Với diễn biến giảm điểm trong phiên đầu tháng 5, VN-Index đã kéo dài đợt điều chỉnh sau khi đạt ngưỡng 1.200 điểm vào ngày 9/4/2018 và củng cố “bẫy tăng giá” (sau mỗi phiên phục hồi, chỉ số lại giảm mạnh). Hiện VN-Index lùi về sát hơn ngưỡng 1.000 điểm.

Thị trường chứng khoán giảm mạnh trong bối cảnh các yếu tố nền tảng vẫn tốt được nhiều ý kiến nhìn nhận là sự điều chỉnh hợp lý nhằm giảm nhiệt thị trường, giúp xu hướng tăng trung và dài hạn được bền vững.

Trước đó, thị trường có thời gian tăng điểm kéo dài, không ít mã cổ phiếu tăng nóng, liên tiếp tạo đỉnh. Trong khoảng thời gian 6 tháng (10/2017 - 3/2018), VN-Index tăng 50%, từ mốc 800 điểm lên ngưỡng cao kỷ lục là 1.200 điểm.

Khi thị trường có dấu hiệu điều chỉnh, nhiều nhà đầu tư bán ra nhằm hiện thực hóa lợi nhuận, đồng thời giảm giao dịch ký quỹ (margin). Sau một số phiên sụt giảm, VN-Index có 5 lần tăng điểm nhờ động thái bắt đáy ngắn hạn của không ít nhà đầu tư, nhưng sau đó chỉ số đều tiếp tục giảm điểm. Bởi lẽ, những nhà đầu tư mua vào ở vùng giá cao cũng như mua vào trong đợt điều chỉnh với kỳ vọng đáy ngắn hạn đã được thiết lập có động thái bán ra cắt lỗ chiếm tỷ trọng áp đảo. Bên cạnh đó, một bộ phận nhà đầu tư bán ra nhằm mua lại ở mức giá thấp hơn.

Là nhà đầu tư lâu năm, trải qua những bước thăng trầm của thị trường chứng khoán, anh Nguyễn Bình cho biết, hiện tại, rất nhiều cổ phiếu đã giảm giá mạnh và có mức định giá hấp dẫn. Ở góc độ đầu tư dài hạn, đây là cơ hội tốt để tích lũy cổ phiếu. Nhưng trong ngắn hạn, nhà đầu tư cần thận trọng trước những diễn biến khó lường của thị trường.

Trong góc nhìn tiêu cực nhất, nếu thị trường hồi phục nhưng không đủ sức mạnh khi dòng vốn ngoại tiếp tục suy yếu cộng với những yếu tố tác động từ bên ngoài, chẳng hạn thị trường chứng khoán Mỹ điều chỉnh mạnh, VN-Index có thể giảm sâu hơn, xuống vùng 900 - 920 điểm, thậm chí 850 điểm.

Ông Trần Anh Tuấn, Trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng, chiến thuật hợp lý ở giai đoạn hiện tại là “nằm chờ cơ hội”.

Theo ông Tuấn, diễn biến của thị trường chứng khoán hiện nay khác với những năm trước. VN-Index đã có những tháng tăng nóng nên phải có thời gian để thị trường tạo sự cân bằng trở lại.

Từ đầu đợt điều chỉnh đến nay, sau một hai phiên giảm điểm, VN-Index lại có 1 phiên hồi phục, tính đến ngày 2/5 đã có 5 phiên như vậy. Cả 5 phiên này đều được coi là “bẫy tăng giá” (bull-trap), nhưng sắp tới, thị trường tiếp tục giảm sẽ là cơ hội để nhà đầu tư xem xét mua vào.

Đối với dòng cổ phiếu tiềm năng, VCBS nhận định, ngân hàng, chứng khoán, bất động sản là nhóm ngành có tính chu kỳ nhất định và vẫn sẽ là nhóm cổ phiếu chủ lực của thị trường trong năm 2018. Xét triển vọng lợi nhuận của nhóm này trong năm nay, đây sẽ là sự khởi đầu cho chu kỳ bứt phá mới của thị trường. Trong nhóm ngân hàng, nhà đầu tư cũng nên quan tâm đến một số mã sắp lên sàn, bởi ngân hàng vẫn sẽ giữ vai trò quan trọng trong việc dẫn dắt chỉ số chứng khoán.

Tuy vậy, việc chọn thời điểm mua vào quan trọng hơn chọn cổ phiếu để mua, bởi thị trường đang biến động với biên độ rộng, nên việc quan sát diễn biến của thị trường để bắt đúng nhịp sẽ giảm thiểu thua lỗ, tăng cơ hội thu lời.

Sau một số phiên “bull-trap”, nhiều nhà đầu tư đang giữ cổ phiếu cảm thấy chán nản, trong khi đó, nhóm nhà đầu tư đứng ngoài thị trường nhìn chung vẫn giữ động thái quan sát, dù bắt đầu có hành động mua vào. 

Công ty Chứng khoán Agriseco nhận xét, trong khi phía bên nắm giữ cổ phiếu khá bị động do bất lợi về vị thế và xu hướng thị trường thì bên mua lại ở tâm thế dè dặt. Các cổ phiếu giảm sâu thời gian qua đều có quá trình tăng nóng trước đó và mức định giá thay đổi rất nhanh.

Việc cổ phiếu giảm giá dẫn tới hiệu ứng dây chuyền về tâm lý hay cổ phiếu bị bán giải chấp do nhà đầu tư sử dụng margin là nguyên nhân chính khiến thị trường xuất hiện tình trạng giảm giá sàn của một số cổ phiếu vốn hóa lớn, mang tính thị trường cao.

Nhiều nhà đầu tư quan ngại hiệu ứng “Sell in May” có thể sẽ tiếp tục xảy ra

Ở góc nhìn thận trọng, ông Nguyễn Thế Minh, Giám đốc Phân tích, Công ty Chứng khoán Yuanta nhận định, thị trường chưa thoát khỏi xu hướng điều chỉnh. Xét phân tích kỹ thuật, chỉ số VN-Index đã giảm dưới đường trung bình SMA100, báo hiệu xu hướng ngắn hạn nhiều khả năng vẫn là giảm điểm.

Theo ông Minh, nhiều cổ phiếu đang rơi vào trạng thái quá bán, nên thị trường có thể sẽ xuất hiện nhịp hồi phục kỹ thuật trong một vài phiên tới, dù vậy vẫn chưa thoát khỏi xu hướng giảm.

“Ở thời điểm hiện tại, việc đưa ra dự báo thị trường đã chạm đáy hay chưa không quan trọng, mà nên xem xét xu hướng ngắn hạn thế nào, nghĩa là chỉ nên mua vào khi thị trường đã hoàn toàn xác nhận xu hướng tăng trở lại”, ông Minh nói và dự báo, vùng hỗ trợ của VN-Index sẽ xoanh quanh mức 975 điểm và nhà đầu tư có thể “bắt đáy” ở mức điểm này.

Thực tế cho thấy, diễn biến thị trường trong ngắn hạn là khó lường khi mùa công bố kết quả kinh quý I hay mùa đại hội đồng cổ đông đang dần kết thúc, trong khi hoạt động giao dịch sắp xếp lại margin đón đầu quy định mới và diễn biến thị trường thế giới cũng ít nhiều ảnh hưởng dến dòng tiền cũng như tâm lý thị trường.

Trong báo cáo phân tích thị trường, nhiều công ty chứng khoán khuyến nghị, nhà đầu tư tạm thời nên đứng ngoài quan sát, chỉ cân nhắc bắt đáy thăm dò ở những phiên giao dịch đi ngang với thanh khoản cạn kiệt sau nhịp giảm hiện tại, cũng như quan sát phản ứng giá tại các vùng hỗ trợ của VN-Index để có kế hoạch đầu tư phù hợp.

Nhà đầu tư nên giảm tỷ trọng cổ phiếu trong danh mục, đặc biệt đối các nhóm nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy margin cao. Tuy nhiên, nhiều nhà đầu tư rơi vào tình thế “bán không xong”, phần vì cung chưa gặp cầu, phần vì sợ “mất hàng”, bởi xu hướng thị trường trong trung hạn vẫn được đánh giá là tích cực.

Chính vì vậy, theo Công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC), nhà đầu tư vẫn nên duy trì một tỷ trọng cổ phiếu ở mức độ vừa phải, tập trung vào nhóm cổ phiếu cơ bản có tiềm năng tăng trưởng trong hoạt động sản xuất - kinh doanh.