Năm 2025, thương mại toàn cầu đối mặt nhiều biến động. Cạnh tranh chiến lược giữa các nền kinh tế lớn tiếp tục gia tăng, các rào cản thương mại được thiết lập mới, trong đó nổi bật là chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ.

Việc áp dụng thuế đối ứng đã tác động trực tiếp tới chuỗi lưu chuyển hàng hóa, hoạt động sản xuất và nhịp độ xuất nhập khẩu trên phạm vi toàn cầu, tạo ra những thay đổi trong cấu trúc dòng thương mại.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi (thứ ba từ trái sang) cùng tập thể lãnh đạo Cục Hải quan thực hiện nghi thức bấm nút ghi nhận tổng trị xuất nhập khẩu hàng hóa của Việt Nam đạt mốc 900 tỷ đồng.

Các nền kinh tế có độ mở lớn, phụ thuộc mạnh vào xuất khẩu và nhập khẩu nguyên liệu, linh kiện, chịu ảnh hưởng rõ nét hơn do chi phí đầu vào và thời gian vận chuyển tăng.

Tại khu vực châu Á, các hiệp định thương mại tự do (FTA) tiếp tục là công cụ cạnh tranh quan trọng trong việc giữ thị phần, tối ưu lợi thế thuế quan và củng cố chuỗi cung ứng. Việt Nam, với mạng lưới FTA đa phương và song phương đã ký kết, nằm trong nhóm quốc gia tận dụng tích cực các hiệp định này để hỗ trợ tăng trưởng thương mại.

Tuy nhiên, việc mở rộng thị trường trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược đòi hỏi khả năng thích ứng nhanh với quy định kỹ thuật, tiêu chuẩn kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc và yêu cầu logistics.

Trong nước, hoạt động sản xuất kinh doanh và thương mại quốc tế chịu tác động bởi thiên tai và bão lũ xảy ra tại nhiều địa phương trong năm. Thiệt hại tại các vùng nguyên liệu, đặc biệt là nông sản và công nghiệp chế biến, gây gián đoạn tạm thời một số chuỗi cung ứng nội địa. Hạ tầng logistics tại một số khu vực chịu áp lực phục hồi, trong khi nhu cầu lưu chuyển hàng hóa qua cảng biển, cửa khẩu đường bộ và đường hàng không vẫn tăng cao theo đà phục hồi kinh tế.

Dù vậy, kim ngạch xuất nhập khẩu 900 tỷ USD của Việt Nam vẫn được xác lập, cao nhất từ trước đến nay, tiếp tục khẳng định độ mở và mức độ hội nhập sâu của nền kinh tế. Thành tựu này diễn ra trong bối cảnh nhiều thách thức, cho thấy xuất nhập khẩu tiếp tục là trụ đỡ quan trọng của tăng trưởng kinh tế vĩ mô, đóng góp trực tiếp vào quy mô thương mại quốc tế của quốc gia.

Phát biểu tại buổi lễ, ông Nguyễn Văn Thọ, Cục trưởng Cục Hải quan, nhấn mạnh 900 tỷ USD là kết quả của nhiều yếu tố đồng bộ. Theo ông Thọ, yếu tố đầu tiên mang tính nền tảng là sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời và quyết liệt của Đảng, Chính phủ và các bộ, ngành trung ương.

Những định hướng chiến lược được thể hiện qua các nghị quyết, chương trình hành động và kế hoạch thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo điều kiện cho thương mại phát triển. Ông Nguyễn Văn Thọ đặc biệt nhấn mạnh “bộ tứ trụ cột” nghị quyết chiến lược mở đường để Việt Nam bước vào kỷ nguyên phát triển mới, trong đó trọng tâm là ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn, kiến tạo môi trường sản xuất kinh doanh thuận lợi và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nhờ đó, nền tảng vĩ mô được giữ ổn định, tạo điều kiện để dòng chảy thương mại không bị gián đoạn bởi các biến động bên ngoài.

Yếu tố thứ hai, theo lãnh đạo Cục Hải quan, là nỗ lực triển khai các giải pháp phục hồi và khơi thông hoạt động xuất nhập khẩu của các bộ, ngành và đơn vị liên quan. Việt Nam tận dụng hiệu quả các FTA, đẩy mạnh xúc tiến thương mại và mở rộng thị trường. Các chính sách hỗ trợ phát triển vùng nguyên liệu nông sản, đầu tư hạ tầng logistics và tối ưu chi phí vận tải được triển khai song hành với các gói hỗ trợ tài chính, tín dụng cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu. Những giải pháp này không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp duy trì sản xuất, mà còn tăng khả năng kết nối giao thương quốc tế, mở rộng tệp thị trường và tối ưu lợi thế thuế quan.

Yếu tố thứ ba là vai trò điều hành của Bộ Tài chính - cơ quan được giao nhiệm vụ ban hành và triển khai các chính sách thuế, tài chính và hải quan tác động trực tiếp tới hoạt động thương mại quốc tế.

Lãnh đạo Bộ Tài chính đã chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu, ban hành nhiều kế hoạch và chương trình hành động cụ thể, kịp thời, với trọng tâm là ổn định vĩ mô, hỗ trợ doanh nghiệp và thúc đẩy xuất khẩu, tối ưu nhập khẩu. Các chính sách tài chính, thuế quan và hải quan được triển khai theo hướng chủ động, tạo dư địa cho doanh nghiệp và hỗ trợ cán cân thương mại quốc gia tăng trưởng bền vững.

Bên cạnh đó là vai trò trực tiếp của ngành Hải quan trong việc cải cách và tạo thuận lợi thương mại. Dưới sự chỉ đạo của Bộ Tài chính, Cục Hải quan đã triển khai mạnh mẽ cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình, cắt giảm thời gian và chi phí thông quan. Các điều kiện kinh doanh không cần thiết trong lĩnh vực hải quan được rà soát và bãi bỏ.

Ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được đẩy nhanh theo tinh thần Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, giúp tối ưu quy trình nghiệp vụ, tăng minh bạch và giảm can thiệp thủ công.

Cục trưởng Cục Hải quan Nguyễn Văn Thọ phát biểu tại buổi lễ.

Cục Hải quan cũng làm tốt vai trò điều phối và phối hợp triển khai Cơ chế một cửa quốc gia, Cơ chế một cửa ASEAN, đồng thời phối hợp cải cách kiểm tra chuyên ngành đối với hàng hóa xuất nhập khẩu cùng các bộ quản lý ngành.

Cục trưởng Nguyễn Văn Thọ cho hay, Hải quan duy trì thường xuyên các kênh đối thoại, lắng nghe và hướng dẫn doanh nghiệp xử lý vướng mắc phát sinh trong quá trình thực thi thủ tục. Hợp tác và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực hải quan tiếp tục được đẩy mạnh, từ đàm phán tới thực thi cam kết, đảm bảo lợi thế cạnh tranh và hỗ trợ phát triển bền vững của nền kinh tế.

Cuối cùng, cũng là yếu tố có tính chất quyết định, là đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân trên cả nước. Các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chủ động thích ứng với biến động quốc tế, đổi mới mô hình sản xuất kinh doanh và duy trì hiệu quả hoạt động, qua đó tạo ra quy mô thương mại lớn kỷ lục.

Tại buổi lễ, lãnh đạo Cục Hải quan gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo Đảng, Chính phủ, Bộ Tài chính, các bộ, ngành và cộng đồng doanh nghiệp vì sự phối hợp xuyên suốt trong năm 2025. Lãnh đạo Cục cũng biểu dương tập thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động toàn ngành Hải quan vì tinh thần đoàn kết và nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ.

Khép lại sự kiện, Cục Hải quan cam kết tiếp tục cải cách toàn diện, tạo thuận lợi thương mại và hỗ trợ kinh tế Việt Nam phát triển bền vững, giữ vai trò cơ quan then chốt trong điều phối, hỗ trợ và tối ưu nhịp độ lưu chuyển hàng hóa qua biên giới, đóng góp vào tăng trưởng quy mô thương mại quốc gia.