Thi công Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng.

Công ty cổ phần cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng vừa có văn bản gửi Tỉnh ủy Lạng Sơn, HĐND tỉnh Lạng Sơn, Đoàn đại biểu quốc hội tỉnh Lạng Sơn; UBND tỉnh Lạng Sơn báo cáo các khó khăn, vướng mắc việc thu xếp tín dụng tại Dự án BOT tuyến cao tốc cửa khẩu cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng.

Theo đó, Công ty cổ phần cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng kiến nghị Tỉnh ủy Lạng Sơn có ý kiến chỉ đạo UBND tỉnh Lạng Sơn có văn bản tiếp tục báo cáo Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ dứt điểm tồn tại của Dự án cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn; đề xuất điều chỉnh tăng tỷ lệ vốn Nhà nước  hỗ trợ Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng lên 70% tổng mức đầu tư để ngân hàng có cơ sở thực hiện tài trợ vốn.

Mức vốn hỗ trợ của nhà nước tại Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng mà Công ty cổ phần Cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng đề xuất là tương tự Dự án PPP cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh, cùng qua khu vực có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn, đã được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 106/2023/QH15 ngày 28/11/2023).

Công ty cổ phần Cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng cũng kiến nghị Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn tổ chức kết nối Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang để cùng kiến nghị Quốc hội có biện pháp tháo gỡ, hỗ trợ vốn ngân sách Trung ương trị giá 4.600 tỷ đồng cho Dự án BOT cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn và tăng tỷ lệ vốn ngân sách Nhà nước cho Dự án BOT tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng lên 70% tổng mức đầu tư để đảm bảo việc thu xếp tín dụng.

Bên cạnh đó, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Lạng Sơn cũng được Công ty cổ phần Cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng đề xuất xem xét kiến nghị  Quốc hội sửa đổi Luật PPP để tạo hành lang pháp lý tháo gỡ cho các dự án BOT đường bộ gặp khó khăn do doanh thu thực tế thấp hơn nhiều so với phương án tài chính đã được ký kết.

Cụ thể, đối với dự án đã đưa vào khai thác bị sụt giảm doanh thu nghiêm trọng do nguyên nhân khách quan (không do lỗi của nhà đầu tư), đã áp dụng các giải pháp theo quy định hợp đồng nhưng vẫn không khả thi, cơ quan có thẩm quyền bảo cao cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư quyết định việc bổ sung vốn nhà nước tham gia hỗ trợ để tiếp tục thực hiện hợp đồng, mức tối đa 70% tổng vốn đầu tư của dự án theo giá trị được kiểm toán, quyết toán.

Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng được khởi công ngày 21/4/2024. Ngay sau khi khởi công, liên danh nhà đầu tư do Công ty cổ phần Tập đoàn Đèo Cả đứng đầu đã cùng doanh nghiệp dự án, nhà thầu thi công huy động 15 mũi thi công, 180 thiết bị, 350 nhân sự để đẩy nhanh tiến độ Dự án.

Ngày 13/3/2024, Ngân hàng thương mại cổ phần Tiên Phong (TP Bank) đã cam kết tài trợ vốn tín dụng 2.500 tỷ đồng và đã phát hành bảo lãnh thực hiện hợp đồng cho Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng.

Hiện nay, TP Bank đang thẩm định để cấp nguồn vốn tín dụng cho Dự án nhưng chưa xác định được việc cho vay hay không vì quan ngại về tỷ lệ nguồn vốn ngân sách Nhà nước tham gia quá thấp.

Đáng chú ý, liên danh nhà đầu tư và TPBank đã nhiều lần đề xuất UBND tỉnh Lạng Sơn trong vai trò cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thay đổi cơ chế chia sẻ doanh thu đối với Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng.

Đề xuất này là có cơ sở bởi hiện tại, chủ trương đầu tư, hồ sơ mời thầu và hợp đồng BOT của Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng chỉ áp dụng cơ chế chia sẻ doanh thu tăng, không có cơ chia sẻ doanh thu giảm.

Bên cạnh đó, ban đầu, phần vốn ngân sách Nhà nước tham gia Dự án BOT tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng được Chính phủ và địa phương bố trí 6.000 tỷ đồng (chiếm khoảng 55% tổng mức đầu tư), nhưng UBND Tỉnh Lạng Sơn đã phải điều chỉnh giảm để đảm bảo tỷ lệ tối đa theo quy định của Luật PPP.

Mặc dù Quốc hội và Chính phủ đã phê duyệt tỷ lệ vốn ngân sách nhà nước nâng lên từ 53% đến 64% tổng mức đầu tư đối với các dự án PPP, Dự án cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng vẫn gặp khó trong việc thu hút các Nhà đầu tư và ngân hàng cấp tín dụng.

TPBank bày tỏ quan ngại về tỷ lệ vốn ngân sách nhà nước tham gia chưa đảm bảo hiệu quả, đồng thời trong trường hợp doanh thu thực tế không đạt kỳ vọng, Dự án cũng không được nhà nước chia sẻ, hỗ trợ theo quy định tại Điều 82 Luật PPP. Một nguyên nhân khác khiến TPBank thận trọng việc giải ngân vốn tín dụng xuất phát từ những vấn đề của Dự án BOT cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn, vốn tồn tại nhiều năm nhưng chưa được các cơ quan chức năng giải quyết thấu đáo.

Là tuyến đường kết nối với Dự án tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng, tuyến cao tốc Bắc Giang - Lạng Sơn từng bị đình trệ gần 5 năm, không có vốn ngân sách Nhà nước tham gia.

Khi đưa vào khai thác, lưu lượng xe thấp hơn nhiều so với dự báo ban đầu do nhiều yếu tố khách quan không phải do nhà đầu tư (Tập đoàn Đèo Cả) gây ra như: bỏ đi 1 trạm thu phí trên Quốc lộ 1, miễn giảm giá vé diện rộng… khiến doanh thu thực tế chỉ bằng 39% so với phương án tài chính ban đầu, không đủ trả gốc và lãi cho ngân hàng cung cấp tín dụng.

Nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án đã nhiều lần báo cáo Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh Lạng Sơn những vướng mắc nêu trên.

Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Lạng Sơn đã báo cáo Chính phủ tại các Văn bản số 402/BC-UBND ngày 13/8/2024, Tờ trình số 23/TTr-UBND ngày 6/3/2024, đề nghị bổ sung vốn NSNN 4.600 tỷ đồng vốn hỗ trợ dự án ̣(chiếm 37,75% tổng mức đầu tư, nhỏ hơn mức 50% quy định tại Khoản 1 Điều 69 Luật PPP). Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa được các cấp có thẩm quyền giải quyết.

“Đây là lý do khiến Dự án BOT tuyến cao tốc cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng đã được ký kết hợp đồng dự án, nhưng đến nay, sau 6 tháng ký hợp đồng Dự án vẫn chưa thu xếp được vốn tín dụng”, đại diện Công ty cổ phần Cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng cho biết.