Hầu hết các ngân hàng đều đưa ra kế hoạch tăng trưởng thận trọng trong năm 2023. Ảnh: Lê Toàn

Chỉ tiêu lợi nhuận thấp, ước dự phòng rủi ro cao

Giữa tuần này (15/3), VIB là ngân hàng đầu tiên tổ chức Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) thường niên năm 2023. Hầu hết các ngân hàng thương mại cổ phần, như SHB, Eximbank, VietinBank, Vietcombank, BacABank, VietBank, HDBank, OCB, KienLongBank, VietABank, Saigonbank, BIDV… đều đã lên lịch tổ chức ĐHĐCĐ trong tháng 4 tới.

Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn, tăng trưởng lợi nhuận sẽ là một trong những vấn đề được cổ đông của các ngân hàng đặc biệt quan tâm. Hiện tại, kế hoạch tăng trưởng được các ngân hàng đề ra khá “khiêm tốn” so với mức tăng trưởng năm ngoái.

Cụ thể, Nam A Bank đặt mục tiêu lợi nhuận trước thuế hợp nhất năm nay chỉ tăng 9% (năm 2022 tăng hơn 26%); Vietcombank đặt mục tiêu lợi nhuận tăng tối thiểu 12% (năm 2022 tăng gần 40%); VIB dự báo lợi nhuận năm nay chỉ tăng 15% (năm 2022 tăng 32%); Eximbank dù đặt mục tiêu tăng trưởng năm nay khá cao so với các ngân hàng khác (34,8%), song thấp hơn nhiều kết quả đạt được năm 2022 (tăng 207%)…

Hầu hết lãnh đạo các ngân hàng đều nhận định, năm 2023 sẽ là năm rất gian khó. Tín dụng 2 tháng đầu năm chỉ tăng 0,77%, thấp hơn nhiều mức tăng trưởng cùng kỳ năm ngoái, phần nào đã cảnh báo một năm kinh doanh không dễ dàng với các nhà băng.

Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Ngân hàng thương mại cổ phần OCB cho hay, năm nay, tình hình kinh doanh sẽ khó khăn hơn các năm trước, vì môi trường kinh doanh không thuận lợi, do đó, OCB không dám đặt mục tiêu tăng trưởng cao như năm 2022.

Quyền Tổng giám đốc VietBank, ông Nguyễn Hữu Trung cũng nhận định, năm nay, chính sách tiền tệ và hoạt động kinh doanh ngân hàng gặp nhiều áp lực. Bên cạnh đó, hoạt động sản xuất - kinh doanh của các doanh nghiệp cũng đang gặp vấn đề do đơn đặt hàng giảm rõ rệt vì cầu của thế giới giảm, trong khi chi phí đầu vào chưa giảm tương ứng. Xu hướng này dự báo còn kéo dài đến hết nửa đầu năm 2023. Các điều kiện hoạt động kinh doanh suy giảm cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng sinh lời của ngành ngân hàng.

“Đặc biệt, những nút thắt chưa được tháo gỡ của thị trường vốn (trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán…) sẽ tác động đáng kể tới diễn biến của lãi suất và tình hình hoạt động ngân hàng trong năm 2023”, ông Trung nói.

Bên cạnh tín dụng suy giảm, nợ xấu có nguy cơ gia tăng, chất lượng tài sản giảm sút cũng là một thách thức lớn của các ngân hàng năm nay do “sức khỏe” của nhiều doanh nghiệp đang suy kiệt. Đây cũng là nội dung dự kiến được nhiều cổ đông chất vấn các lãnh đạo ngân hàng trong mùa ĐHĐCĐ năm nay, nhất là những ngân hàng có tỷ trọng cho vay bất động sản, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp lớn.

Theo ông Nguyễn Đình Tùng, năm nay, nhiều ngân hàng sẽ phải tăng mạnh trích lập dự phòng rủi ro, điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của ngân hàng.

Cổ phiếu ngân hàng còn hấp dẫn?

Hiện nay, 80% thu nhập của các ngân hàng vẫn đến từ tín dụng. Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect dự báo, năm nay, tín dụng sẽ chỉ tăng 12% do lãi suất cho vay quá cao, thị trường bất động sản kém khả quan, tăng trưởng xuất khẩu giảm tốc. Bên cạnh đó, thanh khoản hệ thống, dù có cải thiện, song vẫn hạn hẹp cũng là nguyên nhân khiến tín dụng tăng chậm lại.

Năm nay, nền kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, khó lường, nhiều yếu tố ngoài tầm kiểm soát của Việt Nam. Trong nước, ngành ngân hàng cũng phải đối mặt với nhiều khó khăn như chi phí vốn và chi phí dự phòng tăng lên, tín dụng tăng chậm do tất cả ngành nghề đều khó khăn… Trong bối cảnh này, các ngân hàng đề ra kế hoạch tăng trưởng thận trọng là hợp lý.

- Ông Nguyễn Đình Tùng, Tổng giám đốc Ngân hàng Thương mại cổ phần OCB

Không chỉ tín dụng tăng chậm lại, mà biên lãi thuần của các ngân hàng (NIM) cũng bị thu hẹp, do lãi suất huy động tăng mạnh thời gian qua, trong khi lãi suất cho vay đang bị siết giảm để chia sẻ khó khăn với doanh nghiệp. Chỉ một số ngân hàng như Vietcombank, Techcombank, MB ít bị ảnh hưởng về chi phí vốn, bởi có tỷ lệ vốn huy động không kỳ hạn cao.

Thời gian qua, nhiều ngân hàng đã tăng tỷ trọng thu nhập ngoài lãi, thông qua các hoạt động như dịch vụ bán chéo bảo hiểm, dịch vụ thanh toán, tư vấn phát hành trái phiếu… Đặc biệt, mảng bảo hiểm (bancassurance) từng là “gà đẻ trứng vàng” của các ngân hàng.

Dù vậy, theo VNDirect, năm 2023, tăng trưởng từ hoạt động bancassurance của các ngân hàng sẽ chậm lại do nền kinh tế gặp nhiều khó khăn, nhu cầu của người tiêu dùng giảm và các cơ quan quản lý đang đẩy mạnh thanh - kiểm tra hoạt động bán bảo hiểm của ngân hàng. Hiện ACB, HDBank và VIB là những ngân hàng có tổng thu nhập từ bảo hiểm lớn.

Đánh giá chung về triển vọng lợi nhuận ngành ngân hàng năm nay, chuyên gia phân tích đến từ các công ty chứng khoán đều đưa ra dự báo thận trọng. Cụ thể, VNDirect nhận định, năm nay, lợi nhuận ngành ngân hàng chỉ tăng 11%. Trước đó, Công ty Chứng khoán Vietcombank dự báo tăng trưởng lợi nhuận ngân hàng năm nay chỉ khoảng 10% và có sự phân hóa mạnh ở các ngân hàng.

Xét về tương quan so sánh, năm nay, các ngân hàng thương mại có vốn nhà nước (big 4) được đánh giá cao về triển vọng tăng trưởng. TS. Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Trường đại học Kinh tế TP.HCM cho rằng, đây là các ngân hàng có vốn đầu vào rẻ, lãi suất cho vay cạnh tranh, mức độ an toàn cao, độ bao phủ nợ xấu lớn… Trong khi đó, các ngân hàng nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn hơn vì chi phí vốn đầu vào tăng cao, lãi suất đầu ra khó cạnh tranh, thanh khoản hạn hẹp…

Mặc dù triển vọng tăng trưởng ngành ngân hàng năm nay nhìn chung khó khăn hơn năm ngoái, song theo các chuyên gia phân tích, “sức khỏe” nội tại của các ngân hàng hiện đã tốt hơn nhiều so với giai đoạn trước đây. Bên cạnh đó, ngân hàng cũng là ngành hưởng lợi nhiều nhất từ câu chuyện tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong dài hạn.

Xét về định giá, hiện tại, định giá cổ phiếu ngân hàng vẫn đang khá hấp dẫn, phù hợp cho cơ hội đầu tư dài hạn. Mặc dù vậy, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư nên lựa chọn cổ phiếu của những ngân hàng quản trị rủi ro tốt và đa dạng hóa danh mục cho vay.