Ông Tân, một người đàn ông hút thuốc lá hơn 30 năm với mức trung bình trên 1 bao mỗi ngày, được phát hiện tổn thương nghi ung thư phổi trong quá trình khám sức khỏe tổng quát tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM.

Chụp CT liều thấp tầm soát ung thư phổi.

Chụp CT phổi liều thấp cho thấy ông có một nốt đặc ở phổi phải và vài tổn thương kính mờ rải rác ở phổi trái, thuộc nhóm nguy cơ ung thư cao (Lung-RADS 4B) theo đánh giá của BS.CKII Nguyễn Văn Phúc, Trưởng khoa Chẩn đoán hình ảnh.

Dù ông Tân không có triệu chứng rõ rệt ngoài cảm giác tức ngực thỉnh thoảng, tiền sử hút thuốc nặng và các yếu tố đi kèm như tăng huyết áp, rối loạn lipid máu khiến các bác sỹ chỉ định phẫu thuật sớm. Sau hội chẩn liên chuyên khoa, ông được phẫu thuật nội soi cắt thùy giữa phổi phải và nạo vét hạch trung thất.

Kết quả giải phẫu bệnh xác định ông mắc ung thư biểu mô tuyến xâm nhập hỗn hợp, độ 2, khối u 2cm, di căn 3/10 hạch, phân loại pT1bN1 theo hệ thống TNM.

Theo Ths.Nguyễn Tiến Sỹ, Khoa Ung bướu, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, việc phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm giúp tăng tỷ lệ sống sau 5 năm lên trên 90%.

Với nhóm người hút thuốc lá lâu năm, đặc biệt trong độ tuổi 50-80, việc tầm soát bằng CT liều thấp là rất cần thiết nếu được đánh giá cẩn trọng bởi bác sỹ chuyên khoa.

Trường hợp ông Tân cho thấy phát hiện kịp thời có thể giúp can thiệp sớm, điều trị triệt để và kéo dài thời gian sống khỏe mạnh.

Việt Nam đang đối mặt với gánh nặng ung thư ngày càng lớn. Theo số liệu GLOBOCAN năm 2022, ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu toàn cầu với khoảng 10 triệu ca tử vong mỗi năm, chiếm 1/6 số ca tử vong.

Tại Việt Nam, năm 2022 ghi nhận 180.480 ca mắc ung thư mới và 120.184 ca tử vong, trong đó hơn 90% ca ung thư phổi có liên quan đến hút thuốc lá.

Ngoài ung thư phổi, thuốc lá còn là nguyên nhân gây ra hàng loạt bệnh lý nguy hiểm khác như bệnh tim mạch, tiêu hóa, răng miệng, hạ họng, gan, tụy...

Đáng lo ngại hơn, những người không hút thuốc nhưng thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc, hút thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ mắc các bệnh tương tự, thậm chí nghiêm trọng hơn. Theo WHO, khói thuốc từ đầu điếu đang cháy độc hại gấp 21 lần khói thuốc người hút thở ra. Mỗi năm, khoảng 600.000 người tử vong vì hút thuốc thụ động.

Các chuyên gia cảnh báo rằng gần 50% ca ung thư có thể phòng tránh được nhờ thực hiện các biện pháp đơn giản như không hút thuốc, ăn uống lành mạnh, rèn luyện thể chất đều đặn và tầm soát sớm. Việc phát hiện các dấu hiệu cảnh báo sớm có thể cứu sống hàng triệu người.

Về tác hại thuốc lá, ngoài trường hợp của ông Tân thì một người đàn ông 52 tuổi ở Hà Nội, có tiền sử hút thuốc lá và thuốc lào trong suốt 40 năm, gần đây xuất hiện bất thường đường tiêu hóa với biểu hiện đại tiện phân nhầy máu kéo dài trong khoảng 6 tháng, đã đến Bệnh viện Medlatec để khám và được phát hiện tổn thương tiền ung thư đại tràng.

Những dấu hiệu cần lưu ý bao gồm vết loét lâu lành, ho kéo dài hoặc khàn tiếng, khó nuốt, thay đổi thói quen đi đại tiểu tiện, nốt ruồi thay đổi màu sắc hoặc kích thước, hạch to bất thường, sụt cân không rõ lý do, chảy máu hoặc tiết dịch bất thường...

Việc phát hiện và điều trị sớm không chỉ giúp kéo dài sự sống mà còn nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Các bác sỹ khuyến cáo, hãy từ bỏ thuốc lá ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Qua nội soi thực quản - dạ dày, các bác sỹ ghi nhận bệnh nhân bị viêm thực quản trào ngược độ A, viêm teo niêm mạc dạ dày C1, theo dõi dị sản ruột, có polyp nhỏ ở dạ dày và dương tính với vi khuẩn HP.

Nội soi đại tràng phát hiện vài polyp ở đại tràng sigma và trực tràng, trong đó có một polyp kích thước khoảng 2cm ở đại tràng sigma, với vùng biến đổi cấu trúc đáng kể, được phân loại NICE 2.

Polyp này được cắt bỏ qua nội soi và làm xét nghiệm mô bệnh học, kết quả cho thấy polyp lớn ở đại tràng sigma có loạn sản độ cao, còn các polyp nhỏ ở trực tràng là u tuyến ống loạn sản độ thấp, tuy nhiên diện cắt chân polyp không còn u.

Theo Ths.Nguyễn Thị Hồng Nga, Trung tâm Giải phẫu bệnh, Hệ thống Y tế Medlatec, các polyp u tuyến ống loạn sản là loại polyp tiền ung thư, nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời có thể tiến triển thành ung thư đại trực tràng.

Việc hình thành polyp và ung thư không đến từ một nguyên nhân cụ thể mà là hệ quả của nhiều yếu tố nguy cơ như ăn nhiều thịt đỏ, chất béo bão hòa, thực phẩm chế biến sẵn, ít rau xanh và chất xơ, hút thuốc lá, uống rượu, thiếu vận động...

Bằng chứng khoa học gần đây cũng xác nhận hút thuốc lá là tác nhân gây ung thư hậu môn và đại trực tràng. Người hút thuốc thường có nhiều polyp đại tràng hơn, kích thước lớn hơn và nguy cơ tái phát cao hơn.

Nhiều nghiên cứu cho thấy người hút thuốc lá lâu năm có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao hơn từ 20-60% so với người không hút. Riêng tại Mỹ, mỗi năm có khoảng 30.000 ca mắc mới do hút thuốc, con số này dự kiến sẽ vượt 40.000 vào năm 2025.

Do đó, các bác sỹ khuyến cáo người dân cần bỏ thuốc lá, xây dựng chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tăng cường luyện tập thể dục và khám sức khỏe định kỳ để phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này.