Phát biểu tại Hội thảo "Sắp bỏ thuế khoán, hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì", do Báo Tuổi Trẻ, Cục Thuế (Bộ Tài chính), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công thương) và Sở Công thương TP.HCM tổ chức sáng ngày 8/10, Phó cục trưởng Cục thuế ông Mai Sơn cho rằng, dưới góc độ là cơ quan quản lý thuế, ngành thuế thấu hiểu những băn khoăn, e ngại của tất cả những hộ kinh doanh đang nộp thuế theo phương pháp khoán, chuẩn bị chuyển đổi sang phương thức kê khai. Tuy nhiên, ngành thuế đã và đang đưa ra nhiều giải pháp hỗ trợ các hộ kinh doanh trong quá trình chuyển đổi.

Đã có hơn 18.500 hộ kinh doanh chuyển đổi sang kê khai thuế

Theo Phó cục trưởng Cục thuế Mai Sơn, thực tế cho thấy phương pháp thuế khoán hiện nay còn bộc lộ một số hạn chế . Công tác cải cách hiện đại hóa hướng đến sự hỗ trợ hộ kinh doanh gặp phải một số rào cản nhất định so với doanh nghiệp. Phần lớn bà con hộ kinh doanh, nhất là các bác độ tuổi trung niên vẫn quen hoạt động theo kinh nghiệm cá nhân, chưa có sổ sách kế toán bài bản, còn tâm lý e ngại thủ tục hành chính, trong khi doanh nghiệp được trang bị đầy đủ công cụ quản lý, công nghệ và nhân sự chuyên trách. Điều này khiến việc triển khai các dịch vụ thuế điện tử, hóa đơn điện tử và các chương trình hỗ trợ hộ kinh doanh chưa thể đạt được hiệu quả như mong muốn.

Mặc dù vậy, ngành Thuế luôn mong muốn và nỗ lực để hộ kinh doanh được hỗ trợ, được phục vụ và hưởng các chính sách hỗ trợ thuận lợi như doanh nghiệp, coi hộ kinh doanh là một bộ phận quan trọng trong nền kinh tế tư nhân, cần được đồng hành và phát triển bền vững. Xuất phát từ thực tế đó, Nghị quyết số 68-NQ/TW tiến tới xóa bỏ thuế khoán và chuyển toàn bộ hộ kinh doanh sang phương pháp kê khai. Đây là một bước chuyển quan trọng nhằm xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và hiện đại hơn.

Phó cục trưởng, Cục thuế (Bộ Tài chính) ông Mai Sơn.

“Xin nhấn mạnh rằng chủ trương này không nhằm để tăng thu ngân sách, mà quan trọng hơn là tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của chính các hộ kinh doanh, bảo đảm sự công bằng và minh bạch cho mọi người”, ông Sơn nói và cho rằng, sự minh bạch, rõ ràng trong kinh doanh sẽ trực tiếp có lợi cho bà con.

Khi ghi chép đầy đủ doanh thu, chi phí hàng ngày, bà con sẽ biết được tháng này bán được bao nhiêu, chi bao nhiêu, lãi lỗ thế nào, từ đó chủ động điều chỉnh kế hoạch kinh doanh trong tương lai - không còn phải ước đoán hay sợ nhầm lẫn. Thực tế, nhiều hộ kinh doanh đã nhận thấy lợi ích của việc chuyển đổi và chủ động thực hiện.

Theo số liệu của cơ quan thuế, trong 9 tháng năm 2025, đã có hơn 18.500 hộ kinh doanh nộp thuế khoán chuyển sang phương pháp kê khai, gần 2.530 hộ kinh doanh chuyển lên mô hình doanh nghiệp.

Đặc biệt, 98% số hộ kinh doanh kê khai đã thực hiện khai, nộp thuế điện tử; trên 133.000 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền (trong đó khoảng 75.000 hộ kê khai và 57.600 hộ khoán). Những con số này cho thấy xu hướng tất yếu: đa số hộ kinh doanh đã và đang dần thích nghi và tin tưởng vào phương thức mới, sẵn sàng minh bạch hóa hoạt động để phát triển lâu dài.

Kê khai thuế không phức tạp

Ông Mai Sơn cho biết, trên thực tế, việc chuyển từ thuế khoán sang kê khai sẽ không quá phức tạp như nhiều người nghĩ. Bà con chỉ cần bắt đầu bằng các công việc sau.

Trước hết, làm quen  ghi chép sổ sách theo chế độ quy định đầy đủ, đăng ký và sử dụng hóa đơn điện tử nếu thuộc đối tượng theo quy định; đồng thời làm quen với các ứng dụng hỗ trợ khai, nộp thuế điện tử như eTax Mobile.

Hiện nay, cơ quan Thuế đã cung cấp miễn phí các dịch vụ thuế điện tử tích hợp từ đăng ký thuế, kê khai đến nộp thuế, giúp hộ kinh doanh có thể kê khai, nộp thuế  nhanh chóng, mọi lúc, mọi nơi chỉ với vài thao tác trên điện thoại thông minh, máy tính mà không phải trực tiếp đến cơ quan thuế.

Để các hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi, ngành Thuế đã và đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hỗ trợ trên tinh thần đồng hành cùng người nộp thuế.

Cơ quan thuế sẽ đồng hành ra sao?

Ngành Thuế xác định việc tham mưu hoàn thiện thể chế, chính sách là bước đi đầu tiên và quan trọng hàng đầu. Mục tiêu lớn nhất là thu hẹp tối đa sự chênh lệch về nghĩa vụ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, bảo đảm công bằng về thuế trong kinh doanh. Tất cả các sửa đổi về luật thuế dự kiến sẽ được hoàn thành trong năm 2025 để kịp thời có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, đồng bộ với lộ trình chuyển đổi.

Về chính sách thuế cụ thể, ngành Thuế đã tham mưu sửa đổi Luật Quản lý thuế, đồng thời phối hợp rà soát các luật thuế liên quan như thuế Giá trị gia tăng (GTGT), thuế Thu nhập cá nhân (TNCN) để bảo đảm phù hợp với định hướng mới. Hộ kinh doanh làm ăn lớn nếu có sổ sách bài bản sẽ được tính thuế trên lợi nhuận giống như doanh nghiệp, thay vì nộp thuế khoán trên doanh thu như trước. Những điều chỉnh này nhằm đảm bảo khi hộ kinh doanh mở rộng quy mô sẽ không chịu bất kỳ thiệt thòi nào so với việc thành lập doanh nghiệp, giúp bà con yên tâm phát triển kinh doanh.

Song song đó, ngành Thuế cũng làm việc với các tổ chức, doanh nghiệp cung cấp giải pháp công nghệ (phần mềm kế toán, hóa đơn...) để cung cấp, hỗ trợ các gói sử dụng với chi phí ưu đãi, phù hợp  tạo điều kiện thuận lợi nhất cho hộ kinh doanh trong việc tuân thủ chế độ kế toán và hóa đơn mới.

“Cùng với việc hoàn thiện chính sách, ngành Thuế đặc biệt chú trọng hiện đại hóa công tác quản lý thuế để giảm gánh nặng thủ tục cho người nộp thuế. Chúng tôi đã và đang đẩy mạnh cắt giảm, đơn giản hóa, cải cách thủ tục hành chính thuế”, ông Mai Sơn, Phó cục trưởng, Cục thuế nói và cho biết, ngành thuế đã rà soát để cắt giảm ít nhất 30% thời gian xử lý thủ tục và 30% chi phí tuân thủ cho hộ kinh doanh.

Các thủ tục ưu tiên đơn giản hóa gồm: đăng ký thuế, tạm ngừng kinh doanh, khai thuế, nộp thuế điện tử, sử dụng hóa đơn, kê khai miễn giảm thuế… Tất cả mẫu biểu, tờ khai thuế liên quan đến hộ kinh doanh sẽ được rút gọn, loại bỏ trường thông tin không cần thiết, chuyển tối đa sang hình thức điện tử để bà con chỉ cần thao tác trên máy tính hoặc điện thoại thay vì phải nộp hồ sơ giấy.

“Trong quý IV/2025 này, chúng tôi sẽ nâng cấp hệ thống eTax Mobile và các ứng dụng liên quan, hướng tới xây dựng Hệ sinh thái thuế điện tử thông minh dành riêng cho hộ, cá nhân kinh doanh. Mục tiêu là giúp bà con “nhập vai” người nộp thuế điện tử một cách thuận lợi nhất”, ông Sơn nói thêm.

Các chức năng mới như tờ khai thuế điện tử thông minh đã và đang được phát triển - nghĩa là hệ thống tự đề xuất sẵn các chỉ tiêu doanh thu, thuế phải nộp dựa trên dữ liệu như hóa đơn điện tử, thông tin đăng ký thuế của hộ kinh doanh, bà con chỉ cần kiểm tra và xác nhận thông tin. Đây chính là bước cải cách tạo thuận lợi tối đa, giúp việc kê khai thuế trở nên đơn giản, nhẹ nhàng, giảm thiểu sai sót và thời gian cho bà con. Song song với giải pháp về thể chế và công nghệ, công tác tuyên truyền, hỗ trợ hộ kinh doanh được ngành Thuế xác định là nhiệm vụ trọng tâm, then chốt để hướng dẫn, giải đáp, các thắc mắc, băn khoăn của các hộ kinh doanh.

Nội dung tuyên truyền được thiết kế hết sức đơn giản, dễ hiểu, gần gũi với từng nhóm đối tượng; tránh dùng ngôn ngữ pháp lý phức tạp hay tài liệu quá dài dòng "Chúng tôi chuyển mạnh từ cách tuyên truyền hành chính một chiều (phát tờ rơi, dán thông báo) sang phương châm tương tác, đồng hành: nghĩa là cung cấp thông tin có giải thích cặn kẽ, đồng thời thiết lập các kênh để lắng nghe và giải đáp ngay thắc mắc của hộ kinh doanh. Mỗi hộ khi có câu hỏi sẽ biết hỏi ai và được trả lời kịp thời, không còn cảm giác hoang mang, “không biết bấu víu vào đâu” như trước đây", ông Mai Sơn cho biết thêm.