Theo Nghị định 81/2021/NĐ-CP, giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, từ năm học 2022 - 2023 đến năm học 2025 - 2026, mức trần học phí đối với cơ sở giáo dục đại học công lập chưa tự chủ được quy định theo từng khối ngành.

Việc nhiều trường đại học tăng học phí từ 20-30% đã làm gia tăng áp lực tài chính lên phụ huynh và học sinh, đặc biệt đối với các gia đình ở nông thôn.

Theo cách tính mới này, với cơ sở giáo dục đại học công lập tự bảo đảm chi thường xuyên (tự chủ), mức học phí được xác định tối đa bằng 2 lần mức trần học phí với các cơ sở chưa tự chủ.

Trong khi đó, mức trần học phí đối với đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ của các cơ sở giáo dục đại học công lập được xác định cao hơn từ 1,5 - 2,5 lần so với học phí đại học. 

Mức tăng cụ thể như sau: Học phí khối ngành khoa học giáo dục và đào tạo giáo viên là 12,5 triệu đồng/năm (tăng 2,7 triệu đồng); khối ngành nghệ thuật là 12 triệu đồng/năm (tăng 0,3 triệu đồng); khối ngành kinh doanh và quản lý, pháp luật là 12,5 triệu đồng/năm (tăng 2,7 triệu đồng); 

Khối ngành khoa học sự sống, khoa học tự nhiên 13,5 triệu đồng/năm (tăng 0,8 triệu đồng); khối ngành toán và thống kê, máy tính và công nghệ thông tin, công nghệ kỹ thuật 14,5 triệu đồng/năm (tăng 2,8 triệu đồng); 

Khối ngành y dược 24,5 triệu đồng/năm (tăng 10,2 triệu đồng); các khối ngành sức khỏe khác 18,5 triệu đồng/năm (tăng 4,2 triệu đồng); khối ngành nhân văn, khoa học xã hội và hành vi, báo chí và thông tin, dịch vụ xã hội 12 triệu đồng/năm (tăng 2,2 triệu đồng).

Ông Nguyễn Quốc Anh, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Công nghệ TP.HCM, cho biết năm 2022, trường dự kiến điều chỉnh học phí ở mức tăng khoảng 7%. Học phí hệ đại trà hiện khoảng 17-18 triệu đồng/học kỳ.

Tại Trường Đại học Kinh tế - Tài chính TP.HCM, mức học phí cho khóa tuyển sinh năm 2022 dự kiến 70 - 72 triệu đồng/năm (tùy ngành) - tăng 2 triệu đồng so với khóa tuyển sinh năm 2021. 

Tại Trường Đại học Hoa Sen, học phí năm học 2022 với 33 ngành và 10 chương trình đào tạo bậc đại học chính quy sẽ dao động từ 80 - 85 triệu đồng/năm học. Riêng chương trình song bằng sẽ có mức phí trung bình 85,5 triệu đồng/năm; Hoa Sen Elite sẽ có mức học phí 115 - 120 triệu đồng/năm.

Trường Đại học Bách khoa Hà Nội dự kiến học phí theo các mức: Chương trình Đào tạo chuẩn, dao động từ 22 - 28 triệu đồng/năm; Chương trình ELiTECH dao động từ 40 - 45 triệu đồng/năm. 

Các chương trình, học phí dao động từ 50 - 60 triệu đồng/năm như: Khoa học dữ liệu và trí tuệ nhân tạo (IT-E10, IT-E10x); Công nghệ thông tin Việt - Pháp (IT-EP, IT-EPx); Logistics và Quản lý chuỗi cung ứng (EM-E14, EM-E14x). 

Chương trình Tiếng Anh chuyên nghiệp quốc tế dao động từ 45 - 50 triệu đồng/năm; Chương trình Đào tạo quốc tế dao động từ 55 - 65 triệu đồng/năm, Chương trình TROY (học 3 kỳ/năm) dao động từ 80 triệu đồng/năm. 

Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng dự kiến tăng học phí ở khóa tuyển sinh năm 2022. Mức thu cho năm học 2022 - 2023 tương đương 42 triệu đồng, năm học 2023 - 2024 là 44 triệu đồng, năm học 2024 - 2025 là 46 triệu đồng và năm học 2025 - 2026 là 48 triệu đồng. Như vậy, mức học phí năm học 2022 - 2023 so với năm trước đã tăng thêm 24,5%.

Năm học tới, hệ đại trà của Học viện Báo chí và Tuyên truyền tăng từ 276.000 đồng/tín chỉ lên 440.559 đồng/tín chỉ; hệ chất lượng cao tăng từ 771.200 đồng/tín chỉ lên 1.321.677 đồng/tín chỉ.

Học phí của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP.HCM tăng lên từ 16-60 triệu đồng/năm, tùy nhóm ngành, chương trình đào tạo.

Cụ thể, học phí nhóm ngành khoa học xã hội từ 16 - 20 triệu đồng/sinh viên/năm học; học phí nhóm ngành ngôn ngữ và du lịch từ 21 - 24 triệu đồng/sinh viên/năm học. Mức học phí chương trình chất lượng cao (theo chi phí thực tế) gấp 3 lần mức trần học phí chương trình đào tạo hệ chuẩn trình độ Đại học, dự kiến là 60 triệu đồng/sinh viên/năm.

Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch đang áp dụng mức học phí 14,3 triệu đồng/năm nhưng từ năm học 2022-2023, học phí của trường được điều chỉnh tăng lên ở mức 44,368 triệu đồng đồng/năm ở nhóm ngành y khoa, dược học, răng - hàm - mặt; và 41 triệu đồng/năm ở nhóm ngành đào tạo còn lại.

Theo lý giải của các trường đại học, việc học phí tăng dựa theo Nghị định số 81/2021/NĐ-CP của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân và chính sách miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập; giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục, đào tạo, có hiệu lực thi hành từ ngày 15/10/2021 (Nghị định 81).

Mức thu các năm sau có thể được điều chỉnh trượt giá theo quy định. Học phí được dùng để đầu tư cơ sở vật chất, nâng cao chất lượng đào tạo, thực hành và năng lực ngoại ngữ.

PGS.TS. Nguyễn Phong Điền, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Bách Khoa Hà Nội cho biết, đề án học phí của trường theo cơ chế giá, căn cứ vào chi phí đào tạo.

Cụ thể, với một chương trình riêng lẻ học phí tăng không quá 10% một năm so với chương trình hiện hành, đảm bảo mức tăng trung bình với tất cả chương trình đào tạo không vượt quá 8%/năm. 

Nói về việc hàng loạt trường đại học tăng học phí, TS. Lê Trường Tùng, thành viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục nhiệm kỳ 2022 - 2026 cho rằng tổng định mức đào tạo cho một sinh viên thường từ 3 nguồn: Chi phí hỗ trợ từ nhà nước và các nguồn tài trợ; học phí; vay tín dụng. Chiến lược phát triển hệ thống giáo dục đại học Việt Nam dựa chủ yếu vào học phí của người học là không ổn.

Nhiều phụ huynh, đặc biệt là phụ huynh ở các vùng nông thôn điều kiện kinh tế khó khăn có con em định thi tuyển các trường đại học có thông báo tăng học phí khá lo lắng và bất an.

Để khắc phục điều này nhiều thí sinh trước khi thi vào trường cũng đặt mục tiêu phải đạt học bổng hoặc đi làm thêm để trang trải học phí và chi phí sinh hoạt.