Ngày 11/9, Hội nghị Bộ trưởng Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ lần thứ nhất đã được tổ chức theo hình thức trực tuyến. Hội nghị do Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh và Thứ trưởng thường trực Mỹ Stephen Biegun (thay mặt Ngoại trưởng Michael Pompeo) đồng chủ trì, với sự tham dự của Bộ trưởng Ngoại giao các nước Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan và Tổng thư ký ASEAN.

Đoàn Việt Nam tháp tùng Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Phạm Bình Minh có Thứ trưởng Bộ Công an, và đại diện các Bộ Ngoại giao, Quốc phòng, Công Thương, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường.

Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh tham gia Hội nghị

Hội nghị chính thức công bố nâng cấp hợp tác lên Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ (MUSP) trên nền tảng những thành công của cơ chế Sáng kiến Hạ nguồn Mekong (LMI) được thành lập từ năm 2009, đặt nền móng cho việc phát huy tiềm năng của quan hệ đối tác, đóng góp hiệu quả cho sự phát triển bền vững, thịnh vượng của khu vực trong giai đoạn mới.

Hội nghị khẳng định quan hệ hữu nghị tốt đẹp và những thành công của hợp tác giữa các nước Mekong và Mỹ trong các lĩnh vực quản lý bền vững tài nguyên nước, bảo vệ môi trường, ứng phó thiên tai, y tế, giáo dục và kết nối khu vực.

Về định hướng hợp tác giai đoạn tới, các Bộ trưởng nhận định, trước những thách thức và cơ hội mà tiểu vùng Mekong đang đối mặt, Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ cần hướng tới mục tiêu thúc đẩy hoà bình, ổn định, thịnh vượng tại khu vực, hỗ trợ việc thực hiện các Mục tiêu phát triển bền vững 2030 và Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2025.

Về nguyên tắc hợp tác, các Bộ trưởng khẳng định Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ cần đề cao nguyên tắc ASEAN làm trung tâm, cởi mở, bình đẳng, đồng thuận, cùng có lợi, minh bạch, tôn trọng chủ quyền của các nước, không can thiệp, tôn trọng luật pháp quốc tế cũng như quy định và luật pháp của các nước thành viên.

Hội nghị cũng nhất trí tăng cường bổ trợ và phối hợp với ASEAN, và các khuôn khổ hợp tác Mekong hiện có. Các Bộ trưởng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của phát triển tiểu vùng đối với tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và hoan nghênh các nỗ lực tăng cường gắn kết giữa hợp tác tiểu vùng với ASEAN.

Thứ trưởng thường trực Mỹ Stephen Biegun (thay mặt Ngoại trưởng Michael Pompeo) dự Hội nghị Bộ trưởng Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ lần thứ nhất

Về lĩnh vực hợp tác, các Bộ trưởng thống nhất Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ sẽ tập trung vào bốn lĩnh vực là: kết nối kinh tế; quản lý bền vững nguồn nước, tài nguyên thiên nhiên và bảo vệ môi trường; an ninh phi truyền thống; và phát triển nguồn nhân lực.

Phát biểu tại Hội nghị, Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hoan nghênh những đóng góp của LMI trong thúc đẩy phát triển bền vững và xây dựng Cộng đồng ASEAN và khẳng định cam kết của Việt Nam đối với hợp tác giữa các nước Mekong và Mỹ.

Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh, trong bối cảnh ASEAN đang bước sang giai đoạn mới của tiến trình xây dựng Cộng đồng, Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ có thể đóng góp nhiều hơn nữa cho sự phát triển bền vững của tiểu vùng Mekong, giúp các nước Mekong thu hẹp khoảng cách phát triển, nắm bắt cơ hội mới và vượt qua thách thức.

Về định hướng phát triển, Phó Thủ tướng cho rằng Quan hệ đối tác Mekong - Mỹ cần: (i) Bám sát các nguyên tắc chung đã được thống nhất, hướng đến việc hỗ trợ các nước tìm kiếm giải pháp thực sự cho nhu cầu phát triển, và bảo đảm lợi ích của tất cả các nước thành viên; (ii) Ưu tiên các lĩnh vực hợp tác giúp phát triển kinh tế và tăng cường sự tham gia của khu vực doanh nghiệp, đặc biệt là phát triển hạ tầng chất lượng cao, quản lý nguồn nước Mekong, ứng phó thiên tai và dịch bệnh; và (iii) Huy động sự tham gia của các Bộ, ngành, doanh nghiệp, giới học giả và các đối tác phát triển để bảo đảm việc triển khai chương trình hợp tác ngày càng mở rộng.

Tại Hội nghị, Bộ Ngoại giao Mỹ thông báo Mỹ sẽ dành gần 153,6 triệu USD cho các dự án hợp tác tại khu vực Mekong, trong đó có 55 triệu USD cho các dự án phòng chống tội phạm xuyên biên giới, 1,8 triệu USD hỗ trợ Ủy hội sông Mekong tăng cường chia sẻ dữ liệu nguồn nước phục vụ công tác hoạch định chính sách, và một số dự án về quản lý thiên tai, tổ chức đối thoại chính sách nhiều bên về phát triển khu vực Mekong.