Trình bày Báo cáo tóm tắt về công tác chỉ đạo, điều hành và kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội năm 2021 và phương hướng, nhiệm vụ năm 2022 tại Hội nghị Triển khai Kết luận của Trung ương và Nghị quyết của Quốc hội khóa XV về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 diễn ra sáng nay (5/1), Phó thủ tướng thường trực Phạm Bình Minh cho biết, năm 2021 là năm diễn ra nhiều sự kiện chính trị trọng đại của đất nước; là năm đầu thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng.

Theo Phó thủ tướng, các nhiện nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội được thực hiện trong bối cảnh tình hình quốc tế diễn biến phức tạp và có nhiều yếu tố bất lợi do đại dịch COVID-19. Kinh tế thế giới phục hồi thiếu vững chắc và không đồng đều; nợ công, lạm phát tăng cao ở nhiều quốc gia. Trong nước, dịch COVID-19 bùng phát lần thứ tư ở nhiều địa phương với biến chủng Delta có tốc độ lây lan rất nhanh, xâm nhập sâu, gây hậu quả nghiêm trọng ở các trung tâm kinh tế, đô thị lớn.

Hội nghị Triển khai Lết luận của Trung ương và Nghị quyết của Quốc hội khóa XV về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022 sẽ diễn ra trong cả ngày 5/1 (Ảnh: Nhật Bắc)

Trong bối cảnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo, thực hiện quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả các nhiệm vụ phù hợp với diễn biến tình hình.

Ngay sau khi được kiện toàn, Chính phủ đã nhanh chóng ổn định, giải quyết công việc không để gián đoạn; đã ban hành, triển khai Nghị quyết số 50/NQ-CP ngày 20/5/2021 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, trong đó đã xác định các nhiệm vụ, đề án lớn, bảo đảm trọng tâm, trọng điểm, khả thi.

Quán triệt ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Phiên họp đầu tiên của Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026, Chính phủ yêu cầu các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương tiếp tục thực hiện quyết liệt, đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra, quyết tâm xây dựng Chính phủ “Đổi mới, liêm chính, kỷ cương, hành động, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ”.

Chính phủ đã kịp thời xây dựng, trình Quốc hội khóa XV các kế hoạch 5 năm 2021-2025 về phát triển kinh tế-xã hội, tài chính, ngân sách, đầu tư công và đã ban hành Chương trình hành động Chính phủ nhiệm kỳ 2021-2026 thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về Kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội 5 năm 2021-2025; đã xây dựng, trình Quốc hội thông qua nguồn vốn cho 3 chương trình mục tiêu quốc gia.

Việt Nam vào top 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất thế giới

Nhờ chiến lược xuyên suốt bao gồm ngoại giao vaccine, thành lập Quỹ vaccine phòng, chống COVID-19, tích cực nhập khẩu, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vaccine trong nước, phát động chiến dịch tiêm chủng miễn phí toàn dân lớn nhất từ trước tới nay, từ một nước có tỷ lệ tiêm vaccine rất thấp, Việt Nam đã vượt lên là 1 trong 6 nước có tỷ lệ bao phủ tiêm vaccine cao nhất trên thế giới.

Đến nay, tỷ lệ bao phủ vaccine cho người từ 18 tuổi trở lên 1 mũi là 99,6%, 2 mũi là 90,9%; người từ 12 đến 17 tuổi 1 mũi là 85,6%, 2 mũi là 57%; đang đặt mua vaccine tiêm cho trẻ em từ 5 đến 11 tuổi. Số ca nhiễm nhập viện, chuyển nặng, tử vong đang có chiều hướng giảm.

Thực hiện Kết luận của Trung ương, Chính phủ đã nghiên cứu, ban hành, triển khai Nghị quyết 128/NQ-CP; việc chuyển hướng sang “thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19” đã phát huy hiệu quả, được nhân dân đồng tình, ủng hộ; nhiều chuyên gia, tổ chức quốc tế đánh giá là quyết sách quan trọng, tạo nền tảng để phục hồi, phát triển kinh tế trong quý IV/2021 và năm 2022.

Phó thủ tướng thường trực Phạm Bình Minh (Ảnh: Nhật Bắc)

Kinh tế vĩ mô ổn định, bội chi ngân sách thấp hơn dự toán

Cùng với tập trung chỉ đạo thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch COVID-19, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã lãnh đạo, chỉ đạo tăng cường xây dựng, hoàn thiện thể chế; tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh; thúc đẩy cải cách hành chính, chuyển đổi số, xây dựng bộ máy hành chính nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; giữ vững ổn định chính trị, củng cố quốc phòng, an ninh; đẩy mạnh các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế.

Về phát triển kinh tế xã hội, Phó thủ tướng Phạm Bình Minh cho biết, ước cả năm đạt và vượt 7/12 chỉ tiêu chủ yếu.

Kinh tế vĩ mô tiếp tục được duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát, chỉ số giá tiêu dùng bình quân cả năm tăng 1,84%; các cân đối lớn được bảo đảm. GDP tăng 2,58%, trong đó quý IV tăng mạnh, đạt 5,22% sau khi giảm 6,02% trong quý III.

Thu ngân sách nhà nước đạt trên 1,563 triệu tỷ, vượt 16,4% dự toán; trong đó, thu thuế, phí nội địa từ hoạt động sản xuất kinh doanh của 3 khu vực kinh tế vượt khoảng 14,5% so với dự toán và tăng khoảng 11,3% so với năm 2020; tổng số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu vượt khoảng 20,5% so với dự toán và tăng 20,7% so với năm 2020, bảo đảm nguồn lực cho các nhiệm vụ chi, nhất là cho công tác phòng, chống dịch và các nhiệm vụ cấp bách khác; bội chi ngân sách nhà nước ước dưới 4%, thấp hơn so với dự toán Quốc hội quyết định (4% GDP).

Tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa tăng 22,6%, đạt 668,5 tỷ USD, cao nhất từ trước đến nay, đưa Việt Nam trở thành 1 trong 20 nước có quy mô thương mại lớn nhất thế giới; trong đó kim ngạch xuất khẩu cả năm ước đạt trên 336,25 tỷ USD, tăng 19%; xuất siêu ước đạt 4 tỷ USD.

Thu hút đầu tư nước ngoài (FDI) năm 2021 có mức tăng trưởng cao, tăng 9,2%, đặc biệt vốn tăng thêm tăng mạnh trên 40% thể hiện niềm tin về môi trường đầu tư kinh doanh, sự kỳ vọng của các nhà đầu tư nước ngoài về khả năng phục hồi kinh tế của Việt Nam.

Nông nghiệp tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, là cơ sở quan trọng để thực hiện an sinh, an dân trong đại dịch. Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cao kỷ lục, đạt trên 48,6 tỷ USD.

Khởi công một số công trình và đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án hạ tầng quan trọng quốc gia, đặc biệt là một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc-Nam phía đông... Xác định ưu tiên đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông cho vùng đồng bằng sông Cửu Long, Tây Nguyên, Nam Trung bộ, miền núi phía bắc, khu kinh tế động lực... Tập trung hoàn thiện quy hoạch phát triển điện lực và quy hoạch tổng thể về chuyển đổi năng lượng xanh.

Tập trung xử lý, đề xuất cấp có thẩm quyền cơ chế xử lý 2 ngân hàng thương mại yếu kém, 5 dự án, doanh nghiệp chậm tiến độ, kém hiệu quả; tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy tiến độ để sớm đưa vào vận hành nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2; xử lý vướng mắc trong sử dụng kinh phí bảo trì đường sắt. Tập trung xử lý dứt điểm các tồn tại, khó khăn của một số dự án giao thông trọng điểm để nghiệm thu, bàn giao đưa vào khai thác; trong đó có đường sắt đô thị Cát Linh-Hà Đông.

Thực hiện kết luận của Hội nghị Trung ương 3, 4; Chính phủ đã khẩn trương trình Bộ Chính trị ban hành Kết luận về Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 và Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế-xã hội, trình Quốc hội tại kỳ họp bất thường đầu năm 2022 về các chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ triển khai Chương trình. Đây là chủ trương, quyết sách quan trọng cho phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Trong bối cảnh dịch bệnh ảnh hưởng đến đời sống nhân dân, Chính phủ đã kịp thời ban hành và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 68/NQ-CP và Nghị quyết số 116/NQ-CP, đã dành gần 71,5 nghìn tỷ đồng hỗ trợ 742.000 lượt người sử dụng lao động, 42,8 triệu người lao động; xuất cấp trên 158.000 tấn gạo.

Còn nhiều khó khăn, thách thức trong năm 2022

Bên cạnh những kết quả đạt được, theo Phó thủ tướng, dự kiến có 5/12 chỉ tiêu KTXH chủ yếu chưa đạt mục tiêu. Kinh tế vĩ mô còn tiềm ẩn rủi ro; sức ép lạm phát tăng. Thị trường tài chính, bất động sản, chứng khoán có thời điểm tăng nóng. Tỷ lệ nợ xấu có xu hướng tăng, tiềm ẩn nhiều rủi ro. Xuất khẩu phụ thuộc vào khu vực FDI và một số ít thị trường.

Sản xuất, kinh doanh gặp nhiều khó khăn; một số chuỗi sản xuất, cung ứng bị đứt gãy; lưu thông hàng hóa có lúc, có nơi ách tắc cục bộ; sức mua trong nước giảm sút. Sức chống chịu của nền kinh tế suy giảm mạnh; không ít doanh nghiệp phải ngừng hoạt động, thậm chí bị giải thể, phá sản.

Cơ cấu giữa các ngành, lĩnh vực và nội ngành, lĩnh vực chuyển dịch chậm. Cơ cấu lại 3 lĩnh vực trọng tâm còn hạn chế. Cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước chưa đạt tiến độ. Việc xử lý các ngân hàng yếu kém và các dự án, doanh nghiệp kém hiệu quả còn nhiều khó khăn, vướng mắc. Công tác lập quy hoạch còn chậm.

Tiến độ giải ngân vốn ODA và vay ưu đãi còn thấp. Khu vực dịch vụ gặp khó khăn nghiêm trọng, đặc biệt là du lịch, lưu trú, ăn uống, vận tải hành khách.

Lao động, việc làm bị ảnh hưởng nặng nề, số lượng người lao động tạm ngừng, thiếu, mất việc làm tăng. Đời sống một bộ phận người dân gặp nhiều khó khăn. Dạy và học trực tuyến phát sinh nhiều bất cập cho học sinh và phụ huynh. Dịch bệnh không chỉ tác động trong ngắn hạn, mà còn trong dài hạn đến sức khỏe, tâm lý của người dân, nảy sinh nhiều vấn đề xã hội phức tạp.

Theo Phó thủ tướng, năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025.

Dự báo tình hình quốc tế, trong nước có những thuận lợi, cơ hội và khó khăn, thách thức đan xen, nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn, như dịch COVID-19 có thể phức tạp, kinh tế thế giới và trong nước nguy cơ chậm phục hồi, các vấn đề thiên tai, biến đổi khí hậu…, Phó thủ tướng nhấn mạnh, Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện các quan điểm chỉ đạo, điều hành, quán triệt theo phương châm thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát có hiệu quả dịch COVID-19, trong đó tập trung ưu tiên nguồn lực, thực hiện hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 và Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

“Các bộ, cơ quan, địa phương tiếp tục đổi mới, chủ động, nỗ lực phấn đấu hơn nữa, quyết liệt hành động, có trọng tâm, trọng điểm, hiệu quả”, Phó thủ tướng nêu rõ.