TS. Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội chia sẻ, giai đoạn 2021-2025, các chính sách xã hội của Chính phủ đã đạt được những thành tựu hết sức nổi bật, đặc biệt là phúc lợi xã hội. Chính nhờ phúc lợi xã hội, Việt Nam đã vượt qua thách thức COVID-19. Đây là thành tựu rất lớn.

Trong các chính sách xã hội của đất nước, đặc biệt là các chính sách an sinh xã hội và phúc lợi xã hội, Việt Nam đã triển khai một cách đồng bộ và bao trùm. Sự đồng bộ và bao trùm toàn dân thể hiện qua việc Việt Mam đã bao quát cả vùng đồng bào dân tộc thiểu số gặp khó khăn và các đối tượng yếu thế. Chính sự đóng góp của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và người yếu thế đã giúp chúng ta xây dựng một nền an sinh xã hội tốt nhất.

"Tôi cho rằng phát triển các lĩnh vực xã hội, an sinh xã hội là một điểm sáng của mô hình phát triển con người ở Việt Nam. Điều này là bởi Nghị quyết Trung ương 42 của Đảng ta đã khẳng định một ý nghĩa rất lớn, đó là chúng ta chuyển mạnh từ nhận thức Nhà nước phải chăm lo sang nhận thức toàn xã hội chung tay và hướng tới mục tiêu phát triển vì con người, lấy con người làm trung tâm. Tôi cho rằng đây là một ý nghĩa hết sức quan trọng của chính sách xã hội gắn với kinh tế", TS. Bùi Sỹ Lợi nhấn mạnh.

Các chính sách an sinh xã hội củng cố, tăng cường niềm tin vững chắc của nhân dân với Đảng, Nhà nước.

Ông Lợi nêu 3 chỉ tiêu nổi bật và 5 điểm nhấn trong bài học về phát triển kinh tế xã hội gắn liền với tiến bộ xã hội của Đảng và Nhà nước ta để chứng minh vấn đề này.

Thứ nhất, tỉ lệ hộ nghèo đã giảm từ 4,4% năm 2021 xuống 1,9% năm 2024 và dự kiến đạt gần 1% vào năm 2025. Ông đánh giá đây là một chỉ tiêu mà Đảng và Nhà nước ta luôn đi trước. So với khu vực thế giới, Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện chính sách chuẩn nghèo đa chiều và là một trong những nước tiên phong tại châu Á.

Chỉ tiêu thứ hai là độ bao phủ bảo hiểm xã hội toàn dân đạt 95%, là một điểm rất sáng.

Thứ ba, chỉ số Phát triển Con người (HDI) đã tăng 18 lần theo báo cáo của UNDP.

Ba tiêu chí này khẳng định quyết tâm chính trị của Đảng và Nhà nước ta trong việc gắn phát triển kinh tế với tiến bộ và công bằng xã hội.

Về 5 điểm nhấn tiêu biểu thể hiện tinh thần phát triển kinh tế phải gắn liền với tiến bộ và công bằng xã hội, ông Lợi nêu rõ:

Điểm nhấn tiêu biểu thứ nhất là an sinh xã hội, giảm nghèo bao trùm bền vững, củng cố niềm tin và là động lực cho sự phát triển. Nếu kinh tế xã hội không chăm lo cho người dân thì niềm tin sẽ không được củng cố. Tuy nhiên, rõ ràng niềm tin của người dân đã được củng cố vững chắc đối với Đảng và Nhà nước, dù đã trải qua một nhiệm kỳ cực kỳ khó khăn.

Điểm nhấn tiêu biểu thứ hai là y tế và giáo dục được liên kết chặt chẽ, thể hiện tư duy phát triển con người một cách toàn diện. Gần đây, nhiều chính sách lớn đã được ban hành. 

Điểm nhấn tiêu biểu thứ ba là giáo dục và đào tạo đã nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, qua đó thu hẹp dần khoảng cách giữa các vùng miền. 

Thứ tư là văn hóa xã hội đã phát huy được bản sắc dân tộc, kết nối văn hóa để phát triển kinh tế và xã hội. 

Cuối cùng, kinh tế gắn với công bằng xã hội, đảm bảo lợi ích cho mọi người dân và bảo vệ được nhóm yếu thế.

"Có thể khẳng định rằng, trong nhiệm kỳ 2021-2025, Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt và hiệu quả việc nâng cao phúc lợi xã hội cho toàn dân, đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận và thụ hưởng các dịch vụ xã hội cơ bản có chất lượng. Cụ thể là y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và vệ sinh môi trường. Điều này chính là sự vận dụng đúng tinh thần Nghị quyết 42 của Trung ương Đảng và Nhà nước ta. Có thể nói, việc vận dụng quan điểm phát triển kinh tế gắn liền với tiến bộ xã hội của Đảng và Nhà nước ta đã được thể hiện rất rõ nét và nổi bật trong nhiệm kỳ 2021-2025", ông Lợi nhấn mạnh.

Bà Ramla Khalidi, Trưởng Đại diện thường trú Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tại Việt Nam nhấn mạnh đến chỉ số then chốt là giảm nghèo - trong đó Việt Nam đã giảm tỉ lệ nghèo từ 9% xuống còn 4% trong giai đoạn 2016-2022; Bảo hiểm y tế bao phủ tới 94% dân số Việt Nam; Tỉ lệ nhập học từ mầm non đến trung học đang trên đà tăng trưởng rất mạnh. 

"Tất cả những chỉ số xã hội này đều phản ánh rõ ràng tiến bộ của Việt Nam trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs). Chúng ta đang ở một thời điểm rất đặc biệt - khi Việt Nam đã tích lũy được nhiều thành công đáng kể, và giờ đây cần phải 'chuyển số', tăng tốc để tiếp tục duy trì và nâng cao quỹ đạo phát triển đó", bà Ramla Khalidi bình luận

Tuy nhiên, bà Ramla Khalidi cũng chỉ ra những thách thức còn tồn tại. Một trong những thách thức là tập trung vào việc giải quyết bất bình đẳng - giữa khu vực nông thôn và thành thị, giữa các dân tộc thiểu số và người Kinh, giữa nam và nữ. Những chênh lệch này vẫn còn thể hiện trên một số chỉ số xã hội. Bên cạnh đó, còn có những khoảng cách cần được thu hẹp trong lĩnh vực số - mức độ sẵn sàng của các nhóm dân cư trong việc thích ứng và tiếp cận các công nghệ, công cụ mới, để họ có thể tham gia bình đẳng vào quá trình phát triển của "Việt Nam mới".

Về bình đẳng giới, bà khuyến nghị, Việt Nam cần đặc biệt chú ý để không làm mất đi những tiến bộ đã đạt được. UNDP cũng nhận thấy có thể đang có sự giảm sút về số lượng nữ lãnh đạo ở cấp tỉnh. Đây là một điểm cần theo dõi kỹ trong các kỳ bầu cử sắp tới, bởi vì vai trò lãnh đạo của phụ nữ là nền tảng quan trọng cho thành công của Việt Nam. Việt Nam hoàn toàn có thể tự hào về những thành tựu trong bình đẳng giới, và điều đó cần được tiếp tục duy trì.

Một lĩnh vực thứ ba, như Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh sáng nay ngày 12/11 trong Lễ kỷ niệm 80 năm của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, là các thách thức liên quan đến biến đổi khí hậu, môi trường, ô nhiễm, đa dạng sinh học và kinh tế tuần hoàn. Có thể thấy rất rõ nhận thức mạnh mẽ về những vấn đề này - và chỉ cần nhìn lại vài tháng gần đây, chúng ta thấy rõ rằng tiến bộ có thể bị đảo ngược. Biến đổi khí hậu là thực tế đang khiến Việt Nam thiệt hại hàng tỷ USD mỗi năm. Vì vậy, cần có ứng phó phù hợp - không chỉ trong việc giảm thiểu, mà còn trong đầu tư mạnh mẽ cho thích ứng.

Bà Ramla Khalidi nhấn mạnh những điểm then chốt:
Thứ nhất, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và chuyển đổi xanh, phát triển năng lượng sạch - đây sẽ là động lực đưa Việt Nam bước vào kỷ nguyên tăng trưởng bền vững mới.

Thứ hai, tiếp tục đầu tư vào vốn con người, đặt con người ở trung tâm và giải quyết mọi bất bình đẳng còn tồn tại, để mọi người đều có thể hưởng lợi từ sự phát triển của đất nước.

Thứ ba, duy trì trọng tâm vào cải cách thể chế và hành chính, tăng cường phối hợp giữa các bộ ngành, giữa khu vực công và tư, giữa chính phủ, xã hội dân sự và các đối tác phát triển - để xây dựng các liên minh hỗ trợ cho khát vọng của Việt Nam.

"Tôi tin rằng Việt Nam đã làm rất tốt trong việc thực hiện các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), và hiện nay đang ở vị thế thuận lợi để tiếp tục tiến bước, hướng tới hoàn thành toàn bộ các mục tiêu này", bà Ramla Khalidi chia sẻ.