Nguy cơ mù lòa do tự ý điều trị đau mắt

Tại Bệnh viện, các bác sỹ xác định Hương bị viêm màng bồ đào biến chứng bong võng mạc, một trong những biến chứng nặng nhất có thể gây mất thị lực vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.

Ảnh minh họa.

BS.CKII Bùi Việt Hưng, Trưởng khoa Dịch kính, Võng mạc, Trung tâm Mắt Công nghệ cao cho biết, màng bồ đào là lớp giữa của nhãn cầu, chứa nhiều mạch máu nuôi dưỡng các cấu trúc trong mắt.

Khi lớp này bị viêm, phản ứng viêm có thể lan xuống võng mạc, tạo sẹo hoặc gây co kéo khiến võng mạc bong tách khỏi lớp đáy và ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực. Ở người trẻ, phản ứng viêm thường mạnh hơn, dịch tiết nhiều hơn nên nguy cơ biến chứng cũng cao hơn.

Hương được điều trị kháng viêm tích cực bằng thuốc tiêm và nhỏ mắt để kiểm soát tình trạng viêm trước khi tiến hành phẫu thuật nội nhãn xử lý vùng võng mạc bong. Ca phẫu thuật kéo dài hơn hai giờ, các bác sỹ bơm khí nội nhãn nhằm ép võng mạc áp sát lớp nền.

Sau mổ, bệnh nhân phải duy trì tư thế nằm nghiêng nhiều giờ mỗi ngày để bóng khí giữ áp lực giúp võng mạc bám chắc. “Điều quan trọng là phải kiểm soát tốt tình trạng viêm, nếu không võng mạc có thể bong trở lại dù phẫu thuật đã thành công”, bác sỹ Hưng nhấn mạnh.

Theo bác sỹ, viêm màng bồ đào là bệnh lý phức tạp, dễ tái phát do nhiều nguyên nhân như nhiễm khuẩn, rối loạn miễn dịch, các bệnh toàn thân như lao, viêm khớp, lupus hoặc nhiễm virus.

Triệu chứng thường gặp gồm đỏ mắt, đau nhức, sợ sáng, nhìn mờ, chớp sáng hoặc ruồi bay trước mắt. Bệnh tiến triển âm thầm, dễ bị nhầm với đau mắt đỏ hoặc mỏi mắt do học tập và sử dụng thiết bị điện tử nhiều.

Đáng lo ngại là nhiều người tự ý dùng thuốc nhỏ chứa corticoid khi thấy mắt đỏ hoặc đau. Loại thuốc này có thể làm giảm viêm tạm thời nhưng lại tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh, khiến bệnh nặng hơn.

Khi bệnh tiến triển nặng, người bệnh có thể thấy hình ảnh méo mó, vùng tối che khuất tầm nhìn, dấu hiệu cảnh báo nguy cơ bong võng mạc. Nếu không được xử trí kịp thời, các tế bào thị giác sẽ thoái hóa và dẫn đến mù vĩnh viễn. “Trường hợp của Hương, nếu đến sớm, em có thể chỉ cần dùng thuốc mà không phải trải qua phẫu thuật”, bác sỹ cho biết.

Các chuyên gia khuyến cáo người dân khi có các biểu hiện bất thường như nhìn mờ đột ngột, méo hình, chớp sáng hoặc thấy màng mờ che trước mắt cần đến cơ sở chuyên khoa võng mạc - dịch kính để được thăm khám bằng chụp cắt lớp võng mạc (OCT) và soi đáy mắt. Việc phát hiện sớm giúp điều trị đơn giản, hiệu quả và giảm tối đa nguy cơ mất thị lực do biến chứng.

Ung thư da từ nốt ruồi đen trên mặt

Chị Hương (45 tuổi, Quảng Nam) phát hiện trên má trái một nốt đen nhỏ, kích thước ban đầu chỉ bằng hạt đậu, cách đây hai năm. Nốt này không đau, không chảy dịch, chỉ gây mất thẩm mỹ nên chị thường dùng khẩu trang để che.

Tuy nhiên, trong ba tháng gần đây, nốt này bắt đầu loét và không lành. Lo lắng về tình trạng sức khỏe, chị quyết định vào đến viện kiểm tra.

Tại đây, bác sỹ Đỗ Tường Huân (BS.CKII) khi thăm khám cho chị Hương ghi nhận tổn thương kích thước 2x5 mm, bờ rõ, loét ở trung tâm nhưng không dính nền xương bên dưới. Sau khi thực hiện sinh thiết, bác sỹ chẩn đoán chị Hương mắc ung thư biểu mô tế bào đáy, một dạng ung thư da phổ biến nhưng nếu không xử lý kịp thời, có thể ăn sâu vào mô xung quanh và gây biến chứng nặng.

Bác sỹ Huân cho biết, dù khối u có kích thước nhỏ nhưng nếu không phẫu thuật và điều trị kịp thời, nó vẫn có thể tiến triển, xâm lấn mô và gây hậu quả nghiêm trọng. Chị Hương được chỉ định phẫu thuật ngay để loại bỏ u. Trước khi mổ, chị được dùng kháng sinh để phòng ngừa nhiễm trùng vết mổ, giúp vết thương lành nhanh chóng và bảo đảm tính thẩm mỹ cho khuôn mặt.

Trong suốt 120 phút phẫu thuật, bác sỹ Đỗ Tường Huân và ThS.BS Trần Nguyễn Nhật Khánh đã tiến hành cắt bỏ toàn bộ khối u và vùng da xung quanh một cách an toàn.

Đồng thời, các bác sỹ áp dụng kỹ thuật Mohs với cắt lạnh để kiểm tra 99% mép cắt, đảm bảo không còn tế bào ung thư sót lại, từ đó hạn chế nguy cơ tái phát. Vùng da thiếu hụt được vá da để bảo tồn thẩm mỹ. Sau phẫu thuật, chị Hương tỉnh táo, sức khỏe ổn định, vết mổ khô đẹp và chị được xuất viện sau một ngày.

Ung thư biểu mô tế bào đáy là dạng ung thư da phổ biến nhất, thường xuất hiện ở những vùng như mặt, cổ, tai. Bệnh tiến triển chậm và nguy cơ di căn thấp, nhưng nếu không điều trị sớm, nó có thể ăn sâu vào da, phá hủy mô và gây ra những sẹo lớn hoặc biến dạng khuôn mặt. Tại Việt Nam, ung thư biểu mô tế bào đáy chiếm gần 70% tổng số ca ung thư da.

Về điều trị, phương pháp phẫu thuật kết hợp với kỹ thuật Mohs giúp loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư, tiết kiệm tối đa phần da lành, từ đó dễ dàng phẫu thuật vá da và đạt kết quả thẩm mỹ tốt nhất, đặc biệt đối với vùng mặt. Bác sỹ Huân cho biết, tiên lượng sống thêm sau 5 năm đối với bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào đáy gần đạt 100%.

Sau khi phẫu thuật, chị Hương cảm thấy nhẹ nhõm khi khối u đã được loại bỏ hoàn toàn và tự tin hơn với gương mặt đang hồi phục. Chị chia sẻ rằng, giờ đây chị cảm thấy mình đã lấy lại được vẻ ngoài bình thường và không còn lo lắng về vấn đề sức khỏe nữa.

Bác sỹ Huân khuyến cáo, khi có tổn thương da loét lâu ngày, chậm lành, hoặc khi nốt ruồi trên da thay đổi kích thước, hình dạng, màu sắc, người dân nên đi khám sớm tại các bệnh viện uy tín.

Ung thư da hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm và chữa trị kịp thời. Để phòng tránh, người dân cần hạn chế tiếp xúc lâu dưới ánh nắng mặt trời, sử dụng kem chống nắng, mặc quần áo bảo hộ, và tránh xa hóa chất độc hại.

Ung thư da được chia thành ba loại: ung thư biểu mô tế bào đáy (chiếm khoảng 70%), ung thư biểu mô tế bào vảy (chiếm 20%), và ung thư hắc tố (nốt ruồi ác tính chiếm khoảng 5%). Trong đó, ung thư hắc tố là nguyên nhân gây tử vong chủ yếu ở bệnh nhân ung thư da. Theo báo cáo của Globocan năm 2022, Việt Nam ghi nhận thêm 200 ca ung thư hắc tố da, với 122 ca tử vong do ung thư da.

Loét nặng từ miệng đến dạ dày sau khi uống rượu hoa quả

Ông Bình (57 tuổi, Hà Nội) đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh sau khi cảm thấy rát họng nhẹ và ngạt mũi kéo dài. Trước đó, ông có uống rượu trái cây ngâm. Sau khi thăm khám, bác sỹ phát hiện tổn thương lan tỏa từ họng, thực quản đến dạ dày, với nhiều vết loét dài và có dấu hiệu hoại tử. Bác sỹ chỉ định thực hiện nội soi tiêu hóa trên để tìm hiểu nguyên nhân.

Kết quả nội soi của ông Bình cho thấy niêm mạc vùng họng và dạ dày (đặc biệt gần tâm vị và thân vị) bị phù nề, đỏ rực, mềm và dễ chảy máu, xuất hiện nhiều vết loét nông phủ lớp màng trắng.

Thực quản cũng bị phù nề và bong tróc, với những vết loét dài chiếm khoảng 1/3 chu vi, đáy loét phủ màng trắng và có dấu hiệu hoại tử. Hành tá tràng cũng đỏ và phù nhẹ. Những tổn thương này khác biệt hoàn toàn so với các vết loét do viêm mạn tính hay trào ngược dạ dày thực quản.

Theo TS.Vũ Trường Khanh, trưởng khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, các vết loét này có đặc điểm ăn mòn do hóa chất, với niêm mạc phù nề, mềm nát, phủ giả mạc và hoại tử. Trước đó, ông Bình có uống rượu hoa quả ngâm, và nhiều khả năng đây là nguyên nhân chính gây viêm loét nặng.

Các bác sỹ cho biết, một số loại rượu tự ngâm, rượu kém chất lượng hoặc rượu công nghiệp không rõ nguồn gốc có thể gây tổn thương niêm mạc đường tiêu hóa trên (bao gồm họng, thực quản và dạ dày).

Cồn và các chất hóa học trong rượu có thể làm ăn mòn lớp niêm mạc bảo vệ tự nhiên, gây viêm, loét và chảy máu. Tác hại này có thể xảy ra nhanh chóng nếu rượu có nồng độ cao, pha tạp chất độc hại, hoặc người uống có bệnh nền như viêm dạ dày mạn tính hay trào ngược dạ dày.

Nếu không được xử trí kịp thời, tổn thương do hóa chất có thể tiến triển nhanh và dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng, chảy máu, thủng thực quản. Trong trường hợp kéo dài, có thể gây hẹp thực quản, ảnh hưởng lâu dài đến khả năng nuốt và hấp thụ dinh dưỡng.

Ông Bình được theo dõi chặt chẽ và điều trị tích cực tại bệnh viện. Bệnh nhân tạm thời hạn chế ăn uống qua đường miệng để giảm nguy cơ tổn thương thêm, đồng thời sử dụng thuốc bảo vệ niêm mạc và thuốc ức chế tiết acid dạ dày.

Các bệnh nền như bệnh gan, gút và thiếu máu dinh dưỡng có thể làm tăng nguy cơ chảy máu và ảnh hưởng đến quá trình hồi phục, vì vậy bác sỹ tiếp tục theo dõi chức năng gan, men gan và các chỉ số sinh hóa máu trong suốt quá trình điều trị.

Sau một tháng điều trị, kết quả nội soi kiểm tra lại cho thấy niêm mạc họng và thực quản bắt đầu lành, vết loét giảm đỏ, lớp giả mạc mỏng đi và không xuất hiện chảy máu mới. Dạ dày và hành tá tràng cũng cải thiện rõ rệt. Người bệnh tiếp tục duy trì chế độ chăm sóc và theo dõi định kỳ, với khả năng hồi phục hoàn toàn rất khả quan.

Ông Bình được khuyến cáo tiếp tục hạn chế ăn uống qua đường miệng để giảm áp lực lên niêm mạc thực quản, họng và dạ dày. Bệnh nhân nên ưu tiên các món mềm, dễ nuốt như cháo, súp, rau củ nấu nhừ hoặc trái cây xay nhuyễn, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày. Tránh tiêu thụ các loại đồ uống và thực phẩm có cồn, gia vị cay, đồ quá nóng hoặc quá lạnh.

Bác sỹ Khanh cũng khuyến cáo người dân hạn chế sử dụng các loại rượu tự ngâm, tuyệt đối không mua từ các nguồn không rõ xuất xứ hoặc không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Nếu sau khi uống rượu xuất hiện các triệu chứng như cảm giác rát họng, khó nuốt, đau ngực, nôn ra máu hoặc đau bụng, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được đánh giá và xử lý tình trạng đường tiêu hóa trên.