Một đoạn cao tốc TP.HCM - Long Thành

Sức ép ngày một lớn

Đây là quan điểm của Phó thủ tướng Trần Hồng Hà đặt ra cho các cơ quan, đơn vị liên quan đến việc đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành thuộc Dự án Đường bộ cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây do VEC đầu tư và vận hành khai thác.

Hiện sức ép của việc nâng đời đoạn tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành từ 4 làn xe lên 8 - 10 làn xe đang ngày một lớn, trong khi chỉ còn khoảng 2 năm nữa, Cảng hàng không quốc tế Long Thành sẽ được đưa vào khai thác.

Trong Công văn số 5678/VPCP-CN gửi các bộ Giao thông - Vận tải (GTVT), Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính; Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp; UBND TP.HCM; UBND tỉnh Đồng Nai vào cuối tuần trước, Văn phòng Chính phủ cho biết, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà sẽ chủ trì cuộc họp về nội dung này. Thời gian họp cụ thể sẽ thông báo sau.

Để bảo đảm nội dung phục vụ cuộc họp, Văn phòng Chính phủ yêu cầu các bộ và địa phương nói trên có ý kiến chính thức về đề xuất phương án đầu tư mở rộng đoạn cao tốc TP.HCM - Long Thành do Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp trình Thủ tướng tại Báo cáo số 1734/BC-UBQLV ngày 7/8/2024.

“Trong đó, phải làm rõ cơ sở pháp lý, tham mưu cho Thủ tướng theo hướng tìm phương án khả thi, kịp thời để triển khai được Dự án đáp ứng kết nối giao thông theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Nhà nước các công trình, dự án quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành GTVT; quán triệt tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng Phạm Minh Chính là ‘chỉ bàn làm, không bàn lùi’; gửi về Văn phòng Chính phủ trước ngày 15/8/2024”, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà chỉ đạo.

Tại Báo cáo số 1734/BC-UBQLV, trong vai trò là đại diện chủ sở hữu phần vốn nhà nước, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp kiến nghị lãnh đạo Chính phủ giao VEC thực hiện đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành dài 21,92 km lên 8 - 10 làn xe.

Trong đó, hạng mục đầu tư xây dựng công trình sẽ do VEC (doanh nghiệp nhà nước) huy động 100% vốn thực hiện dự án đầu tư xây dựng và tổ chức quản lý khai thác, thu phí hoàn vốn (thực hiện triển khai phương án đầu tư theo Luật Đầu tư). Dự kiến, hạng mục này có tổng mức đầu tư 14.955,03 tỷ đồng (bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng), trong đó vốn chủ sở hữu của VEC là 5.555,03 tỷ đồng (chiếm 37%), vốn vay thương mại 9.400 tỷ đồng (chiếm 63%).

Hạng mục giải phóng mặt bằng sẽ do ngân sách trung ương/ngân sách địa phương (TP.HCM, Đồng Nai) thực hiện theo hình thức đầu tư công và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ tách thành dự án độc lập, giao các địa phương thực hiện. Hạng mục này sẽ được thực hiện bằng nguồn vốn trung ương/ngân sách địa phương, thực hiện theo hình thức dự án đầu tư công độc lập với tổng chi phí là 904,03 tỷ đồng.

“Nếu mọi việc thuận lợi, Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành sẽ hoàn tất công tác chuẩn bị đầu tư trước tháng 2/2025 để có thể thực hiện đầu tư từ tháng 3/2025 đến tháng 12/2027”, lãnh đạo Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cho biết.

Điều kiện tiên quyết

Tại Báo cáo số 1734/BC-UBQLV, Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp cũng đề xuất cơ chế tài chính để triển khai Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành.

Cụ thể, để đảm bảo khả năng huy động vốn chủ sở hữu theo phương án tài chính nêu trên và đảm bảo trả nợ vay cho các tổ chức quốc tế, thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, hoạt động sản xuất - kinh doanh thường xuyên và dòng tiền hòa chung 5 dự án luôn dương, cơ chế tài chính Dự án phải gắn với việc khoanh và lùi trả gốc, lãi liên quan đến khoản trái phiếu Bộ Tài chính đã ứng trả từ giai đoạn 2022-2026 sang giai đoạn 2031-2034. Khoản kinh phí này bao gồm 3.988,76 tỷ đồng và tiền lãi phát sinh tương ứng trong giai đoạn 2024-2026; khoản lãi phát sinh đối với khoản tiền gốc và lãi trái phiếu Bộ Tài chính đã ứng trả giai đoạn 2012-2023.

Trường hợp Thủ tướng chấp thuận khoanh và lùi trả gốc, lãi liên quan đến trái phiếu Bộ Tài chính đã ứng trả nợ, lũy kế dòng tiền sau thuế hòa chung 5 dự án sẽ luôn dương (mức dương thấp nhất năm 2026 là 669 tỷ đồng). Điều này sẽ giúp VEC có đủ nguồn lực tài chính để bố trí khoảng 5.555 tỷ đồng (bao gồm lãi vay trong thời gian xây dựng khoảng 829 tỷ đồng) để đầu tư mở rộng Dự án theo phương án đề xuất.

Bên cạnh đó, sau khi hòa chung vào dòng tiền 5 dự án do VEC làm chủ đầu tư, lũy kế dòng tiền sau thuế hòa chung các dự án luôn dương (mức dương thấp nhất là 669 tỷ đồng vào năm 2026), VEC đảm bảo khả năng trả nợ vay cho các tổ chức tín dụng trong và ngoài nước, khả năng thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước và hoạt động sản xuất - kinh doanh thường xuyên của Tổng công ty.

Trường hợp Thủ tướng Chính phủ không chấp thuận khoanh và lùi trả gốc, lãi liên quan đến trái phiếu Bộ Tài chính đã ứng trả nợ, do VEC đang phải cân đối bố trí thêm 7.547 tỷ đồng từ nguồn vốn doanh nghiệp thay thế cho vốn đầu tư công tại Dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành, nếu đảm nhận thêm việc mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành sẽ khiến giai đoạn 2026 - 2033, lũy kế dòng tiền sau thuế hòa chung 5 dự án bị âm, với mức âm lớn nhất là 6.241 tỷ đồng năm 2029.

Ngoài việc phá vỡ phương án tài chính chung, VEC sẽ không đảm bảo khả năng trả nợ khoản vay đúng kỳ hạn đã cam kết; không huy động được vốn chủ sở hữu tham gia đầu tư Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành”, ông Nguyễn Hoàng Anh, Chủ tịch Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp phân tích.

Liên quan đến việc huy động vốn tín dụng cho công trình, đầu tháng 6//2024, VEC và Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) đã ký kết hợp đồng khung về việc thu xếp cấp tín dụng tài trợ Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành.  Theo đó, Vietcombank cam kết nỗ lực tối đa thu xếp cấp tín dụng cho nhu cầu vay vốn của VEC trên cơ sở VEC đáp ứng đầy đủ các điều kiện tín dụng của Vietcombank và quy định của pháp luật.

Với các chỉ tiêu tài chính khá tích cực như giá trị hiện tại ròng (NPV) đạt 5.313 tỷ đồng; tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR) đạt 12,02%..., Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành sẽ không khó để tiếp cận các khoản vốn tín dụng.

Theo quy định tại khoản 8, 18, Điều 3 của Luật Đầu tư, “đầu tư kinh doanh là việc nhà đầu tư bỏ vốn đầu tư để thực hiện hoạt động kinh doanh”, “nhà đầu tư là tổ chức, cá nhân thực hiện hoạt động đầu tư kinh doanh, gồm nhà đầu tư trong nước, nhà đầu tư nước ngoài và tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài”. Do đó, việc VEC đầu tư Dự án Đầu tư mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư và các quy định pháp luật liên quan.

Bên cạnh đó, tại điểm a, khoản 2, Điều 1, Nghị quyết số 75/NQ-CP ngày 21/5/2020 của Chính phủ về việc xử lý vướng mắc đối với một số dự án đầu tư của các doanh nghiệp do Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp làm đại diện chủ sở hữu quy định, “đối với các dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của UBND cấp tỉnh, thực hiện trên địa bàn hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương trở lên, Thủ tướng Chính phủ quyết định chủ trương đầu tư theo quy định tại khoản 4, Điều 31, Luật Đầu tư và nguyên tắc giải quyết những vấn đề liên quan đến phạm vi từ hai đơn vị hành chính cấp tỉnh trở lên quy định tại điểm đ, khoản 2, Điều 11, Luật Tổ chức chính quyền địa phương”.

“Như vậy, thẩm quyền phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án là Thủ tướng Chính phủ do Dự án thực hiện trên địa bàn hai tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (Đồng Nai và TP.HCM)”, lãnh đạo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho biết.