Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ninh, hiện diện tích nuôi trồng thủy sản của Quảng Ninh có trên 32.000 ha tập trung ở 8/13 địa phương, trong đó riêng nuôi biển chiếm 68%. Đặc biệt, bờ biển của tỉnh dài 250 km, diện tích mặt biển hơn 6.000 km², trên 43.000 ha rừng ngập mặn và bãi triều có thể nuôi nhiều giống thủy, hải sản có giá trị kinh tế cao...

Trong đó, riêng nuôi biển đã chiếm đến 68%. Trước kia, đa phần người dân nuôi trồng thuỷ sản trên biển đều sử dụng phao xốp làm vật liệu nổi cho các lồng bè. Đây là lợi thế nổi trội để phát triển các hình thức nuôi lồng bè, nuôi đáy mà rất ít địa phương trong cả nước có được.

Quảng Ninh là tỉnh đầu tiên trong cả nước ban hành Quy chuẩn kỹ thuật địa phương về sử dụng vật liệu nổi trong nuôi trồng thủy sản mặn, lợ. Ảnh: baoquangninh.vn

Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh phao xốp là một trong những mối nguy đối với môi trường biển, sông ngòi, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng đến chất lượng nước. Mặc dù phao xốp là vật liệu có giá rẻ, dễ đầu tư, có độ nổi mặt nước tốt, nhưng độ bền sử dụng của phao trung bình chỉ 2-3 năm. Phao xốp là loại vật liệu có độ bền thấp, sau thời gian sử dụng bị tác động bởi môi trường tự nhiên, thời tiết, nhiệt độ, phao xốp thường bị nứt vỡ làm xốp tan ra gây ô nhiễm môi trường, chúng có thể trôi nổi ở khắp nơi và việc thu gom cũng gặp rất nhiều khó khăn.

Thực hiện Chỉ thị số 13-CT/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường công tác quản lý và phát triển bền vững NTTS trên biển tỉnh Quảng Ninh, đặc biệt là “xóa sổ" phao xốp trong hoạt động NTTS, ngày 31/8/2020, UBND tỉnh đã có Quyết định số 31/2020/QĐ-UBND ban hành Quy chuẩn kỹ thuật địa phương về vật liệu sử dụng làm phao nổi trong nuôi trồng thủy sản lợ, mặn trên địa bàn tỉnh (QCĐP số 08:2020/QN). Theo đó, quy định rõ lộ trình thực hiện là từ ngày 1/1/2021, các cơ sở NTTS lợ, mặn thực hiện đầu tư mới phải đáp ứng đúng theo quy chuẩn; từ ngày 1/1/2023, các cơ sở nuôi trồng thủy sản đang sử dụng vật liệu làm phao nổi không phù hợp sẽ phải thực hiện chuyển đổi toàn bộ vật liệu để đáp ứng yêu cầu của quy chuẩn. Đây được coi là giải pháp đột phá và cách làm mới của Quảng Ninh trong việc quản lý, rà soát và giám sát chặt chẽ, giảm thiểu rác thải từ các vật liệu không thân thiện, không bền vững trên vùng biển. Quảng Ninh cũng là tỉnh đầu tiên trong cả nước ban hành quy chuẩn địa phương về sử dụng vật liệu nổi trong nuôi trồng thủy sản.

Và sau gần 3 năm triển khai chủ trương chuyển đổi phao xốp trên, đến thời điểm nay, việc chuyển đổi phao xốp trong nuôi trồng thuỷ sản sang phao nhựa HDPE thân thiện với môi trường đã cơ bản hoàn thành (đạt 99,5%) trên địa bàn toàn tỉnh. Cụ thể, các địa phương đã hoàn thành chuyển đổi 100% gồm: Tiên Yên và Đầm Hà, các địa phương có tỷ lệ chuyển đổi cao trên 95% gồm: Vân Đồn (98,8%), Cẩm Phả (98%), các địa phương có tỷ lệ chuyển đổi trung bình và thấp: Hải Hà (78,1%), Móng Cái (32,7,5%), Quảng Yên (21,1%), Hạ Long (46,3%). Được biết, số phao xốp còn lại chủ yếu là ở những bè đang trong quá trình nuôi thủy sản chuẩn bị đến kỳ thu hoạch. Khi người dân thu hoạch xong sẽ tiến hành thay thế hoàn toàn.

Các hộ dân xã Hạ Long thay thế phao xốp bằng phao nhựa HDPE thân thiện với môi trường. Ảnh: baoquangninh.vn

Nhằm giải quyết dứt điểm việc chuyển đổi vật liệu nổi theo quy chuẩn kỹ thuật địa phương trên địa bàn tỉnh, thời gian tới, các sở, ngành, địa phương sẽ tích cực phối hợp khẩn trương lập đề án nuôi biển, đề nghị cấp có thẩm quyền giao khu vực biển theo quy định gắn với thực hiện đồng bộ việc chuyển đổi vật liệu nổi và cấp giấy chứng nhận cơ sở nuôi trồng thủy sản.

Cùng với đó, các ngành chức năng cũng tăng cường mở các đợt cao điểm kiểm tra các hoạt động mua bán, vận chuyển, sử dụng vật liệu nổi trong nuôi biển. Kịp thời phát hiện, ngăn chặn các trường hợp mua bán, vận chuyển, cung ứng các sản phẩm phao nhựa không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng nhập lậu. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, kiểm tra rà soát, chấn chỉnh kịp thời các hoạt động nuôi trồng thủy sản trên biển không đúng quy định và kiên quyết xử lý nghiêm khắc, kịp thời đối với các trường hợp vi phạm trong nuôi trồng thủy sản và sử dụng vật liệu nổi gây ô nhiễm môi trường.

NTTS bằng phao nhựa HDPE thân thiện với môi trường, hạn chế ô nhiễm, thủy sản sinh trưởng khỏe mạnh. Ảnh: baoquangninh.vn

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ninh tiếp tục tuyên truyền, khuyến khích các đơn vị sản xuất phao nhựa dùng trong nuôi trồng thủy sản, chủ động đa dạng hóa mẫu mã, kích cỡ sản phẩm theo nhu cầu thực tế, sản xuất và hoàn thiện thủ tục công bố hợp quy. Hướng dẫn các tổ chức, cá nhân, hộ gia đình giải pháp tháo gỡ khó khăn trong việc hoàn thành thủ tục công bố hợp quy cho các sản phẩm phao nhựa cỡ lớn, có độ bền cao hơn phao xốp, không gây ô nhiễm môi trường, phù hợp với hình thức nuôi biển bằng nhà bè, giàn bè.

Về phía các địa phương, khẩn trương đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện lập Đề án nuôi trồng thủy sản trên biển; hướng dẫn người dân, doanh nghiệp hoàn thiện hồ sơ cấp phép, giao mặt nước theo quy định. Chấn chỉnh một số xã, phường chưa thực hiện xong việc chuyển đổi vật liệu nổi hoặc còn để xảy ra việc xuống phao xốp mới. Tăng cường công tác quản lý, xử lý sản phẩm hàng hóa không đảm bảo theo quy định, hoàn thành dứt điểm việc chuyển đổi vật liệu nổi xong trước ngày 20/11/2023.