Thứ Năm, Ngày 12 tháng 06 năm 2025,
Tin mới y tế ngày 11/6: Chuyên gia chỉ ra 6 dấu hiệu sớm của bệnh máu cần được tầm soát
D.Ngân - 11/06/2025 10:00
 
Các bệnh lý về máu thường diễn biến âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với những vấn đề sức khỏe thường ngày như mệt mỏi, chán ăn hay xanh xao. Tuy nhiên, nếu không phát hiện sớm, người bệnh có thể bỏ lỡ “thời điểm vàng” trong chẩn đoán và điều trị điều có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng và chất lượng cuộc sống.

Bỏ qua dấu hiệu, nhiều bệnh nhân nhập viện tình trạng nặng

PGS-TS. Nguyễn Tuấn Tùng, Giám đốc Trung tâm Huyết học và Truyền máu, Phó giám đốc Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nặng chỉ vì đã bỏ qua những dấu hiệu ban đầu tưởng chừng vô hại.

Ảnh minh họa.

Theo ông, có ít nhất 6 triệu chứng mà người dân cần đặc biệt lưu ý. Đầu tiên là tình trạng mệt mỏi kéo dài dù đã nghỉ ngơi đầy đủ. Đây có thể là biểu hiện của thiếu máu hoặc rối loạn tủy xương - những bệnh lý không thể xem thường.

Thứ hai là hiện tượng da dẻ xanh xao, môi nhợt nhạt, lòng bàn tay trắng bệch. Đây là dấu hiệu cho thấy cơ thể đang thiếu hemoglobin, một thành phần quan trọng trong máu có nhiệm vụ vận chuyển oxy.

Dấu hiệu thứ ba là chảy máu bất thường, chẳng hạn như chảy máu cam, chảy máu chân răng, kinh nguyệt kéo dài hoặc xuất huyết dưới da. Những biểu hiện này có thể liên quan đến rối loạn đông máu, giảm tiểu cầu hoặc thậm chí là các bệnh lý ác tính.

Một cảnh báo khác là tình trạng sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân, dù người bệnh không ăn kiêng hay tập luyện quá sức đây có thể là biểu hiện của các bệnh máu ác tính như lơ-xê-mi hoặc u lympho.

Thứ năm là những cơn sốt kéo dài mà không tìm được nguyên nhân rõ ràng, dễ bị nhầm với nhiễm virus thông thường nhưng thực chất có thể liên quan đến hệ miễn dịch bị suy yếu hoặc rối loạn huyết học. Cuối cùng, nổi hạch ở cổ, nách hoặc bẹn không đau, kéo dài nhiều ngày có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý u lympho hoặc lơ-xê-mi cần được thăm khám ngay.

PGS-TS. Nguyễn Tuấn Tùng nhấn mạnh rằng, không phải ai có một trong những dấu hiệu trên đều mắc bệnh nặng. Tuy nhiên, khi các triệu chứng kéo dài, tái phát hoặc xuất hiện đồng thời, người bệnh cần đến cơ sở y tế chuyên khoa để được kiểm tra và tầm soát kỹ lưỡng. Việc chẩn đoán sớm đóng vai trò quan trọng trong điều trị thành công nhiều bệnh lý huyết học, đặc biệt là các bệnh ác tính.

Tại Trung tâm Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Bạch Mai, người bệnh sẽ được thăm khám toàn diện, từ xét nghiệm máu cơ bản cho đến các kỹ thuật chuyên sâu như huyết tủy đồ, sinh thiết hoặc phân tích đột biến gene nếu cần thiết. Trung tâm hiện điều trị thành công nhiều bệnh lý từ lành tính như thiếu máu, tan máu, đến các bệnh phức tạp như bạch cầu cấp, đa u tủy, u lympho.

Phác đồ điều trị tại đây được xây dựng cá thể hóa cho từng bệnh nhân, kết hợp nhiều phương pháp hiện đại như hóa trị, miễn dịch, truyền máu, ghép tế bào gốc, và thậm chí cả điều trị bằng tế bào CAR-T - một phương pháp tiên tiến trong điều trị ung thư máu. Bệnh nhân được theo dõi sát sao trong suốt quá trình điều trị, có sự phối hợp đa chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả cao nhất và khả năng phục hồi tối ưu.

PGS-TS. Nguyễn Tuấn Tùng gửi gắm lời khuyên tới cộng đồng, hãy biết lắng nghe cơ thể mình. Khi các dấu hiệu bất thường kéo dài, đừng chủ quan và cũng đừng tự ý điều trị tại nhà. Việc khám sớm không chỉ giúp phát hiện bệnh kịp thời mà còn là chìa khóa để điều trị hiệu quả, tránh biến chứng nguy hiểm và bảo vệ sức khỏe cho chính bạn và gia đình.

U thần kinh nội tiết trực tràng là loại u lành tính ở giai đoạn đầu nhưng có thể hóa ác và di căn nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Nhờ các phương pháp nội soi hiện đại, nhiều bệnh nhân đã được chẩn đoán sớm và loại bỏ triệt căn khối u ngay khi chưa có triệu chứng rõ ràng.

Phát hiện và loại bỏ u thần kinh nội tiết trực tràng bằng nội soi

Chị Th. (42 tuổi, Lâm Đồng) đến khám sức khỏe định kỳ tại viện. Trong quá trình nội soi đại tràng, bác sỹ phát hiện hai tổn thương nhỏ dưới niêm mạc trực tràng, kích thước chỉ 2 - 5 mm.

Chị được chỉ định cắt niêm mạc qua nội soi (EMR), loại bỏ toàn bộ khối u mà không làm tổn hại đến ống tiêu hóa. Sau 15 phút thực hiện, chị Th. không còn cảm giác đau và có thể xuất viện ngay trong ngày. Kết quả giải phẫu bệnh xác định đây là u thần kinh nội tiết lành tính. Tuy nhiên, chị vẫn cần tái khám và nội soi định kỳ theo hướng dẫn của bác sỹ.

Tương tự, chị Tr. (28 tuổi, Tây Ninh) đến khám do đau bụng và rối loạn tiêu hóa kéo dài. Nội soi phát hiện khối u dưới niêm mạc trực tràng kích thước 8 mm, nghi ngờ u thần kinh nội tiết. Nội soi siêu âm cho thấy khối u nằm gần lớp cơ.

Bệnh nhân được chỉ định cắt hớt dưới niêm mạc (ESD), phương pháp can thiệp ít xâm lấn nhưng hiệu quả. Sau 30 phút thực hiện, khối u được lấy ra hoàn toàn, chị Trang không bị đau và được xuất viện trong ngày.

Theo TS. Trần Thanh Bình, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, u thần kinh nội tiết là khối u có nguồn gốc từ tế bào thần kinh và tế bào tiết hormone, thường xuất hiện ở đường tiêu hóa và phổi.

Riêng tại trực tràng, u chiếm khoảng 12 - 27% các trường hợp u thần kinh nội tiết. “Điểm nguy hiểm là loại u này có nguy cơ hóa ác và di căn sớm. Việc phát hiện và can thiệp sớm đóng vai trò quyết định để loại bỏ khối u triệt để, giảm thiểu biến chứng và kéo dài tiên lượng sống”, bác sỹ Bình nhấn mạnh.

Hiện nay, với sự phát triển của các kỹ thuật nội soi hiện đại như cắt niêm mạc (EMR), cắt tách dưới niêm mạc (ESD), hoặc cắt xuyên thành (Full-thickness resection), bác sỹ có thể loại bỏ khối u hoàn toàn mà vẫn bảo tồn được ống tiêu hóa, giúp người bệnh hồi phục nhanh, ít tốn kém và hạn chế nguy cơ phải phẫu thuật mở.

Tuy nhiên, phương pháp nội soi thường chỉ áp dụng với khối u nhỏ hơn 10 mm và không có dấu hiệu nghi ngờ ác tính như loét, lõm sâu hay giãn mạch máu bề mặt. Trong những trường hợp nghi ngờ, bác sỹ sẽ chỉ định thêm các phương tiện chẩn đoán như nội soi siêu âm, CT scan hoặc MRI để đánh giá mức độ xâm lấn và quyết định phương án điều trị phù hợp.

Thống kê cho thấy, khoảng 90% u thần kinh nội tiết trực tràng được phát hiện ở giai đoạn sớm, khi khối u còn nhỏ và chưa xâm lấn. Tuy nhiên, nếu phát hiện muộn, khi u đã di căn tới gan, phổi hoặc các hạch bạch huyết, việc điều trị sẽ trở nên phức tạp và tiên lượng sống giảm đáng kể.

Bác sỹ Bình cũng cho biết, việc phát hiện nhiều ca bệnh gần đây không hẳn do bệnh tăng lên đột biến, mà một phần nhờ ý thức tầm soát bệnh của người dân được cải thiện.

Ngoài ra, độ tuổi khuyến nghị tầm soát ung thư đại trực tràng hiện đã giảm xuống còn 45 tuổi thay vì 50 tuổi như trước đây. Cùng với đó, công nghệ nội soi ngày càng hiện đại, với hình ảnh độ phân giải 4K, phóng đại đến 150 lần và kỹ thuật nhuộm màu kỹ thuật số giúp bác sỹ nhận diện tổn thương nhỏ nhất mà mắt thường khó phát hiện.

Nguyên nhân chính xác gây u thần kinh nội tiết vẫn chưa được xác định rõ. Một số yếu tố nguy cơ đang được ghi nhận bao gồm đột biến gene, yếu tố di truyền, viêm mạn tính, hút thuốc lá, lạm dụng rượu bia và nam giới trên 40 tuổi.

Ở giai đoạn sớm, u thần kinh nội tiết thường không có triệu chứng rõ rệt, dễ bị nhầm lẫn với các rối loạn tiêu hóa thông thường như đau bụng, thay đổi thói quen đại tiện hoặc xuất huyết tiêu hóa. Vì vậy, bác sỹ khuyến cáo người dân nên đi tầm soát ung thư đại trực tràng định kỳ, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ hoặc xuất hiện triệu chứng bất thường.

HP -Thủ phạm âm thầm gây đau bụng và viêm loét dạ dày tá tràng ở trẻ nhỏ

Bé Th., 13 tuổi, đã phải nhập viện vì đau bụng dữ dội kèm theo mệt lả và chóng mặt. Qua thăm khám, các bác sỹ chẩn đoán bé bị viêm loét dạ dày tá tràng do nhiễm vi khuẩn helicobacter pylori (hp), dẫn đến xuất huyết tiêu hóa và thiếu máu nặng.

Bác sỹ Nguyễn Hữu Bảo Hân, Khoa Nhi, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, bé được điều trị tích cực bằng truyền máu, bù dịch và thuốc ức chế tiết acid dạ dày. Sau 3 ngày nằm viện, bé được xuất viện và tiếp tục tiêm thuốc ức chế acid trong vòng 2 tuần, sau đó chuyển sang dạng uống và tái khám theo lịch hẹn.

Trước đó, bé Th. đã bị đau bụng âm ỉ kéo dài hơn một năm, gia đình nghĩ do “ruột yếu” nên chỉ cho bé uống men tiêu hóa nhưng không cải thiện. Cuối năm ngoái, bé từng bị xuất huyết tiêu hóa và được điều trị bằng thuốc ức chế tiết acid. Tuy nhiên, do không được theo dõi kỹ, bệnh tái phát nặng hơn.

Tại thời điểm cấp cứu, chỉ số Hemoglobin của bé chỉ còn 7.3 - 7.9 g/dl, trong khi mức bình thường ở trẻ em là 11 - 14 g/dl, cho thấy bé bị thiếu máu cấp nghiêm trọng. Sau khi được truyền dịch và dùng thuốc cầm máu, bé được chuyển đến bệnh viện Tâm Anh TP.HCM để điều trị tiếp.

Bác sỹ Hân nhấn mạnh do bé có tiền sử xuất huyết và tổn thương chưa lành, nguy cơ tái phát vẫn còn cao, bé cần được theo dõi chặt chẽ, tuân thủ chế độ ăn uống và nghỉ ngơi nghiêm ngặt. Phụ huynh cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay khi có dấu hiệu như đau bụng dữ dội, nôn ra máu, đi cầu phân đen, mệt mỏi, xanh xao.

Viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng, gây ra các triệu chứng đau bụng vùng thượng vị, buồn nôn, kém ăn, sút cân, xanh xao. Bệnh có thể xảy ra ở cả người lớn và trẻ em.

Vi khuẩn HP là nguyên nhân chính gây ra 70 - 90% các trường hợp viêm loét dạ dày tá tràng. Vi khuẩn này lây qua đường nước bọt, ăn uống chung hoặc vệ sinh kém. Đáng lưu ý là hơn 80% người nhiễm không có triệu chứng rõ ràng, dẫn đến bệnh tiến triển âm thầm và kéo dài.

Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm loét dạ dày có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày, hẹp môn vị, thiếu máu và thậm chí ung thư dạ dày.

Để phòng tránh HP và viêm loét dạ dày tá tràng cho trẻ, bác sỹ Hân khuyên phụ huynh cần hướng dẫn trẻ ăn uống hợp vệ sinh, hạn chế dùng chung dụng cụ ăn uống, tránh đồ ăn chua cay, chiên rán, đồ uống có ga, cà phê, trà đặc. Đồng thời, cần đảm bảo trẻ nghỉ ngơi đầy đủ, không quá căng thẳng trong học tập và đời sống, kiểm soát stress và đi khám kịp thời khi có dấu hiệu bất thường.

Chuyên gia cũng khuyến cáo, khi đau bụng kéo dài dù nhẹ hay âm ỉ không nên xem nhẹ ở trẻ em. Việc khám và phát hiện sớm nhiễm khuẩn hp, viêm loét dạ dày tá tràng giúp điều trị hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm về sau, bảo vệ sức khỏe trẻ toàn diện.

Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư