẳng định quan điểm của Ấn Độ về nhiều vấn đề đang nổi lên trong khu vực và quốc tế. Theo đó, Thủ tướng Modi bày tỏ Ấn Độ sẵn sàng cùng các nước ASEAN hợp tác, phấn đấu vì khu vực Biển Đông hòa bình, ổn định an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không. Ấn Độ khẳng định sự ủng hộ đối với lập trường của ASEAN về Biển Đông, nhất là các nguyên tắc không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong giải quyết tranh chấp, không quân sự hóa, tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Ấn Độ kêu gọi các bên thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), sớm hoàn tất Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch Cấp cao ASEAN - Ấn Độ, phát biểu chia sẻ ý kiến của các nước tại Hội nghị, đánh giá cao vai trò của Ấn Độ trong thúc đẩy hợp tác vì hòa bình, ổn định, hợp tác trong khu vực. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc bày tỏ mong muốn Ấn Độ tham gia sâu rộng hơn trong các lĩnh vực hợp tác ASEAN, cùng các nước đấu tranh thắng lợi với đại dịch Covid-19 vì sự an toàn của người dân. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Ấn Độ tích cực thúc đẩy hợp tác Mekong - Sông Hằng, mong những dự án trong khuôn khổ này sẽ đóng góp thiết thực cho tiến trình thu hẹp khoảng cách trong ASEAN.

Về Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN - Ấn Độ lần thứ 17.

Phụ nữ đang là những “người anh hùng thầm lặng”

Tối ngày 12/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN. Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng, Chủ tịch Hội liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam Nguyễn Phương Nga, Thứ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà, Chủ tịch Hội liên hiệp Phụ nữ Việt Nam Hà Thị Nga và Đại sứ Nguyễn Nguyệt Nga, Phó Chủ tịch Uỷ ban Quốc gia Việt Nam về Hợp tác kinh tế Thái Bình Dương, Cố vấn cao cấp Ban Thư ký ASEAN Quốc gia 2020 đã cùng dự với Thủ tướng Chính phủ hoạt động này. Lãnh đạo các nước ASEAN, đại diện Lãnh đạo nữ các nước ASEAN và Hoàng hậu Vương quốc Hà Lan Maxima, Phó Chủ tịch Ngân hàng Thế giới và Tổng Thư ký ASEAN cũng tham dự Hội nghị từ nhiều đầu cầu khác nhau trên thế giới.

Đây là một trong những hoạt động chính của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan có chủ đề “Vai trò của phụ nữ trong xây dựng một Cộng đồng ASEAN gắn kết, năng động, bền vững và bao trùm trong thế giới hậu Covid-19”. Hội nghị lần này là hoạt động quan trọng trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 25 năm Liên Hợp Quốc thông qua Cương lĩnh Bắc Kinh về bình đẳng giới, 20 năm Nghị quyết đầu tiên của Hội đồng Bảo an về phụ nữ-hoà bình-an ninh, tròn 5 năm thành lập Cộng đồng ASEAN và triển khai các Mục tiêu phát triển bền vững tới 2030, qua đó thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ. Đồng thời, đây cũng là sáng kiến của Việt Nam trong năm ASEAN 2020.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân chủ trì Hội nghị

Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò quan trọng của phụ nữ trong phát triển của quốc gia, cũng như trong tiếp cận và giải quyết những thách thức an ninh đa chiều, đa dạng đang đặt ra cho cộng đồng khu vực và quốc tế. Thủ tướng chỉ ra rằng phụ nữ thế giới và khu vực vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức trong đó có tình trạng bất bình đẳng, thiệt thòi nhiều mặt trong cuộc sống thường nhật, chịu nhiều mất mát trong hoàn cảnh dịch bệnh… Do đó, Thủ tướng đề nghị Hội nghị trao đổi, đưa ra các giải pháp, xác định phương thức bảo vệ nữ quyền, hỗ trợ phụ nữ phát huy vai trò và đóng góp cho xây dựng Cộng đồng ASEAN, phục hồi tổng thể sau dịch bệnh…

Các đại biểu chia sẻ quan điểm của Chủ tịch Hội nghị, theo đó phụ nữ là đối tượng chịu nhiều thiệt thòi trong cuộc sống. Đặc biệt, theo khảo sát được Ngân hàng Thế giới, ở khu vực Đông Á, trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đang hoành hành, chiếm tỷ lệ hơn 70% số lượng nhân viên y tế, phụ nữ là những người phải chịu nguy cơ lây nhiễm rất cao nhưng lại nhận được ít hỗ trợ hơn so với nam giới. Ngoài ra, đại dịch Covid-19 còn ảnh hưởng nặng nề đến 1/3 số lượng doanh nghiệp nữ tại khu vực này.

Các đại biểu cũng ghi nhận những nỗ lực không ngưng nghỉ của ASEAN trong thúc đẩy bình đẳng giới, nâng cao nữ quyền và vai trò của phụ nữ và các em gái. Các cơ chế hợp tác của ASEAN về bình đẳng giới, thúc đẩy nữ quyền như Ủy ban Phụ nữ ASEAN (ACW), Ủy ban Thúc đẩy và Bảo vệ quyền phụ nữ và trẻ em ASEAN (ACWC), Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR) và Mạng lưới Doanh nhân nữ ASEAN đang phát huy hiệu quả trong nội dung này. Nhiều đại biểu chỉ ra rằng ASEAN đã và đang hưởng lợi nhiều từ những thành quả này.

Lãnh đạo các nước ASEAN khẳng định phụ nữ đang là những “người anh hùng thầm lặng”, đóng góp quan trọng cho mọi lĩnh vực đời sống quốc gia kể cả chính trị, y tế, nhân đạo, hòa bình hòa giải cũng như trong từng gia đình. Tỷ lệ phụ nữ lãnh đạo ở ASEAN đạt tỷ lệ 35%. Khung phục hồi tổng thể ASEAN và Kế hoạch thực hiện vừa được các Lãnh đạo ASEAN thông qua tại Cấp cao ASEAN-37 đã ưu tiên lồng ghép giới và đáp ứng giới trong các hành động cụ thể.

Mặc dù vậy, các đại biểu cũng cho rằng chưa thể hài lòng với những kết quả này. Các nước chia sẻ mong muốn có nhiều hơn nữa các Lãnh đạo nữ ASEAN trong các lĩnh vực ngành nghề khác nhau, hợp tác xây dựng những nền tảng vững chắc, hệ sinh thái đa dạng để tạo điều kiện cho phụ nữ phát triển. Các Lãnh đạo cũng cho rằng cần có những ghi nhận mới về vai trò và tầm quan trọng của phụ nữ trong xây dựng Cộng đồng, phụ nữ chính là động lực chính để hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Cộng đồng bao trùm, gắn kết.

Các đại biểu quốc tế đề xuất một số biện pháp bảo vệ quyền lợi của phụ nữ, tăng quyền năng cho phụ nữ như tạo điều kiện cho phụ nữ gia tăng tiếp cận với dịch vụ tài chính chi trả số, tạo cơ hội tham gia kinh tế số, đề xuất lập Nhóm Công tác ASEAN về tài chính bao trùm cũng như các biện pháp bảo vệ sức khoẻ phụ nữ, hỗ trợ phụ nữ tiếp cận với kết nối số và tái tham gia vào các hoạt động kinh tế-xã hội sau dịch bệnh.

Quang cảnh Hội nghị từ điểm cầu Việt Nam

Đại diện cho Việt Nam, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân hoan nghênh và đánh giá cao sự quan tâm của các Lãnh đạo ASEAN trong thúc đẩy bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ, đề nghị ASEAN tiếp tục duy trì đà hợp tác trong lĩnh vực này để xây dựng một Cộng đồng ngày càng gắn kết, bền vững và bao trùm. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh phụ nữ ASEAN chiếm gần một nửa (48,7%) dân số trong độ tuổi lao động, đang đóng góp đáng kể vào sự phồn vinh của khu vực và nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, phụ nữ chính là “người nắm tay hòm chìa khóa, đóng vai trò quan trọng trong quá trình khắc phục và vượt lên khủng hoảng.”

Để tiếp tục phát huy vai trò, đóng góp thiết thực của phụ nữ cho công cuộc phục hồi toàn diện và bền vững của ASEAN, cũng như trong củng cố và xây dựng Cộng đồng ASEAN giai đoạn tới, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề xuất cần bảo đảm những quyền lợi chính đáng về kinh tế và sức khoẻ của người phụ nữ song song triển khai các biện pháp về bình đẳng giới. Bên cạnh đó, Chủ tịch Quốc hội cho rằng ASEAN cần đặt người phụ nữ vào trung tâm công cuộc tái thiết và phục hồi, tăng cường vai trò lãnh đạo và tiếng nói của phụ nữ trong các quyết sách và tăng quyền năng kinh tế cho phụ nữ, đưa bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ thành một ưu tiên quan trọng trong tiến trình xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng sau 2025.

Kết thúc Hội nghị, các đại biểu đã ra Tuyên bố Báo chí của Hội nghị.

Nâng cấp hợp tác Mekong - Hàn Quốc lên Quan hệ Đối tác chiến lược

Sáng ngày 13/11/2020 đã diễn ra Hội nghị Cấp cao Mekong - Hàn Quốc lần thứ hai theo hình thức trực tuyến. Hội nghị do Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in đồng chủ trì với sự tham dự của Lãnh đạo cấp cao các nước Campuchia, Lào, Myanmar và Thái Lan. Đoàn Việt Nam tháp tùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự Hội nghị có đại diện Lãnh đạo các Bộ: Ngoại giao, Công an, Giao thông vận tải, Giáo dục và Đào tạo, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài Nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Y tế và Văn phòng Chính phủ.

Hội nghị đã tập trung rà soát tình hình triển khai Tuyên bố Mekong - sông Hàn được Lãnh đạo các nước thông qua tại HNCC Mekong - Hàn Quốc lần thứ 1 (Busan, 11/2019) và thảo luận về các biện pháp thúc đẩy hợp tác trong thời gian tới.

Hội nghị cấp cao Mekong - Hàn Quốc

Về tình hình hợp tác, các nhà Lãnh đạo ghi nhận những kết quả tích cực mà hợp tác Mekong - Hàn Quốc đã đạt được trong 7 lĩnh vực hợp tác ưu tiên (gồm văn hoá và du lịch; phát triển nguồn nhân lực; nông nghiệp và phát triển nông thôn; hạ tầng cơ sở; thông tin và công nghệ viễn thông; môi trường; và các thách thức an ninh phi truyền thống). Nổi bật là việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu chung về Nguồn nước và Trung tâm Đa dạng sinh học Mekong - Hàn Quốc; các dự án, hoạt động hợp tác trong lĩnh vực bảo tồn và phục hồi di sản văn hoá, phát triển nông thôn, lâm nghiệp, quản lý nguồn nước và tưới tiêu, logistics, và du lịch thông minh. Lãnh đạo các nước Mekong đánh giá cao hỗ trợ của Hàn Quốc đối với khu vực Mekong thông qua Quỹ Hợp tác Mekong - Hàn Quốc (MKCF) và các nguồn viện trợ chính thức (ODA), qua đó thúc đẩy kết nối khu vực, phát triển bền vững và đóng góp vào tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN.

Về hợp tác trong thời gian tới, các nhà Lãnh đạo nhận định khu vực và thế giới đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có do ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, thảm hoạ thiên tai và biến đổi khí hậu. Đặc biệt, Lãnh đạo các nước cũng bày tỏ quan ngại về tình hình hạn hán, xâm nhập mặn và lũ lụt tại khu vực Mekong; từ đó nhất trí tăng cường hợp tác trong quản lý nguồn nước, ứng phó với biến đổi khí hậu và thảm hoạ thiên tai. Các nhà Lãnh đạo khẳng định quyết tâm thúc đẩy hợp tác trên nhiều lĩnh vực để cùng nhau vượt qua khó khăn, thách thức và phục hồi kinh tế. Trên cơ sở đó, Hội nghị đã nhất trí nâng cấp hợp tác Mekong - Hàn Quốc lên Quan hệ Đối tác chiến lược vì người dân, thịnh vượng và hoà bình. Theo đó, các bên sẽ đẩy mạnh hợp tác trong 7 lĩnh vực ưu tiên, nâng cao khả năng chống chịu của các chuỗi cung ứng khu vực và tạo thuận lợi cho các hoạt động của doanh nghiệp 6 nước. Bên cạnh đó, các nhà Lãnh đạo cũng khuyến khích sự tham gia của các địa phương và doanh nghiệp; đồng thời nhấn mạnh yêu cầu tăng cường hơn nữa sự phối hợp giữa hợp tác Mekong - Hàn Quốc với ASEAN và các cơ chế hợp tác Mekong khác. Các nhà Lãnh đạo cũng nhất trí sẽ phối hợp tổ chức các sự kiện chung trong “Năm Giao lưu Mekong - Hàn Quốc 2021” để kỷ niệm 10 năm thành lập cơ chế hợp tác.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội nghị

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sự phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng và chiều sâu của hợp tác Mekong - Hàn Quốc trong gần một thập kỷ qua. Để nâng cao vai trò và hiệu quả của hợp tác trong bối cảnh kinh tế thế giới biến động khó lường, Thủ tướng cho rằng các nước thành viên cần ưu tiên thúc đẩy: (i) Phát triển ngành nông nghiệp thông minh thông qua tăng cường chia sẻ kinh nghiệm và công nghệ, đặc biệt trong hoàn thiện quy trình sản xuất theo hướng nông nghiệp công nghệ cao; (ii) Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao thông qua chương trình học bổng, trao đổi chuyên gia; và khuyến khích các tập đoàn lớn của Hàn Quốc hoạt động tại khu vực nghiên cứu xây dựng mô hình hợp tác đào tạo lao động với các trường đại học/cơ sở dạy nghề; (iii) Tăng cường hợp tác ứng phó biến đổi khí hậu và quản lý tài nguyên thiên nhiên: theo đó, các bên tăng cường chia sẻ kinh nghiệm, chuyển giao công nghệ, nâng cao năng lực quản lý tài nguyên nước, ứng phó thiên tai và biến đổi khí hậu; triển khai các hoạt động hợp tác, dự án nghiên cứu giữa Uỷ hội sông Mekong và Trung tâm nghiên cứu tài nguyên nước Mekong - Hàn Quốc.

Kết thúc Hội nghị, các nhà Lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao Mekong - Hàn Quốc lần thứ hai; và nhất trí Campuchia và Hàn Quốc sẽ đồng chủ trì Hội nghị Cấp cao Mekong - Hàn Quốc lần thứ ba trong năm 2021.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu 3 trọng tâm phát triển của hợp tác Mekong - Nhật Bản giai đoạn tới

Sáng ngày 13/11/2020, nhân dịp Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã cùng Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide đồng chủ trì Hội nghị cấp cao Hợp tác Mekong-Nhật Bản lần thứ 12 theo hình thức trực tuyến, với sự tham dự của Lãnh đạo cấp cao các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan. Đoàn Việt Nam tháp tùng Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tham dự Hội nghị có đại diện Lãnh đạo Bộ: Ngoại giao, Kế hoạch và Đầu tư, Giao thông vận tải, Công Thương, Tài nguyên và Môi trường, Thông tin và Truyền thông, Y tế và Văn phòng Chính phủ.

Hội nghị là hoạt động thường niên của Lãnh đạo các nước Mekong và Nhật Bản, với nội dung chính là rà soát tiến trình hợp tác trong năm qua và thảo luận phương hướng nâng cao hiệu quả hợp tác trong giai đoạn tới.

Các nhà Lãnh đạo đánh giá cao hợp tác của Nhật Bản với các nước Mekong trong cuộc chiến chống Covid-19 cũng như kết quả hợp tác trong hơn một thập kỷ qua. Hội nghị ghi nhận những tiến triển trong triển khai Chiến lược Tokyo 2018, Tầm nhìn Phát triển công nghiệp Mekong 2.0, Sáng kiến Mekong - Nhật Bản về các Mục tiêu phát triển bền vững hướng tới 2030, Sáng kiến KUSANONE Mekong về phát triển bền vững v.v... Bên cạnh đó, Lãnh đạo các nước Mekong hoan nghênh những sáng kiến do Thủ tướng Suga Yoshihide đề xuất tại Hội nghị, bao gồm Sáng kiến Đối tác Đầu tư vì Mục tiêu phát triển bền vững (SDG) Mekong, hợp tác tăng cường chuỗi cung ứng khu vực, và các chương trình nâng cao năng lực trong một số lĩnh vực chuyên ngành.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị cấp cao Mekong - Nhật Bản

Tại Hội nghị, Lãnh đạo các nước đánh giá kinh tế thế giới nói chung và khu vực Mekong nói riêng đang tiếp tục đối mặt với những thách thức to lớn do đại dịch Covid-19, thiên tai, và các bất ổn địa chính trị. Trong bối cảnh đó, các nhà Lãnh đạo tái khẳng định nỗ lực chung vừa phòng chống, ứng phó với dịch bệnh, vừa tái thiết nền kinh tế. Các nhà lãnh đạo nhất trí cần tăng cường hơn nữa kết nối, nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển kinh tế kết hợp bảo vệ môi trường, giảm thiểu hậu quả thiên tai, gia tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu, sử dụng và quản lý bền vững nguồn nước sông Mekong, chuyển đổi kỹ thuật số để nắm bắt cơ hội từ CMCN 4.0, thúc đẩy phát triển chuỗi cung ứng khu vực.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định đóng góp quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược Mekong - Nhật Bản đối với phát triển kinh tế xã hội của các nước thành viên cũng như đối với hòa bình, ổn định và phồn vinh ở khu vực. Thủ tướng cũng chỉ ra một số định hướng cho phát triển của hợp tác Mekong - Nhật Bản giai đoạn tới, theo đó, nhiệm vụ cấp bách là tiếp tục kiểm soát tốt đại dịch Covid-19 và từng bước phục hồi kinh tế, hỗ trợ người lao động, doanh nghiệp nối lại hoạt động sản xuất, kinh doanh trong môi trường “bình thường mới”. Để làm được điều này, các bên cần: (i) Thúc đẩy dòng chảy thương mại và đầu tư giữa 6 nước, phát huy tối đa lợi thế cạnh tranh và sự bổ trợ của các nền kinh tế; (ii) Tăng cường hợp tác về y tế thông qua chia sẻ thông tin và biện pháp ứng phó dịch Covid-19; hợp tác nghiên cứu dịch tễ học, phát triển và sản xuất vắc-xin, bảo đảm tiếp cận vắc-xin công bằng và hợp lý cho tất cả các nước; (iii) Tăng cường hợp tác về quản lý bền vững nguồn nước Mekong, ứng phó thiên tai và biến đổi khí hậu, trong đó chú trọng bảo tồn đa dạng sinh học, nâng cao năng lực cảnh báo sớm, phòng chống hạn hán và lũ lụt, và phát triển nông nghiệp thông minh.

Kết thúc hội nghị, các nhà lãnh đạo đã thông qua Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao Mekong - Nhật Bản lần thứ 12; và nhất trí tổ chức Hội nghị Cấp cao Mekong - Nhật Bản lần thứ 13 trong năm 2021 tại Nhật Bản.

ASEAN sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của hơn 4.200 nhà đầu tư Hoa Kỳ

Sáng 14/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020, đã chủ trì Hội nghị Cấp cao ASEAN-Hoa Kỳ lần thứ 8 trực tuyến. Cùng dự có Lãnh đạo các nước ASEAN, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C. O’Brien, và Tổng Thư ký ASEAN.

Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ. Thủ tướng Chính phủ khẳng định trong hơn 4 thập kỷ qua, ASEAN và Hoa Kỳ duy trì quan hệ trên cơ sở tin cậy, tôn trọng và hiểu biết lẫn nhau, vì mục tiêu chung thúc đẩy hòa bình, ổn định, phát triển và hợp tác cùng có lợi. Thủ tướng hoan nghênh Hoa Kỳ, đối tác chiến lược của ASEAN, đóng góp xây dựng, trách nhiệm vào các nỗ lực tăng cường lòng tin, đối thoại và hợp tác ở khu vực thông qua các khuôn khổ do ASEAN chủ trì.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chào mừng các đại biểu tham dự Hội nghị (Ảnh: Đức Thanh)

Đặc biệt, trước những tác động của đại dịch Covid-19, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao Hoa Kỳ là một trong những Đối tác tích cực thúc đẩy nhiều sáng kiến hợp tác thiết thực nhằm hỗ trợ các nước ASEAN và khu vực Đông Nam Á nâng cao năng lực ứng phó dịch bệnh. Thủ tướng khẳng định, trên tinh thần “Gắn kết và Chủ động Thích ứng”, ASEAN sẽ tiếp tục thúc đẩy quan hệ hợp tác hiệu quả và phối hợp chặt chẽ với cộng đồng quốc tế, các Đối tác, trong đó có Hoa Kỳ, ứng phó kịp thời và hiệu quả với các thách thức nổi lên, trong đó có kiểm soát thành công và từng bước đẩy lùi đại dịch Covid-19, giảm thiểu tác động tiêu cực của dịch bệnh, duy trì môi trường ổn định, thúc đẩy phục hồi và phát triển bền vững.

Phát biểu tại Hội nghị, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C. O’Brien đánh giá cao vai trò chủ động của Việt Nam trong cương vị Chủ tịch ASEAN 2020, đặc biệt trong điều phối các nỗ lực khu vực cùng với các đối tác trong bối cảnh nhiều khó khăn, trở ngại, trong đó đặc biệt là tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19. Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ khẳng định cam kết hỗ trợ các nước ASEAN ứng phó với dịch bệnh thông qua khoản hỗ trợ cả về tài chính lẫn các trang thiết bị với tổng trị giá 87 triệu USD.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C. O’Brien cũng khẳng định việc ASEAN xây dựng thành công Cộng đồng và đóng vai trò trung tâm của khu vực là phù hợp với lợi ích của Hoa Kỳ, đóng góp quan trọng cho quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Hoa Kỳ. Hoa Kỳ đặc biệt quan tâm tới hợp tác khoa học, giáo dục, đào tạo nâng cao nguồn nhân lực, nâng cao khả năng ứng phó với các thách thức y tế và khả năng tự cường của các nước.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Robert C. O’Brien tái khẳng định cam kết của Hoa Kỳ xây dựng và phát triển quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Hoa Kỳ vì hòa bình, thịnh vượng ở khu vực trên cơ sở tôn trọng độc lập, chủ quyền của nhau và hợp tác cùng có lợi, như Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP) chỉ ra. Về hợp tác tiểu vùng, Hoa Kỳ đánh giá cao quyết định nâng cấp quan hệ đối tác Mekong - Hoa Kỳ thành đối tác chiến lược, và cho rằng cần phân bổ lợi ích và các nguồn lợi một cách cân bằng, trách nhiệm.

Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ khẳng định Tập đoàn Tài chính Phát triển Hoa Kỳ (DFC) đang triển khai nhiều dự án phát triển hạ tầng tại khu vực sau khi đã đầu tư hơn 1 tỷ USD vào Đông Nam Á.

Hoa Kỳ tái khẳng định tầm quan trọng của việc tuân thủ luật pháp quốc tế, thương mại không bị cản trở, ủng hộ các quốc gia ven biển thực thi quyền chủ quyền đối với các nguồn tài nguyên trên biển phù hợp với quy định của Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982).

Quang cảnh Hội nghị từ điểm cầu Việt Nam (Ảnh: Đức Thanh)

Các Lãnh đạo ASEAN ghi nhận quan hệ đối tác phát triển tốt đẹp. ASEAN khẳng định sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động của hơn 4.200 nhà đầu tư và kinh doanh Hoa Kỳ, trong đó có 350 doanh nghiệp hàng đầu Hoa Kỳ tại khu vực. ASEAN khuyến khích doanh nghiệp Hoa Kỳ ưu tiên một số lĩnh vực như phát triển hạ tầng, năng lượng sạch, công nghệ cao, kinh tế số…

ASEAN hoan nghênh Hoa Kỳ dành 3,5 tỷ USD nâng cao năng lực y tế công cộng của các nước ASEAN trong 20 năm qua; đề nghị Hoa Kỳ triển khai Sáng kiến Tương lai Y tế ASEAN-Hoa Kỳ. Hai bên nhất trí phối hợp chặt chẽ trong kiểm soát và đẩy lùi Covid-19, sớm khắc phục tác động tiêu cực của dịch bệnh, từng bước phục hồi và ổn định đời sống kinh tế-xã hội, duy trì chuỗi sản xuất - cung ứng khu vực. ASEAN mong muốn Hoa Kỳ tích cực ủng hộ Quỹ ASEAN Ứng phó Covid-19 và Kho dự phòng vật tư y tế mà ASEAN công bố thành lập trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các Lãnh đạo khẳng định các quốc gia cần chung tay đóng góp để duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở khu vực và thế giới. Nhấn mạnh vùng biển Thái Bình Dương rộng lớn gắn chặt với không gian an ninh và phát triển của các quốc gia ASEAN và Hoa Kỳ, các Nhà Lãnh đạo bày tỏ quan ngại rằng tại Biển Đông vẫn tiềm ẩn các nguy cơ đe dọa hòa bình, an ninh và ổn định và những hành động đi ngược lại luật pháp quốc tế, gây bất ổn, làm phức tạp tình hình và gây quan ngại cho các quốc gia trong khu vực. Đồng thời, các nhà Lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, không quân sự hoá, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982, coi đây là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động trên biển.

ASEAN hoan nghênh Hoa Kỳ đóng góp tích cực cho duy trì hòa bình, ổn định an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mong Hoa Kỳ ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Chia sẻ ý kiến của các nước tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc ghi nhận Hoa Kỳ là đối tác kinh tế và đối tác phát triển quan trọng của ASEAN. Năm 2019, kim ngạch buôn bán hai chiều đạt 292 tỷ USD, đưa Hoa Kỳ trở thành đối tác thương mại lớn thứ 2 của ASEAN, đồng thời là nhà đầu tư FDI lớn nhất, với tổng vốn hơn 330 tỷ USD. Thủ tướng đánh giá cao Bản ghi nhớ hợp tác giữa Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) và ASEAN vừa ký kết giúp tạo khuôn khổ thuận lợi cho các nỗ lực hợp tác phát triển giữa hai bên. Thủ tướng hoan nghênh Hoa Kỳ tài trợ 5 triệu USD thành lập Học viện Sáng kiến các Lãnh đạo Trẻ Đông Nam Á (YSEALI) tại Đại học Fulbright Việt Nam và mong Hoa Kỳ sớm triển khai đặt văn phòng khu vực của Trung tâm Phòng chống và Kiểm soát Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ tại Hà Nội.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Hội nghị thông qua Tuyên bố chung về Phát triển nguồn nhân lực. Chủ tịch Hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN - Hoa Kỳ lần thứ 8.

New Zealand hỗ trợ 10 triệu USD phát triển nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu

Sáng ngày 14/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao kỷ niệm 45 năm quan hệ ASEAN - New Zealand. Lãnh đạo Cấp cao các nước ASEAN, Thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern và Tổng Thư ký ASEAN tham dự Hội nghị.

Đánh giá tầm quan trọng của Hội nghị lần này, Lãnh đạo ASEAN và New Zealand khẳng định trải qua 45 năm, quan hệ đối tác giữa ASEAN và New Zealand đã ghi nhận những bước phát triển đáng khích lệ.

Thủ tướng New Zealand phát biểu tại Hội nghị

Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chúc mừng bà Thủ tướng Jacinda Ardern tái đắc cử cương vị Thủ tướng New Zealand. Thủ tướng đánh giá cao ý nghĩa kỷ niệm 45 năm thiết lập quan hệ đối tác giữa ASEAN và New Zealand và 5 năm hình thành Đối tác chiến lược; nhấn mạnh phát huy nền tảng hợp tác giữa ASEAN và New Zealand, hai bên sẽ cùng nhau vượt qua những thách thức hiện nay. Thủ tướng mong muốn tại Hội nghị này, hai bên sẽ thống nhất những định hướng quan trọng thúc đẩy quan hệ Đối tác chiến lược ASEAN - New Zealand tiếp tục phát triển mạnh mẽ trong những thập kỷ tiếp theo. Thủ tướng đánh giá hướng tiếp cận đồng bộ, tổng thể của cả Cộng đồng ASEAN trên tinh thần gắn kết và chủ động thích ứng và chiến lược “Triển khai mạnh mẽ, triển khai sớm” của New Zealand là những định hướng kịp thời, phù hợp giúp hai bên đạt được nhiều kết quả tích cực trong phòng chống đại dịch Covid-19.

Thủ tướng New Zealand đánh giá cao những nỗ lực của ASEAN, với vai trò Chủ tịch ASEAN của Việt Nam, trong ứng phó với những thách thức do Covid-19 gây ra. Thủ tướng Jacinda Arden khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng; khẳng định sẽ phối hợp chặt chẽ với ASEAN trong ngăn chặn và đẩy lùi đại dịch Covid-19, nghiên cứu và phát triển vắc-xin, bảo đảm cung ứng đồng đều vắc-xin, đồng thời hỗ trợ ASEAN thúc đẩy phục hồi bền vững, duy trì kết nối chuỗi cung ứng.

Nhân dịp này, Thủ tướng New Zealand công bố đóng góp 1 triệu USD cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19, dành 12 triệu USD hỗ trợ cho nỗ lực ứng phó dịch bệnh trong khu vực, hỗ trợ 10 triệu USD cho nông nghiệp thông minh, thích ứng với biến đổi khí hậu và 5 triệu USD cho hoạt động của Uỷ hội Mekong.

Hướng tới phục hồi kinh tế, New Zealand ủng hộ các sáng kiến của ASEAN đặt ra ưu tiên cho phát triển bao trùm, không ai bị bỏ lại phía sau, ủng hộ Khung phục hồi tổng thể ASEAN. Trong hợp tác kinh tế khu vực, New Zealand đề cao thương mại đa phương rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ. Trên cơ sở đó, Thủ tướng New Zealand mong đợi ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP), coi đây là dấu mốc quan trọng trong năm 2020.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc

Hai bên ghi nhận tiến độ thực hiện Kế hoạch Hành động triển khai Tuyên bố chung Đối tác Chiến lược ASEAN - New Zealand giai đoạn 2016-2020 và hai trọng tâm, “Chiến lược Con người” và Chiến lược Thịnh vượng”, đồng thời khẳng định phối hợp chặt chẽ triển khai Kế hoạch Hành động giai đoạn 2021-2025. ASEAN hiện là đối tác thương mại lớn thứ 4 của New Zealand, thương mại hai chiều sau 45 năm tăng hơn 142 lần, đạt 12,5 tỷ USD trong năm 2019. Hơn 80.000 công dân ASEAN đang sinh sống, làm việc và tìm kiếm cơ hội làm ăn tại New Zealand càng khẳng định sự gắn kết của hai khu vực.

Hai bên bày tỏ quan ngại sâu sắc về những tác động tiêu cực của đại dịch Covid-19 tới đời sống người dân và các nền kinh tế. ASEAN đánh giá cao vai trò của New Zealand trong việc thông qua Dự án Đối tác toàn cầu thúc đẩy tiếp cận thiết bị y tế phòng chống và điều trị Covid-19 cũng như Liên minh toàn cầu về vắc-xin và tiêm chủng (GAVI). ASEAN đánh giá cao New Zealand cam kết hỗ trợ ASEAN hợp tác trong nghiên cứu, phát triển vắc-xin hiệu quả để người dân có thể tiếp cận rộng rãi.

Hai bên nhất trí từng bước tái mở cửa thị trường, thuận lợi hoá thương mại, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng và gia tăng giá trị kinh tế-thương mại. Trên cơ sở đó, các bên cho rằng cần hướng tới nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Australia – New Zealand, bổ trợ cho Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).

Đồng thời, các nhà Lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của đối thoại, xây dựng lòng tin, thượng tôn pháp luật, không quân sự hoá, kiềm chế, không có hành động làm phức tạp tình hình, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), coi đây là cơ sở pháp lý cho mọi hoạt động trên biển.

ASEAN hoan nghênh New Zealand đóng góp tích cực cho duy trì hòa bình, ổn định an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông, mong muốn New Zealand ủng hộ các nỗ lực đề cao luật pháp quốc tế, hình thành và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử, thực hiện nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Kết thúc Hội nghị, hai bên đã thông qua Tuyên bố chung về Tầm nhìn của các nhà Lãnh đạo ASEAN -New Zealand nhân kỷ niệm 45 năm Quan hệ đối thoại với chủ đề: Một Di sản Hợp tác, Một Tương lai chung.

Australia cam kết hỗ trợ 321 triệu AUD trong nhiều lĩnh vực

Sáng 14/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị trực tuyến Cấp cao ASEAN-Australia lần thứ 2. Lãnh đạo các nước ASEAN, Thủ tướng Australia Sờ-cốt Mô-ri-xơn và Tổng Thư ký ASEAN đã cùng dự Hội nghị.

Khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao quan hệ đối tác chiến lược ASEAN- Australia; Quan hệ đối tác ASEAN- Australia được thiết lập từ năm 1974, đến nay, Australia đã trở thành đối tác lâu năm nhất của ASEAN. Thủ tướng hoan nghênh chính sách nhất quán của Australia gắn bó lâu dài với khu vực, ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN và tham gia tích cực trong các cơ chế đối thoại và hợp tác do ASEAN chủ trì, cùng thúc đẩy hòa bình, ổn định và thịnh vượng ở khu vực. Thủ tướng hoan nghênh Australia đã cam kết đóng góp 1 triệu AUD cho Quỹ ASEAN ứng phó với Covid-19 và dành gói hỗ trợ 60 triệu AUD giúp hội nhập kinh tế khu vực.

Hội nghị cấp cao ASEAN - Australia

Thủ tướng Australia hoan nghênh ASEAN, với tinh thần “gắn kết và chủ động thích ứng”, giữ vững đoàn kết, tự cường trước thách thức, khó khăn. Thủ tướng Australia khẳng định coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN và ủng hộ hợp tác cụ thể với ASEAN theo Tài liệu Quan điểm của ASEAN về Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương (AOIP). Thủ tướng Australia nhấn mạnh Australia cam kết hỗ trợ 21 triệu AUD cho Trung tâm khu vực ASEAN về các tình huống y tế khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi, và 70 triệu AUD hỗ trợ nâng cao khả năng tự cường của các nước ở khu vực Đông Nam Á trong các lĩnh vực ưu tiên như hợp tác biển, kết nối và hợp tác kinh tế. Thủ tướng Australia chỉ ra Australia cam kết hỗ trợ 230 triệu AUD cho hợp tác Mekong trong các lĩnh vực như môi trường, hạ tầng, công nghệ và học bổng, coi đây là nền tảng đóng góp xây dựng một ASEAN vững mạnh.

Các Lãnh đạo ASEAN ghi nhận hợp tác ASEAN-Australia đã đóng góp đáng kể vào hiện thực hóa Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 trong đó có các Kế hoạch Tổng thể của ba trụ cột Cộng đồng, Kế hoạch Công tác Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI) giai đoạn III và Kế hoạch Tổng thể về Kết nối ASEAN (MPAC) 2025. Australia là đối tác thương mại quan trọng của ASEAN, hiện là đối tác thương mại lớn thứ 7 của ASEAN trong khi ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ 3 của Australia. ASEAN đánh giá cao tác động thiết thực của Hiệp định Thương mại Tự do ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA) đối với tăng trưởng kinh tế khu vực.

Các Lãnh đạo ASEAN hoan nghênh Chính phủ Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp ASEAN đảm bảo an ninh y tế cũng như tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực, tiêu biểu như 500 triệu AUD giúp khu vực Đông Nam Á và Thái Bình Dương tiếp cận vắc-xin chống Covid-19 và hỗ trợ khu vực tăng cường hội nhập kinh tế và phục hồi, trong đó có 46 triệu AUD giúp triển khai Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).

Hai bên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không và thượng tôn pháp luật ở Biển Đông; kêu gọi các bên tiếp tục kiềm chế, không quân sự hóa, không có các hành động làm phức tạp tình hình, leo thang căng thẳng hoặc tranh chấp; không sử dụng hay đe dọa sử dụng vũ lực, giải quyết hòa bình các tranh chấp trên cơ sở luật pháp quốc tế và Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982); thực hiện đầy đủ, hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm đạt được Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, thực chất, phù hợp với luật pháp quốc tế và Công ước Luật biển 1982 của Liên hợp quốc.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc hoan nghênh Australia ủng hộ nỗ lực của ASEAN trong định hình cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ. Thủ tướng đánh giá cao Australia dành các khoản hỗ trợ kịp thời giúp các nước khu vực đảm bảo an ninh y tế, và đề nghị các cơ quan liên quan của hai bên phối hợp triển khai hiệu quả các chương trình hỗ trợ này, tập trung tăng cường kết nối, phát triển cơ sở hạ tầng và hỗ trợ nâng cao năng lực dự phòng ứng phó dịch bệnh cho các nước trong khu vực. Thủ tướng đánh giá cao sự gia tăng hỗ trợ của Australia cho phát triển tiểu vùng Mekong và kỳ vọng Australia tiếp tục ủng hộ và hỗ trợ các nỗ lực của ASEAN thúc đẩy phát triển tiểu vùng gắn với tiến trình phát triển chung của ASEAN, đảm bảo phát triển đồng đều, bền vững trong khu vực.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao Australia ủng hộ 200.000 AUD hỗ trợ nhóm phụ nữ và trẻ em gái ASEAN sau Covid-19 giai đoạn 2020-2021 và tổ chức các cuộc Đối thoại ASEAN - Australia về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh và đề nghị Australia tiếp tục tạo điều kiện cho nhóm này tiếp cận công nghệ mới trong khởi nghiệp, tìm kiếm cơ hội việc làm và kinh doanh.

Thủ tướng mong muốn Australia tiếp tục triển khai các các hoạt động hợp tác thiết thực từ Gói các Sáng kiến về hợp tác biển ASEAN - Australia, tập trung vào các ưu tiên về nâng cao năng lực chấp pháp trên biển, nâng cao nhận thức về biển và luật pháp trên biển.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh an ninh và ổn định trên các vùng biển và đại dương; khẳng định quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN-37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác.

Hai bên nhất trí nâng cấp tần suất họp Cấp cao ASEAN - Australia trở thành thường niên từ năm 2021, làm nền tảng thúc đẩy mối quan hệ quan trọng này đi vào chiều sâu và thực chất hơn nữa.

Hội nghị đã thông qua Tuyên bố chung ASEAN- Australia: Đối tác mạnh mẽ vì sự phục hồi. Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN - Australia lần thứ 17.

Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN

Tiếp nối các hoạt động của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, chiều ngày 14/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì điều hành Hội nghị Cấp cao ASEAN+3 lần thứ 23 với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường, Thủ tướng Nhật Bản Suga Yoshihide và Tổng Thư ký ASEAN.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chỉ ra thế mạnh của hợp tác ASEAN+3 trong ứng phó khủng hoảng, đặc biệt trong phối hợp ứng phó hiệu quả với dịch bệnh Covid-19 ngay từ ngày đầu bùng phát. Thủ tướng đề nghị các nước ASEAN+3 tiếp tục giữ vững đà hợp tác, từng bước đẩy lùi Covid-19, giảm thiểu tác động của dịch bệnh, duy trì ổn định các nền tảng kinh tế tài chính vĩ mô, thúc đẩy phục hồi toàn diện và bền vững.

Trao đổi tại Hội nghị, các nước đánh giá cao vai trò quan trọng của hợp tác ASEAN+3 trong gìn giữ hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vực Đông Á với ASEAN ở vị trí trung tâm. Các nước phát biểu chia sẻ những giá trị chung được đề cao trong nhiều tài liệu quan trọng của ASEAN, đặc biệt là trong Tuyên bố về Tầm quan trọng của việc Duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực Đông Nam Á.

Lãnh đạo các nước bày tỏ hài lòng với kết quả đạt được của hợp tác kinh tế ASEAN + 3 trong 2019: kim ngạch thương mại giữa các nước đạt 890 tỷ USD, chiếm 31,6% tổng kim ngạch thương mại của ASEAN; vốn đầu tư từ Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc vào ASEAN đạt 32 tỷ USD, chiếm 19,9% tổng dòng đầu tư vào ASEAN. Các nước này cũng có nhiều đóng góp cho quá trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, triển khai Kế hoạch tổng thể Kết nối ASEAN (MPAC) 2025 và Kế hoạch công tác giai đoạn 3 Sáng kiến Hội nhập ASEAN (IAI).

Lãnh đạo các nước ghi nhận Báo cáo triển khai giai đoạn 3 của Kế hoạch công tác ASEAN+3, cam kết sẽ thúc đẩy hiệu quả kế hoạch này. Các nước nhất trí tập trung hợp tác trong ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống như buôn người, tội phạm công nghệ cao, khủng bố, buôn ma túy…; tận dụng hiệu quả các cơ hội mang lại từ Cách mạng Công nghệ 4.0, thúc đẩy phát triển kinh tế số và tăng trưởng sáng tạo. Lãnh đạo các nước cũng ghi nhận những kết quả tích cực trong hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) cũng như các lĩnh vực hợp tác y tế, lao động, hợp tác tài chính, giao lưu văn hóa, kết nối người dân, bình đẳng giới, môi trường…

Về hợp tác ứng phó đại dịch Covid-19, các nước nhất trí tăng cường hơn nữa vai trò của cơ chế ASEAN+3 trong kiểm soát và ngăn ngừa hiệu quả đại dịch trong khu vực trên tinh thần của Tuyên bố chung Hội nghị Cấp cao đặc biệt ASEAN+3 về ứng phó Covid-19. Các nước ASEAN đánh giá cao đóng góp của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc để triển khai các sáng kiến ứng phó chung như thành lập Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19 và Kho dự trữ vật tư y tế ASEAN. Các nước đặc biệt nhấn mạnh tầm quan trọng của thúc đẩy phục hồi sau đại dịch, hoan nghênh thông qua Kế hoạch hành động ASEAN+3 về giảm thiểu tác động kinh tế của đại dịch Covid-19.

Hội nghị Cấp cao ASEAN+3

Phát biểu tại Hội nghị, Lãnh đạo các nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đều nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác đa phương, khẳng định sự coi trọng vai trò trung tâm của ASEAN trong thúc đẩy hợp tác và hòa bình tại khu vực.

Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cho rằng sự tương trợ lẫn nhau giữa các nước trong cuộc chiến chống đại dịch là biểu hiện rõ nhất của tình đoàn kết và hữu nghị, ủng hộ các nỗ lực thúc đẩy liên kết và khôi phục kinh tế.

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in mong muốn ASEAN+3 tăng cường hợp tác vì hoà bình và thịnh vượng, nâng cao tự cường kinh tế và tạo điều kiện cho phát triển kinh tế bao trùm.

Thủ tướng Nhật Bản Suga Yosihide bày tỏ mong muốn thúc đẩy hợp tác giữa các nước để vượt qua thách thức từ đại dịch, đánh giá cao khởi động thành lập Trung tâm ASEAN ứng phó với các tình huống y tế công cộng khẩn cấp và dịch bệnh mới nổi (AC-PHEED). Lãnh đạo các nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc cam kết đóng góp 1 triệu USD mỗi nước, cùng đóng góp 300 ngàn USD từ Quỹ Hợp tác ASEAN+3 cho Quỹ ASEAN ứng phó Covid-19.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Chủ tịch ASEAN 2020 và Chủ tịch Hội nghị Cấp cao ASEAN + 3 lần thứ 23, nhấn mạnh ưu tiên hàng đầu hiện nay là tập trung kiểm soát và đẩy lùi Covid-19, từng bước khắc phục hậu quả và thúc đẩy phục hồi bền vững. Thủ tướng đề nghị Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc chia sẻ với ASEAN kinh nghiệm, thế mạnh trong nghiên cứu dịch tễ và dự phòng các tình huống y tế công cộng; hỗ trợ triển khai Khung phục hồi tổng thể ASEAN.

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh với 2 đầu tàu kinh tế là Trung Quốc và Nhật Bản, các nước cần hợp tác chặt chẽ, đẩy mạnh liên kết kinh tế khu vực, trong đó có thực hiện hiệu quả các Hiệp định thương mại tự do đã có giữa ASEAN với các nước Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc. Thủ tướng bày tỏ tin tưởng rằng việc sớm ký kết RCEP sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa thương mại đa phương và các nỗ lực liên kết kinh tế khu vực.

Thủ tướng đồng thời khẳng định lập trường chung của ASEAN về xây dựng Biển Đông hòa bình, hữu nghị và hợp tác trên tinh thần thượng tôn pháp luật quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), ủng hộ đối thoại và hợp tác hướng đến hòa bình bền vững, phi hạt nhân hóa hoàn toàn Bán đảo Triều Tiên.

Kết thúc Hội nghị, Chủ tịch Hội nghị đã ra Tuyên bố Chủ tịch về kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN+3, thông qua Tuyên bố của các nhà Lãnh đạo ASEAN+3 về Tăng cường hợp tác ASEAN+3 nâng cao tự cường kinh tế và tài chính trước những thách thức đang nổi lên.

Hội đồng Kinh doanh Đông Á khuyến nghị thúc đẩy kinh doanh “phi giấy tờ”

Trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 và các Hội nghị Cấp cao liên quan, chiều ngày 14/11/2020 đã diễn ra Phiên đối thoại của Lãnh đạo các nước ASEAN+3 với Đại diện Hội đồng Kinh doanh Đông Á (EABC).

Báo cáo tại Phiên đối thoại, Đại diện của EABC đã kiến nghị các Lãnh đạo ASEAN+3 xem xét đưa các khuyến nghị của cộng đồng doanh nghiệp vào các chính sách hồi phục sau đại dịch Covid-19, hoan nghênh khả năng ký kết Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) trong năm Chủ tịch của Việt Nam.

Để đảm bảo sự ổn định và bền vững của chuỗi cung ứng hàng hóa thiết yếu, Hội đồng EABC kiến nghị mở rộng sáng kiến Quỹ dự trữ gạo khẩn cấp ASEAN+3 (APTERR) sang các mặt hàng nông sản dự trữ thiết yếu khác.

EABC cũng mong muốn các Lãnh đạo quan tâm chỉ đạo giảm chi phí ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, đưa ra các giải pháp thông tin, xử lý tình trạng rò rỉ dữ liệu và tăng cường hợp tác công tư để thúc đẩy quá trình chuyển đổi số cho các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME). Đồng thời, EABC cũng khuyến nghị xem xét thúc đẩy kinh doanh không dùng giấy tờ và cải thiện các quy định về quản lý dữ liệu, phát triển các quy định hỗ trợ áp dụng công nghệ kỹ thuật số vào kinh doanh.

Phiên đối thoại của Lãnh đạo các nước ASEAN+3 với Đại diện Hội đồng Kinh doanh Đông Á

Điều hành Phiên đối thoại trong vai trò Chủ tịch ASEAN+3, Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao những đóng góp thiết thực của Hội đồng EABC trong nỗ lực chung ứng phó với dịch bệnh, phục hồi kinh tế nói riêng cũng như tiến trình hội nhập và liên kết kinh tế khu vực thời gian qua.

Thủ tướng hoan nghênh những khuyến nghị của EABC và đề nghị cộng đồng doanh nghiệp khu vực tiếp tục ủng hộ, đồng hành cùng các Chính phủ trong cuộc chiến chống đại dịch Covid-19 và phục hồi kinh tế xã hội, đưa kinh tế khu vực Đông Á trở lại mạnh mẽ hơn, hội nhập hơn và có khả năng cạnh tranh cao hơn sau đại dịch.

Thủ tướng kêu gọi các doanh nghiệp tiếp tục thể hiện bản lĩnh, tinh thần tự lực, tự cường, đứng vững và vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nhanh chóng phục hồi và tiếp tục phát triển; đề nghị cộng đồng doanh nghiệp chú trọng nâng cao khả năng ứng dụng công nghệ số, công nghệ thông minh trong sản xuất, kinh doanh, hướng đến các giá trị xanh-sạch và phát triển bền vững, vì lợi ích bao trùm của người dân.

Thủ tướng yêu cầu Hội đồng Kinh doanh Đông Á tiếp tục phát huy vai trò của mình là cầu nối giữa doanh nghiệp với Chính phủ các nước Đông Á; đề xuất những khuyến nghị, đóng góp phù hợp, xác đáng và kịp thời cho Chính phủ các nước để tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách hội nhập kinh tế khu vực, góp phần triển khai hiệu quả Kế hoạch tổng thể phục hồi ASEAN.

EAS cần phát huy vai trò là diễn đàn hàng đầu trong thúc đẩy đối thoại và hợp tác tạo dựng lòng tin chiến lược

Tối ngày 14/11/2020, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS) trực tuyến. Lãnh đạo các nước ASEAN, các nước tham gia EAS (gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Úc, New Zealand, Ấn Độ, Nga và Hoa Kỳ) và Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres và Chủ tịch Ngân hàng Thế giới David Malpass được mời trình bày về nỗ lực ứng phó dịch bệnh Covid-19 và thúc đẩy phục hồi kinh tế bền vững toàn cầu.

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao vai trò và tầm vóc của EAS. Với ASEAN ở vị trí trung tâm, lấy đối thoại, hợp tác làm phương châm, sau 15 năm, EAS là diễn đàn chiến lược hàng đầu khu vực, là nơi các Nhà Lãnh đạo trao đổi về các vấn đề quan trọng, ảnh hưởng đến hoà bình, an ninh và thịnh vượng của khu vực. Thủ tướng cũng nhấn mạnh, với 4,6 tỷ dân, tổng GDP hơn 51,6 ngàn tỷ USD, EAS đã tạo ra khuôn khổ phù hợp cho các nước chia sẻ các quan tâm chung, đối thoại về mọi vấn đề và hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Bên cạnh đó, EAS cũng góp phần xây dựng cách tiếp cận chung về các vấn đề đang nổi lên, đó là thượng tôn pháp luật, đối thoại chân thành, hợp tác thực chất vì hòa bình và ổn định lâu dài, thịnh vượng bền vững trong khu vực.

Các nước đều phát biểu đánh giá cao Việt Nam, trên cương vị Chủ tịch ASEAN 2020 và EAS lần thứ 15, đã thành công trong điều phối các nỗ lực chung, vừa tăng cường hợp tác vì hòa bình, an ninh, vừa ứng phó hiệu quả với đại dịch Covid-19. Các nước cũng đánh giá cao các sáng kiến của ASEAN về tăng cường hợp tác ứng phó dịch Covid-19, nhất là Quỹ ứng phó Covid-19 và Kho dự phòng vật tư y tế khu vực. Một số đối tác đề cập đến những hỗ trợ cụ thể của mình cho ASEAN trong kiểm soát dịch bệnh, khôi phục tổng thể.

Các nước nhất trí cần nâng cao năng lực hệ thống y tế công cộng, sẵn sàng ứng phó với các thách thức y tế tương lai, xây dựng hệ thống cảnh báo sớm. Đồng thời cũng cần hợp tác nghiên cứu và sản xuất vắc-xin và thuốc điều trị Covid-19 an toàn, hiệu quả, chi phí hơp lý. Các nước đề cao chia sẻ, ứng dụng công nghệ mới chống đại dịch thành công và phục hồi bền vững.

Hội nghị Cấp cao Đông Á (EAS)

Phát huy những thành tựu đạt được trong 15 năm, Lãnh đạo các nước EAS nhất trí phối hợp xây dựng định hướng cho EAS phát triển, đóng góp cho đối thoại và hợp tác vì hòa bình, an ninh và thịnh vượng và ứng phó hiệu quả với các thách thức đang nổi lên trong khu vực.

Lãnh đạo các nước dành nhiều thời gian trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế. Các nước nhấn mạnh nhu cầu bảo đảm môi trường thuận lợi để kiểm soát dịch bệnh. Trên cơ sở đó, các nước nhấn mạnh tinh thần trách nhiệm, đồng thời kêu gọi kiềm chế, tránh các hành động làm phức tạp tình hình, không quân sự hóa, giải quyết hòa bình các khác biệt, mâu thuẫn trên cơ sở luật pháp quốc tế, Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), khuôn khổ pháp lý cho mọi hoạt động trên biển. Các nước ghi nhận nỗ lực của ASEAN và Trung Quốc thực hiện đầy đủ, nghiêm túc Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chia sẻ đánh giá của Lãnh đạo các nước về tầm quan trọng trong xây dựng văn hóa đối thoại và hợp tác vì hòa bình, an ninh và phát triển của khu vực. Thủ tướng nhấn mạnh trong môi trường thế giới chuyển biến nhanh và phức tạp hiện nay, EAS cần phát huy vai trò của mình là diễn đàn hàng đầu trong thúc đẩy đối thoại và hợp tác tạo dựng lòng tin chiến lược giữa các quốc gia, biến thách thức thành cơ hội, hóa giải khó khăn, chuyển đối đầu thành hợp tác, từ đó đóng góp định hình cấu trúc đa phương quốc tế hiệu quả có khả năng ứng phó hữu hiệu với các thách thức của khu vực và toàn cầu.

Nhấn mạnh ý nghĩa chiến lược của biển và đại dương với không gian phát triển của các quốc gia, Thủ tướng đề nghị thúc đẩy hơn nữa hợp tác biển, lĩnh vực ưu tiên của EAS thông qua sử dụng bền vững và bảo tồn các nguồn tài nguyên biển, ngăn ngừa ô nhiễm và rác thải biển, dự phòng và ứng phó thiên tai cũng như kết nối biển.

Trao đổi về tình hình khu vực và quốc tế, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông đề cập trong các Tuyên bố của Hội nghị cấp cao ASEAN 36 (tháng 6/2020) và Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN 53 ( tháng 9/2020). Thủ tướng nhấn mạnh mọi hành vi trên biển của các quốc gia cần phù hợp với luật pháp quốc tế và UNCLOS 1982, khuôn khổ xác định các quyền và lợi ích hợp pháp trên biển của các bên.

Kết thúc Hội nghị, Lãnh đạo các nước thông qua các văn kiện gồm Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 15 năm thành lập EAS, Tuyên bố của các Lãnh đạo EAS về Hợp tác biển bền vững; Tuyên bố của các Lãnh đạo EAS về Hợp tác thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực ổn định; Tuyên bố của các Lãnh đạo EAS về Tăng cường năng lực chung của khu vực ngăn ngừa và ứng phó dịch bệnh; và Tuyên bố của Lãnh đạo EAS về Phụ nữ, Hòa bình và An ninh.

Quan hệ ASEAN - Liên Hợp Quốc đã trở thành hình mẫu

Sáng 15/11/2020, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chủ trì, điều hành Hội nghị Cấp cao trực tuyến ASEAN-Liên hợp quốc lần thứ 11, với sự tham dự của Lãnh đạo các nước ASEAN, Tổng Thư ký Liên hợp quốc António Guterres và Tổng Thư ký ASEAN Lim Jock Hoi.

Phát biểu khai mạc Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh ý nghĩa kỷ niệm 75 năm thành lập Liên hợp quốc và 20 năm Hội nghị Cấp cao đầu tiên giữa ASEAN và Liên hợp quốc. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định trong ba phần tư thế kỷ, Liên hợp quốc, “trung tâm điều phối hành động chung của các quốc gia”, đã thực sự là động lực cho nỗ lực quốc tế trong đảm bảo hòa bình và thúc đẩy phát triển bền vững.

Các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc là nền tảng điều chỉnh các mối quan hệ quốc tế ngày nay. Trong khi đó, ASEAN đã khẳng định vai trò trung tâm và không thể thiếu trong thúc đẩy đối thoại và hợp tác vì hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và tham gia đóng góp tích cực vào các nỗ lực toàn cầu do Liên hợp quốc khởi xướng. Thủ tướng khẳng định sau hơn 4 thập kỷ, quan hệ ASEAN-Liên hợp quốc đã trở thành hình mẫu cho hợp tác giữa Liên hợp quốc với các tổ chức khu vực và nhấn mạnh cần tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ đối tác toàn diện ASEAN-Liên hợp quốc vượt qua thời điểm khó khăn hiện nay và đóng góp hiệu quả cho phục hồi và tăng trưởng bền vững của thế giới.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì Hội nghị (Ảnh: Đức Thanh)

Tổng Thư ký Liên hợp quốc khẳng định ủng hộ vai trò trung tâm của ASEAN, đánh giá cao việc Việt Nam điều phối và dẫn dắt thành công các nỗ lực của ASEAN, hợp tác với các Đối tác, ứng phó hiệu quả với Covid-19. Liên hợp quốc khẳng định tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng Cộng đồng, giảm thiểu các tác động của Covid-19 với đời sống kinh tế, xã hội, qua đó triển khai thành công Khung phục hồi tổng thể, bao trùm, tự cường và bền vững.

Liên hợp quốc đánh giá cao những đóng góp của Indonesia và Việt Nam, đại diện của ASEAN trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc, ghi nhận những đóng góp quan trọng của ASEAN vào các nỗ lực thúc đẩy hòa bình, an ninh quốc tế của Liên hợp quốc, trong đó có đóng góp gần 5000 nhân sự từ các nước thành viên ASEAN tham gia các lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc.

Các nước ASEAN đề nghị Liên hợp quốc hỗ trợ triển khai các sáng kiến ứng phó với Covid-19, nâng cao năng lực y tế dự phòng cho khu vực, nhất là vùng sâu, vùng xa và kém phát triển. ASEAN đánh giá cao Liên hợp quốc cam kết chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ kỹ thuật xây dựng và triển khai Khung phục hồi tổng thể, hoan nghênh sự trợ giúp tích cực của Liên hợp quốc triển khai các nỗ lực phục hồi, bảo đảm ổn định chuỗi cung ứng, thuận lợi hóa thương mại- đầu tư và duy trì liên kết khu vực. ASEAN hoan nghênh Liên hợp quốc phát huy vai trò quan trọng trong đảm bảo vắc-xin và phương pháp điều trị Covid-19 trở thành hàng hóa công cộng, được cung ứng đồng đều.

Để triển khai Kế hoạch hành động giai đoạn tiếp theo 2021-2025, hai bên nhấn mạnh cần tiếp tục dành quan tâm và nguồn lực nhiều hơn cho phối hợp liên ngành, thúc đẩy quyền năng, vai trò của phụ nữ đối với hòa bình, an ninh, nâng tầm hợp tác tiểu vùng, thu hẹp khoảng cách phát triển, tăng trưởng đồng đều và bao trùm, phát triển nguồn nhân lực bền vững, đảm bảo công bằng xã hội, thích ứng biến đổi khí hậu, phòng chống, giảm nhẹ thiên tai. Hai bên nhất trí triển khai hiệu quả Lộ trình Tương hỗ thực hiện Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025 và Chương trình Nghị sự Liên hợp quốc về Phát triển bền vững 2030, đóng góp thiết thực cho phát triển bền vững, không bỏ ai ở lại phía sau, nâng cao hiệu quả phòng chống dịch bệnh và đối phó với các thách thức đang nổi lên. Hai bên khẳng định cam kết tiếp tục đóng góp ủng hộ nỗ lực củng cố hệ thống thương mại đa phương quốc tế minh bạch, hoạt động dựa trên luật lệ.

Hội nghị cấp cao ASEAN - Liên hợp quốc (Ảnh: Đức Thanh)

Trao đổi về tình hình quốc tế và khu vực, các bên tái khẳng định tầm quan trọng của tinh thần trách nhiệm quốc gia trong xây dựng hòa bình, duy trì ổn định, bảo đảm an ninh, an toàn trong khu vực, đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 đang tiếp tục là nguy cơ lớn, đe dọa trực tiếp đến đời sống kinh tế-xã hội các nước. Hai bên khẳng định chia sẻ tầm nhìn và cam kết vì những mục tiêu chung là đề cao luật pháp quốc tế, thúc đẩy chủ nghĩa đa phương, và xây dựng trật tự khu vực và quốc tế dựa trên luật lệ.

Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh mục tiêu phấn đấu xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn, sẵn sàng thúc đẩy đối thoại và xây dựng lòng tin, thực hiện ngoại giao phòng ngừa trong khu vực, trên các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc, luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Trên cơ sở đó, Các nhà lãnh đạo kêu gọi thực hiện đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982 - khuôn khổ cho mọi hoạt động trên biển.

Phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định ASEAN luôn là đối tác quan trọng và tin cậy của Liên hợp quốc trong bảo đảm hoà bình và an ninh quốc tế. Thủ tướng nhấn mạnh trong bối cảnh đầy khó khăn, thách thức hiện nay, ASEAN và Liên hợp quốc cần tiếp tục hợp tác chặt chẽ thúc đẩy các giá trị hướng tới hoà bình, tăng cường đối thoại và hợp tác, định hình một trật tự khu vực và toàn cầu hoạt động dựa trên luật lệ, xây dựng các chuẩn mực ứng xử giữa các quốc gia được điều chỉnh bởi luật pháp quốc tế.

Là Chủ tịch ASEAN 2020, Thủ tướng giới thiệu với Liên hợp quốc các nỗ lực của ASEAN trong xây dựng Cộng đồng, kiểm soát dịch bệnh Covid-19 trên tinh thần Gắn kết và Chủ động thích ứng; đồng thời khẳng định tiếp tục phối hợp chặt chẽ, kịp thời và chủ động ứng phó trước các thách thức xuyên quốc gia đang đe dọa ổn định và phát triển toàn cầu, trong đó có bùng phát dịch bệnh Covid-19.

Về tình hình Biển Đông, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc khẳng định quan điểm của Việt Nam phù hợp với lập trường nguyên tắc của ASEAN đã được khẳng định tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 36 tháng 6/2020, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 53 tháng 9/2020 cũng như tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 37 lần này, nhằm xây dựng Biển Đông thành vùng biển của hòa bình, ổn định và hợp tác. Thay mặt ASEAN, Thủ tướng nêu rõ cần tránh các hành động gia tăng căng thẳng, không quân sự hoá, giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hoà bình phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982; cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố DOC và tiếp tục các nỗ lực đạt COC hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, bao gồm UNCLOS 1982.

Kết thúc Hội nghị, các Lãnh đạo ASEAN và Tổng Thư ký Liên hợp quốc ghi nhận việc hai bên thông qua Kế hoạch hành động ASEAN-Liên hợp quốc giai đoạn 2021-2025. Đồng thời, Chủ tịch Hội nghị sẽ ra Tuyên bố Chủ tịch phản ánh các kết quả Hội nghị Cấp cao ASEAN – Liên hợp quốc lần thứ 11.