Thi công Dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông, đoạn Cần Thơ - Hậu Giang.  Ảnh: A.M

Tiết kiệm vượt quy định

Theo thông tin của Báo Đầu tư, Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) vừa có Công văn số 10797/BGTVT-TC gửi Cục Quản lý đầu tư xây dựng và Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận yêu cầu triển khai kết luận của Kiểm toán Nhà nước đối với công tác triển khai đoạn cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau.

Đây là 2 dự án thành phần thuộc Dự án Xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 do Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận làm chủ đầu tư, được khởi công xây dựng từ ngày 1/1/2023.

Tại Công văn số 10797/BGTVT-TC, Bộ GTVT yêu cầu Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận khẩn trương, nghiêm túc nghiên cứu các kết luận, thực hiện đầy đủ các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước nêu tại Báo cáo kiểm toán, đồng thời tổ chức rà soát xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân để xem xét xử lý theo quy định đối với các tồn tại nêu trong báo cáo kiểm toán.

Cục Quản lý đầu tư xây dựng được giao rà soát nội dung đầu tư bổ sung tuyến nối từ nút giao IC2 đến Quốc lộ 1, chiều dài 6,4 km và tuyến nối từ nút IC12 đến Quốc lộ 1, chiều dài 10,12 km, đảm bảo cơ sở pháp lý, phù hợp với các quy định pháp luật liên quan.

“Các đơn vị khẩn trương, nghiêm túc thực hiện và báo cáo kết quả thực hiện kết luận của Kiểm toán Nhà nước đối với 2 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông là Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau về Bộ GTVT trước ngày 15/12/2024”, ông Nguyễn Danh Huy, Thứ trưởng Bộ GTVT chỉ đạo.

Trước đó, Kiểm toán Nhà nước đã có Công văn số 96/KTNN-TH gửi Bộ GTVT về báo cáo kiểm toán hoạt động xây dựng và việc quản lý, sử dụng vốn đầu tư đối với 2 dự án thành phần cao tốc Bắc - Nam phía Đông là Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau.

Tại thời điểm Kiểm toán Nhà nước vào cuộc (ngày 31/3/2024), Dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Hậu Giang đã thực hiện được 3.425,641 tỷ đồng, tương ứng 33,03% tổng mức đầu tư. Dự án thành phần đoạn Hậu Giang - Cà Mau Đến thực hiện được 3.459,076 tỷ đồng, tương ứng 20,17% tổng mức đầu tư.

Tại Công văn số 96/KTNN-TH, Kiểm toán Nhà nước ghi nhận việc cả 2 dự án thành phần đã áp dụng đúng quy định về chỉ định thầu theo cơ chế đặc thù được quy định tại Điều 5, Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội.

Cụ thể, Nghị quyết số 43/2022/QH15 cho phép áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với các gói thầu tư vấn, xây lắp, trong đó, riêng gói thầu xây lắp, chỉ định thầu kèm theo yêu cầu tiết kiệm tối thiểu 5% giá trị dự toán gói thầu được duyệt (không bao gồm chi phí dự phòng).

Tại 2 dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau, tổng số tiền tiết kiệm được thông qua chỉ định thầu là 989,9 tỷ đồng/19.159,3 tỷ đồng (tương ứng giảm 5,17% so với giá trị dự toán gói thầu), góp phần tăng cường hiệu quả quản lý, sử dụng vốn đầu tư công.

Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cho rằng, việc chủ đầu tư xây dựng hồ sơ yêu cầu các gói thầu xây lắp tại 2 dự án mời 100% khối lượng gia tải bằng cát là chưa phù hợp với sử dụng vật liệu trong phương án đắp gia tải theo ý kiến thẩm định của Cục Quản lý đầu tư xây dựng và phương án thiết kế kỹ thuật được duyệt (tận dụng cấp phối đá dăm của kết cấu áo đường và nút giao tận dụng kết hợp với cát đắp nền), làm tăng nhu cầu sử dụng vật liệu cát đắp nền, nhất là trong điều kiện nguồn cung vật liệu cát trong khu vực đang khó khăn.

Bên cạnh đó, báo cáo đánh giá Hồ sơ đề xuất của các gói thầu xây lắp chưa làm rõ năng lực của nhà thầu về huy động thiết bị, trong khi Hồ sơ đề xuất của nhà thầu có sự chênh lệch giữa số lượng thiết bị thi công tại bảng liệt kê chứng minh năng lực của nhà thầu.

Tuy nhiên, tại hồ sơ yêu cầu, chủ đầu tư đã có yêu cầu nhà thầu phải cam kết huy động bổ sung nhân lực, huy động thiết bị thi công khi cần thiết để đáp ứng yêu cầu của dự án mà không làm phát sinh chi phí.

Nguy cơ trễ tiến độ

Một hạn chế khác trong công tác quản lý, sử dụng vốn đầu tư đối với 2 dự án thành phần Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau là dù tiến độ chung của dự án đang trong thời gian tiến độ được duyệt theo Quyết định đầu tư, song nếu so sánh khối lượng thi công, thì các gói thầu xây lắp chậm khoảng 6 tháng so với tiến độ chi tiết của hợp đồng. Việc này ảnh hưởng đến đường găng tiến độ dự án.

Theo Kiểm toán Nhà nước, tại thời điểm bắt đầu kiểm toán, một số nhà thầu chưa quyết liệt, khắc phục khó khăn, tìm giải pháp thi công; công tác tổ chức thi công vẫn thiếu đồng bộ; một số hạng mục cầu đã đủ điều kiện thi công, nhưng chưa triển khai; tiến độ một số cầu lớn cần hoàn thành để nối thông toàn tuyến đều không đạt kế hoạch; triển khai thi công hạng mục xử lý nền đất yếu được xác định là đường găng của dự án còn chậm so với yêu cầu.

Bên cạnh đó, việc thiếu vật liệu cát đắp nền cũng ảnh hưởng lớn đến kế hoạch huy động nhân lực, thiết bị thi công của các nhà thầu theo kế hoạch cam kết ban đầu.

Một điểm gợn lớn khác tại 2 dự án thành phần trên được Kiểm toán Nhà nước chỉ ra là trong hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công, khối lượng triển khai chi tiết có thay đổi so với hồ sơ thiết kế kỹ thuật, nhưng chưa được chủ đầu tư, nhà thầu thi công, đơn vị tư vấn giám sát rà soát tổng hợp để xác định lại khối lượng hợp đồng làm cơ sở thanh toán.

Cụ thể, Dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Hậu Giang có giá trị nghiệm thu 1.347,3 tỷ đồng/7.750,3 tỷ đồng, tương ứng 17,84%, trong đó khối lượng nghiệm thu chưa đủ điều kiện thanh toán là 35,495 tỷ đồng, giảm thanh toán 221,907 tỷ đồng. Dự án thành phần đoạn Hậu Giang - Cà Mau có khối lượng nghiệm thu 2.005,8 tỷ đồng/13.217 tỷ đồng, tương ứng 14,6%, trong đó, giá trị nghiệm thu chưa đủ điều kiện xác nhận chi phí xây lắp của Gói thầu XL-01 là 93,688 tỷ đồng.

Tại Báo cáo số 96/KTNN-TH, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu các đơn vị liên quan rà soát, xác định lại khối lượng, đơn giá của dự toán các gói thầu xây lắp (gồm cả dự toán hạng mục điều chỉnh) để phê duyệt điều chỉnh, trong đó lưu ý những sai sót, tồn tại phát hiện qua kiểm toán với giá trị 251,9 tỷ đồng (bao gồm sai khối lượng 213,9 tỷ đồng, sai đơn giá 0,478 tỷ đồng và sai khác là 37,549 tỷ đồng). Trên cơ sở đó, thương thảo, điều chỉnh giá trị hợp đồng gói thầu xây lắp, gói thầu tư vấn và các khoản mục chi phí liên quan theo quy định của hợp đồng và quy định pháp luật có liên quan.

“Bộ GTVT phải chỉ đạo chủ đầu tư, cơ quan thẩm định thiết kế cơ sở, thiết kế kỹ thuật - dự toán rút kinh nghiệm và làm rõ trách nhiệm của đơn vị tư vấn thiết kế, tư vấn thẩm tra theo quy định của hợp đồng đối với nội dung”, đại diện Kiểm toán Nhà nước nêu rõ.