UBND TP.Hà Nội vừa có kế hoạch thực hiện Chiến lược quốc gia phòng, chống mù lòa đến năm 2030 trên địa bàn Thành phố.

Kế hoạch xác định rõ mục tiêu, toàn thành phố phấn đấu đến năm 2030, giảm tỷ lệ mù lòa xuống dưới 4 người/1.000 dân, trong đó, giảm tỷ lệ mù lòa ở người từ 50 tuổi trở lên xuống dưới 12 người/1.000 dân;

Các bác sĩ của Bệnh viện Mắt quốc tế D&D đang khám cho bệnh nhân.

Tăng tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể lên trên 3,5 người/1.000 dân, trong đó, tăng tỷ lệ phẫu thuật thay thủy tinh thể ở người mù do đục thủy tinh thể lên trên 95%; tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt trên 75%; tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và kính chỉnh tật khúc xạ đạt trên 95%.

Để hoàn thành các mục tiêu này TP.Hà Nội xác định nhiều nhiệm vụ, giải pháp. Theo đó, Thành phố sẽ xây dựng, ban hành các văn bản, chính sách chỉ đạo, hỗ trợ, khuyến khích tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước và các cơ sở y tế trong và ngoài công lập... tham gia vào công tác phòng, chống mù lòa.

Đồng thời triển khai chính sách nhằm tạo điều kiện thuận lợi để mọi người dân, đặc biệt người dân vùng sâu, vùng xa... dễ dàng tiếp cận và sử dụng dịch vụ khám phát hiện, chẩn đoán, điều trị, dự phòng các bệnh về mắt…

Đáng chú ý, Thành phố chỉ đạo tập trung đào tạo, tập huấn, nâng cao trình độ chuyên môn cho cán bộ y tế phụ trách công tác phòng, chống mù lòa; bảo đảm 100% cán bộ chuyên trách tại trung tâm y tế quận, huyện và trạm y tế xã, phường được cập nhật, nâng cao kiến thức hằng năm.

Xây dựng các chương trình đào tạo liên tục chuyên khoa mắt phù hợp với trình độ, nhu cầu của cán bộ y tế cơ sở và điều kiện thực tiễn; đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, hỗ trợ chuyên môn thường xuyên cho tuyến y tế cơ sở trong chẩn đoán và điều trị các bệnh mắt thường gặp.

Thành phố cũng chỉ đạo tổ chức khám sàng lọc, phát hiện sớm các bệnh mắt có khả năng gây mù, như: Mộng, quặm, đục thể thủy tinh, glocom, bệnh võng mạc đái tháo đường...; lập danh sách bệnh nhân để theo dõi, quản lý và có kế hoạch can thiệp;

Tư vấn, hỗ trợ người bệnh tiếp cận nhanh chóng với các dịch vụ điều trị hiệu quả; tuyên truyền, vận động, khuyến khích những đối tượng có nguy cơ cao chủ động thăm khám mắt định kỳ…

Được biết hiện nay, trên thế giới hiện có khoảng 314 triệu người mù và thị lực thấp, trong đó khoảng 45 triệu người mù (người trên 50 tuổi chiếm tỷ lệ 80%).

Cứ 5 giây thế giới có thêm một người bị mù, và cứ 1 phút thế giới có thêm 1 trẻ bị mù. 90% người mù sống ở các nước nghèo và đang phát triển với các điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế khó khăn (Việt Nam được xếp trong nhóm các nước này).

Trên phạm vi toàn quốc, hiện Việt Nam hiện có khoảng 2 triệu người mù lòa và 1/3 trong số đó là những người nghèo không có tiền điều trị mang lại ánh sáng. Đáng lưu ý, trên 80% người mù ở Việt Nam có thể phòng, chữa được nếu thực hiện các biện pháp phòng chống có hiệu quả.

PGS.Nguyễn Tuấn Hưng, Phó Vụ trưởng Vụ Tổ chức Cán bộ, Bộ Y tế kiêm phụ trách, quản lý, điều hành Bệnh viện Mắt Trung ương cho biết, nguyên nhân gây mù chính hiện nay là đục thủy tinh thể (chiếm tới 66%), tiếp đó là các bệnh lý đáy mắt, bệnh glôcôm, tật khúc xạ... Bệnh glôcôm là nguyên nhân gây mù lòa đứng thứ hai ở Việt Nam

Kết quả điều tra đánh giá nhanh phòng chống mù lòa có thể phòng tránh được mới nhất cho thấy hiện nay ở Việt Nam có khoảng 300.000 người mù.

Việc can thiệp phẫu thuật với chi phí không lớn có thể nhanh chóng mang lại ánh sáng cho người mù nhưng do nhiều bệnh nhân nghèo, không có điều kiện tiếp cận các cơ sở khám chữa bệnh nên vẫn phải chịu mù lòa.

Gánh nặng mù lòa ngày càng gia tăng đã trở thành vấn đề xã hội và sẽ gây trở ngại cho việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội.

Đặc biệt, mù lòa ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, dẫn tới nghèo đói, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế... Đó là thách thức lớn không chỉ riêng đối với ngành mắt, y tế mà là trách nhiệm của toàn xã hội.

Đại diện Bệnh viện Mắt Trung ương cũng cho hay tật khúc xạ (cận thị, viễn thị, loạn thị) đang ngày càng phổ biến trong thanh thiếu niên với tỷ lệ mắc khoảng 15-20% ở học sinh nông thôn, 30-40% ở thành phố.

Thống kê cho thấy nếu tính riêng nhóm trẻ từ 6-15 tuổi (lứa tuổi cần ưu tiên được chỉnh kính) cả nước có khoảng gần 15.000.000 em, với tỷ lệ mắc các tật khúc xạ khoảng 20%, thì Việt Nam ước tính gần 3 triệu em mắc tật khúc xạ cần chỉnh kính (trong đó có tới 2/3 bị cận thị).

Tuy nhiên, việc khám và cấp kính cho trẻ em mắc tật khúc xạ là một trong những biện pháp can thiệp rẻ tiền và có hiệu quả nhất để giảm tỷ lệ mù lòa nhưng còn gặp nhiều rào cản từ nhận thức, cơ sở vật chất và kinh phí...

Để giảm những gánh nặng do bệnh mù lòa gây ra, năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chiến lược Quốc gia Phòng chống mù lòa giai đoạn 2020 và tầm nhìn 2030.

Chiến lược có mục tiêu chung tăng cường cơ hội tiếp cận của người dân với dịch vụ dự phòng, phát hiện sớm, điều trị và phục hồi chức năng mắt, giảm tỷ lệ các bệnh mù lòa có thể phòng chống được, phấn đấu nhằm loại trừ các nguyên nhân chính gây mù lòa cho mọi người dân, đặc biệt hàng triệu người mù quyền được nhìn thấy như khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) về mục tiêu thị giác.

Theo chiến lược này, đến năm 2030, tỷ lệ mù lòa giảm xuống dưới 4,0 người trên 1.000 dân; tăng tỷ lệ phẫu thuật đục thủy tinh thể lên trên 3,5 người trên 1.000 dân; tăng tỷ lệ người bệnh đái tháo đường được khám và theo dõi bệnh lý về mắt đạt trên 75%; tăng tỷ lệ tật khúc xạ học đường được khám, phát hiện sớm, cung cấp dịch vụ khúc xạ và kính chỉnh tật khúc xạ đạt trên 95%.

Để đạt được những mục tiêu ấy, ngành Y tế đã và đang thực hiện đồng bộ các giải pháp như: Nâng cao nhận thức cộng đồng và củng cố mạng lưới về chăm sóc mắt; Xây dựng và hoàn thiện các chính sách về phòng chống mù lòa...