Khai thác cảng là một trong những lĩnh vực kinh doanh chính của Viconship.

Biên lợi nhuận gộp đi ngang

Từng gây bất ngờ cho giới phân tích khi ghi nhận tỷ suất lợi nhuận gộp cao vọt lên trong quý IV/2024, sau hơn 1 tháng, báo cáo tài chính hợp nhất điều chỉnh vừa được Viconship công bố cho thấy, biên lợi nhuận gộp quý IV/2024 đã về con số hợp lý hơn. Tỷ suất lợi nhuận gộp của Viconship đạt hơn 25% trong quý IV/2024, thấp hơn cùng kỳ và quý liền trước, qua đó kéo chỉ tiêu trên trong cả năm 2024 chỉ nhích nhẹ so với năm 2023.

Phía Viconship cho biết, sơ suất trong khâu nhập và kiểm tra số liệu dẫn đến sai lệch đáng kể ở nhiều chỉ tiêu quan trọng trong báo cáo hợp nhất. Khoản mục giá vốn hàng bán đã tăng mạnh so với báo cáo tài chính hợp nhất tự lập ban đầu. Cùng với đó, giá trị khấu hao trong kỳ đối với tài sản cố định hữu hình và vô hình sau khi hợp nhất kết quả kinh doanh của công ty con đã có sự thay đổi lớn nhất so với báo cáo ban đầu. Chênh lệch trên cũng là nguyên nhân chính khiến việc hạch toán chi phí tăng lên và giá trị tổng tài sản của Viconship giảm theo tương ứng.

Năm 2024, doanh thu thuần của Viconship đạt 2.788 tỷ đồng, không thay đổi so với báo cáo trước đó và tăng gần 28% so với năm trước. Trong khi đó, lợi nhuận sau thuế hợp nhất của cổ đông công ty mẹ cả năm đạt 336 tỷ đồng, vẫn cao gấp 2,7 lần năm 2023, dù không còn xác lập kỷ lục mới như từng ghi nhận trước đây. Nguyên nhân chính đóng góp vào tăng trưởng lợi nhuận của Viconship đến từ khoản bất thường của doanh thu tài chính.

“Doanh thu tài chính tăng đột biến do việc đánh giá lại giá trị hợp lý của khoản đầu tư vào Công ty TNHH Cảng Nam Hải Đình Vũ, căn cứ vào giá mua tương đương của phần mua 65% vốn”, ông Tạ Công Thông, Tổng giám đốc Viconship cho hay trong báo cáo giải trình gửi đến các cổ đông.

Đến cuối năm 2024, giá trị đầu tư vào các công ty con của Viconship xấp xỉ 4.623 tỷ đồng, chiếm gần 80% quy mô tài sản của công ty mẹ. Ngoài mảng khai thác cảng, Viconship cũng đầu tư vào một số doanh nghiệp logistics quan trọng, với tỷ lệ sở hữu dưới mức chi phối nhưng đều trên 30%, bao gồm VIMC Đình Vũ (36% cổ phần); Vinaship (40% cổ phần); Công ty cổ phần Logistics cảng Đà Nẵng (31% cổ phần).

Liên tục trong 4 năm gần đây, dòng tiền chi đầu tư góp vốn vào các đơn vị khác liên tục ở mức cao. Với việc mua thêm 65% vốn Công ty TNHH Cảng Nam Hải Đình Vũ, Viconship đã chi đầu tư góp vốn xấp xỉ 2.650 tỷ đồng trong năm 2024, cao kỷ lục trong lịch sử hoạt động của công ty. Ở chiều ngược lại, dòng tiền thu một phần đến từ việc thu hồi đầu tư góp vốn, một phần đến từ hoạt động tài chính gồm đi vay và phát hành cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu vào đầu năm 2024.

Trông chờ quả ngọt từ M&A

Với việc nâng tỷ lệ sở hữu từ mức 35% lên 100%, thương vụ mua lại Nam Hải Đình Vũ đã giúp Viconship mở rộng quy mô đáng kể trong năm 2024. Theo ước tính của ông Đặng Huy Hoàng, chuyên gia phân tích Công ty Chứng khoán VNDirect, tổng công suất khai thác của doanh nghiệp này đã tăng lên 1,6 triệu TEUs, tương đương tăng thêm 45%. Với vị trí chiến lược tại hệ thống sông Cấm, cảng này hỗ trợ công ty trong việc tối ưu nguồn hàng và nâng cao hiệu suất khai thác.

“Về dài hạn, đây có thể là bước đi quan trọng để Viconship tái cấu trúc hoạt động, đặc biệt khi Green Port dần trở nên kém cạnh tranh do những điều chỉnh quy hoạch trong cụm cảng nội địa Hải Phòng”, chuyên gia từ VNDirect nêu.

Cụm cảng Hải Phòng có triển vọng tích cực khi thành phố này ghi nhận sự tăng trưởng mạnh của dòng vốn FDI trong năm 2024. Tuy nhiên, dự kiến nguồn cung dịch vụ sẽ tăng lên khi có thêm 2,5 triệu TEUs công suất đi vào hoạt động trong giai đoạn 2025-2026. Trong đó, phần lớn công suất mới đến từ cảng Lạch Huyện, giúp kết nối trực tiếp miền Bắc Việt Nam với châu Âu và Mỹ, giảm chi phí logistics và nâng cao vị thế hàng hải của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Theo chuyên gia VNDirect, trong trung hạn, chiến lược mua bán - sáp nhập (M&A) của Viconship vẫn có dư địa để tăng trưởng, khi cụm cảng Hải Phòng tiếp tục ghi nhận sản lượng thương mại nội Á cao nhờ đội tàu nhỏ và chi phí bốc dỡ thấp. Tuy nhiên, về dài hạn, rủi ro có thể đến từ xu hướng tàu lớn dịch chuyển ra tuyến xa bờ, khiến các cảng khu vực nội địa chịu áp lực cạnh tranh từ cảng nước sâu Lạch Huyện.

“Kịch bản cơ sở của chúng tôi kỳ vọng doanh nghiệp duy trì hoạt động ổn định từ các dự án hiện tại, trong khi thương vụ M&A có thể tạo ra mức tăng trưởng nhẹ”, ông Đặng Huy Hoàng cho hay. Trong khi đó, biên lợi nhuận gộp giai đoạn 2025-2026 có thể giảm để thu hút thêm tuyến dịch vụ trong 2 năm tới.

Cùng với việc tăng vay nợ để thực hiện các thương vụ M&A, chi phí tài chính của Viconship đã tăng đột biến trong 2 năm qua. Chi phí lãi vay vẫn ở mức cao do các khoản vay ngân hàng giai đoạn năm 2022 và 2023 sẽ được thanh toán dần. Tuy nhiên, chuyên gia Công ty Chứng khoán VNDirect cũng kỳ vọng, chi phí lãi vay sẽ thấp hơn sau các năm thực hiện chi trả những khoản nợ ngân hàng trước đó. Đối với chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp, lãnh đạo công ty cho biết, việc tái cấu trúc và chuyển đổi số toàn hệ thống là một trong những nguyên nhân chính khiến hai khoản chi phí trên lần lượt tăng 63% và 37,5% so với năm 2023.