Việc xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam là yêu cầu tất yếu, khách quan trong giai đoạn phát triển mới.  Ảnh: Lê Toàn

Xây cơ chế vượt trội

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam đang được đưa ra thảo luận và lấy ý kiến của công luận trong những ngày gần đây. Cuối tuần trước, Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình đã chủ trì một cuộc họp với một số bộ, ngành chức năng về nội dung này.

“Chúng ta xây dựng dự thảo nghị quyết này là xây dựng các cơ chế, chính sách vượt trội, nhưng phải có kiểm soát. Phải làm rõ được nội hàm của từng nhóm chính sách mà chúng ta đang dự kiến xây dựng. Phải có đánh giá cụ thể những tác động của chính sách đối với nền kinh tế”, Phó thủ tướng Nguyễn Hòa Bình nói như vậy tại cuộc họp.

Dự thảo Nghị quyết do Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng đưa ra khá nhiều cơ chế, chính sách cạnh tranh, vượt trội, bao gồm cả các cơ chế, chính sách về chống rửa tiền, giao dịch và quản lý ngoại hối… Có cả đề xuất về việc thực hiện chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với mô hình kinh doanh ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính (fintech), bao gồm cả sàn giao dịch đối với tài sản mã hóa.

Nếu đề xuất được thông qua, thì rất có thể, các giao dịch bằng tài sản mã hóa, tiền mã hóa trong trung tâm tài chính sẽ được thực hiện từ ngày 1/7/2026…

Ngoài các đề xuất trên, Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội còn đề cập một loạt chính sách ưu đãi để phát triển thị trường vốn. Chẳng hạn, hoạt động tài chính xanh trong trung tâm tài chính được ưu đãi như đối với lĩnh vực thuộc danh mục ưu đãi đầu tư. Các ngân hàng nước ngoài thành lập chi nhánh hoặc chuyển trụ sở, văn phòng đại diện tới trung tâm tài chính Việt Nam cũng được áp dụng ưu đãi tương tự…

Các ưu đãi về thuế cũng được đề xuất. Thậm chí, không chỉ là ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, với một đề xuất quan trọng là các dự án đầu tư thuộc ngành nghề ưu tiên phát triển của trung tâm tài chính sẽ được hưởng thuế suất 10% trong suốt đời dự án, miễn 4 năm và giảm 50% trong 9 năm tiếp theo, thì cán bộ quản lý, nhà khoa học, chuyên gia có trình độ chuyên môn cao sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân…

Ngoài ra, các quy định về xuất cảnh, nhập cảnh, đi lại và tạm trú… cũng đã được đề xuất, quan điểm là cởi mở, thông thoáng…

Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc, việc xây dựng Nghị quyết của Quốc hội về thành lập và hoạt động của trung tâm tài chính tại Việt Nam là hết sức cần thiết để hình thành trung tâm tài chính khu vực, quốc tế thành công; giúp Việt Nam kết nối thị trường tài chính toàn cầu; thu hút các tổ chức tài chính nước ngoài, tạo ra nguồn lực đầu tư mới, thúc đẩy nguồn lực đầu tư hiện hữu; tận dụng cơ hội dịch chuyển dòng vốn đầu tư quốc tế.

“Chúng ta có quyền quy định, nhưng người ta có quyền không vào”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thị Bích Ngọc nói như vậy để một lần nữa khẳng định rằng, phải có cơ chế, chính sách vượt trội, cạnh tranh, thì mới có thể thu hút đầu tư và phát triển trung tâm tài chính quốc tế.

“Ví dụ với chính sách ưu đãi về thuế, đây là chính sách mà nhiều trung tâm tài chính quốc tế trên thế giới cũng đang áp dụng, nhằm tạo cơ chế vượt trội, hướng tới thu hút các ngành nghề ưu tiên phát triển của trung tâm tài chính”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nói.

Tìm nhà đầu tư chiến lược

Một trong những vấn đề quan trọng để phát triển trung tâm tài chính khu vực và quốc tế ở Việt Nam có lẽ là việc làm sao để tìm được nhà đầu tư chiến lược. Đó là lý do mà trong Dự thảo Nghị quyết, Ban Soạn thảo đã đề xuất các quy định riêng đối với nhà đầu tư chiến lược.

Chẳng hạn, nhà đầu tư chiến lược có quyền được trực tiếp lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư trong trung tâm tài chính. Trong trường hợp có 2 nhà đầu tư trở lên quan tâm đề xuất thì được ưu tiên lựa chọn.

Bên cạnh đó, nhà đầu tư chiến lược được tham gia đầu tư kinh doanh, phát triển, quản lý và vận hành các dự án trong trung tâm tài chính theo các hình thức phù hợp với quy định của pháp luật và tại Nghị quyết; được cung cấp các dịch vụ hỗ trợ đầu tư, hỗ trợ giải phóng mặt bằng cho các nhà đầu tư khác trong trung tâm tài chính…

Đổi lại, nhà đầu tư chiến lược phải đảm bảo về năng lực tài chính, kinh nghiệm, hỗ trợ huy động nguồn lực để thực hiện quy hoạch, đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng và thu hút đầu tư vào trung tâm tài chính…

“Việc xây dựng chính sách cho nhà đầu tư chiến lược là rất quan trọng để thu hút dòng vốn dài hạn, nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế”, Bộ Kế hoạch và Đầu tư lý giải và cho rằng, do Việt Nam chưa có kinh nghiệm trong xây dựng trung tâm tài chính quốc tế, nên cần thu hút được nhà đầu tư chiến lược để đồng hành trong quá trình thực hiện.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư liên quan đến nội dung này cũng chỉ rõ, để thu hút được sự quan tâm của các tập đoàn hàng đầu trong lĩnh vực tài chính làm nhà đầu tư chiến lược, cần có chính sách ưu đãi đầu tư và cơ chế thực hiện đặc thù, vượt trội để đủ sức hấp dẫn họ. “Thông qua sự hiện diện của các tập đoàn lớn là nhà đầu tư chiến lược, chúng ta sẽ thu hút được các doanh nghiệp, nhà đầu tư tài chính và phi tài chính trong hệ thống toàn cầu về Việt Nam…”, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư lý giải.

Có nhà đầu tư chiến lược, có thể nói, đó là “chìa khóa” quan trọng cho xây dựng và phát triển trung tâm tài chính. Và đây cũng chính là “chìa khóa” cho sự phát triển của thị trường vốn, của nền kinh tế Việt Nam trong tương lai.

Liên quan đến câu chuyện này, ông Đinh Tuấn Minh (Trung tâm Nghiên cứu giải pháp thị trường cho các vấn đề kinh tế và xã hội - MASSEI) cho rằng, trong nền kinh tế thị trường, mấu chốt của việc dòng vốn có thực sự chảy vào và ở lại hay không là triển vọng phát triển của nền kinh tế.

“Nếu chúng ta tự tin là Việt Nam sẽ trở thành một nền kinh tế phát triển trong 15-20 năm nữa, thì cần tạo ra một thị trường vốn hiện đại với ít rào cản nhất, nhưng vẫn đảm bảo an toàn nhất về quyền sở hữu, cho dòng vốn chuyển từ nhà đầu tư này sang nhà đầu tư khác, từ loại tài sản này sang loại tài sản khác, từ nước ngoài vào trong nước và từ trong nước ra nước ngoài”, ông Đinh Tuấn Minh nói.