Nguy cơ bủa vây

Cứ vào dịp cuối năm, giáp Tết, nhu cầu tiêu thụ rượu, thực phẩm lại tăng cao, bởi đây là thời điểm tổ chức những bữa tiệc liên hoan, hội họp, tổng kết, tất niên... Kéo theo đó, số lượng bệnh nhân nhập viện vì ngộ độc do sử dụng rượu, thực phẩm kém chất lượng cũng gia tăng.

Theo các chuyên gia y tế, tất cả thực phẩm không rõ nguồn gốc, không được bảo quản và chế biến theo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm đều có thể gây ngộ độc cho người sử dụng. Số liệu từ Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế cho thấy, có tới 70-80% thức ăn đường phố, trong đó có quà vặt cổng trường được xác định là bị nhiễm khuẩn như E.coli, gây tiêu chảy, bệnh đường ruột...

Ngoài nguy cơ ngộ độc cấp tính, gây tiêu chảy, nôn mửa, đau đầu, khó thở…, các loại thực phẩm không rõ nguồn gốc, sản xuất không đúng quy trình bày bán ở gần cổng các trường học còn tiềm ẩn nhiều mối nguy hại lâu dài cho sức khỏe mà không có biểu hiện ngay ra bên ngoài, gây ra các bệnh mạn tính như: Béo phì, tim mạch, đái tháo đường, thậm chí gây ung thư.

Theo đó, thời điểm này lượng hàng hoá bán ra thị trường rất lớn, người dân cảnh giác với thực phẩm không rõ nguồn gốc, đặc biệt thực phẩm gắn mác handmade đang bị thả nổi về chất lượng và thực phẩm không rõ nguồn gốc.

Hình thức kinh doanh đồ ăn online nhỏ lẻ thường không có giấy phép, không chứng nhận an toàn thực phẩm, không địa chỉ chính xác, chỉ làm theo mùa vụ hoặc rao bán qua trung gian. Do đó, việc mua bán loại thực phẩm này trên chợ online khá tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro, nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.

Các chuyên gia khuyến cáo, người tiêu dùng cẩn trọng đối với các sản phẩm “handmade” bán tràn lan trên mạng. Bởi các thực phẩm này sẽ có rất nhiều vấn đề như chất phụ gia, nấm mốc, nhiễm khuẩn. Nguy hiểm nhất là các sản phẩm được giới thiệu handmade không thể kiểm soát được nguồn gốc của nguyên liệu.

Caption ảnh

Bên cạnh đó, thời gian này thời tiết phía Bắc thường ẩm ướt, phía Nam thường nắng nóng gay gắt; đây là những yếu tố ảnh hưởng rất lớn đến việc bảo đảm chất lượng an toàn thực phẩm, do vậy với các thực phẩm không rõ nguồn gốc người dân cần hết sức thận trọng.

Ngoài ra, thời điểm cuối năm tình trạng ngộ độc rượu cũng gia tăng theo chuyên gia. Tại Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, thời gian giáp Tết gần như ngày nào cũng có những bệnh nhân phải cấp cứu do ngộ độc rượu. Không ít những bệnh nhân trong số đó là người trẻ tuổi, rơi vào tình trạng hôn mê sâu.

TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai cho hay, các bệnh nhân đến viện thường ngộ độc cấp do rượu chứa methenol.

Bên cạnh đó, cũng có bệnh nhân nhập viện do rượu truyền thống ethanol song lạm dụng thời gian dài hoặc uống quá nhiều lượng rượu trong một thời gian ngắn.

Mua sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng

Theo báo cáo của Bộ Y tế, trong tháng 9/2023, cả nước xảy ra 8 vụ ngộ độc thực phẩm với 381 người bị ngộ độc, trong đó có 3 người tử vong. Tính chung 9 tháng của năm 2023, cả nước xảy ra 80 vụ ngộ độc thực phẩm với 1.356 người bị ngộ độc, trong đó có 15 người tử vong.

Với mục tiêu bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng phòng ngừa ngộ độc thực phẩm theo lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế, các cơ quan quản lý cần tăng cường thanh kiểm tra chống sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, kém chất lượng. 

Theo đó, cần kịp thời công khai tên, địa chỉ các cơ sở, cá nhân vi phạm về an toàn thực phẩm; thông tin danh sách, địa chỉ sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn.

Các cơ sở sản xuất, kinh doanh cần tuân thủ nghiêm các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm, tuyệt đối không sản xuất, kinh doanh thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc, không an toàn. Không quảng cáo sai về bản chất, tác dụng của sản phẩm thực phẩm.

Người tiêu dùng không mua thực phẩm tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh không đảm bảo an toàn, chỉ chọn mua thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, kiểm tra kỹ nhãn mác, tuyệt đối không sử dụng thực phẩm đã ôi thiu, mốc hỏng. 

Không nên mua, tích trữ, chế biến quá nhiều thực phẩm, thức ăn trong ngày Tết để tránh sử dụng sản phẩm không tươi, mất dinh dưỡng hoặc mốc hỏng

Ngoài ra, người dân không uống cồn công nghiệp vì có thể gây mù mắt và tử vong; Không lạm dụng rượu, bia trong ngày Tết; không uống rượu ngâm với lá, rễ cây, phủ tạng động vật hay rượu ngâm theo kinh nghiệm cá nhân; 

Không uống rượu khi không biết đó là rượu gì, rượu không có nguồn gốc, rượu không công bố tiêu chuẩn chất lượng, không uống rượu khi đang đói, mệt hoặc đang uống thuốc điều trị; Trẻ em dưới 18 tuổi không được uống rượu, bia.

Đặc biệt, để bảo đảm an toàn thực phẩm, mỗi người tiêu dùng cần cẩn trọng với việc mua hàng trên mạng. Tốt nhất hãy chọn mua thực phẩm ở nơi có uy tín, nguồn gốc rõ ràng. Khi nhận hàng phải kiểm tra kỹ nơi sản xuất, hạn sử dụng.

Ngoài ra cần tránh tâm lý tích trữ đồ ăn trong tủ lạnh, vì khi để lâu sản phẩm có nguy cơ hỏng, mang độc tố gây chết người như Botulinum.

Còn đại diện Bệnh viện Bạch Mai khuyến cáo người dân không nên lạm dụng rượu bia, đặc biệt các sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Cụ thể, thành phần ethanol trong rượu trực tiếp gây hạ đường huyết. Đường huyết xuống thấp gây tổn thương lan tỏa ở cả hai bên bán cầu não. Nếu tình trạng này chậm xử lý, tổn thương não sẽ lan rộng hơn, gây co giật, lờ đờ, hôn mê, thậm chí tử vong.

Có một đặc điểm chung, các bệnh nhân hay uống rượu, mua rượu nhưng lại ít có thói quen truy xuất nguồn gốc rượu. Do đó, đa phần những ca ngộ độc rượu là do mua phải rượu rởm, rượu pha cồn công nghiệp rao bán trên mạng, hoặc qua giới thiệu từ người quen.

Ngoài nguy cơ ngộ độc rượu cấp, TS.Nguyên cảnh báo, uống nhiều rượu, bia dễ mắc viêm tụy. Trong khi đó, viêm tụy vì rượu bia ít được phát hiện sớm, người bệnh đau vùng thượng vị sẽ lầm tưởng là đau dạ dày.

Sau khi điều trị, sẽ trở thành viêm tụy mãn, còn thể nặng điều trị rất tốn kém, còn có những trường hợp tụy không phục hồi dẫn đến tử vong. Không chỉ giảm tuổi thọ, chất lượng cuộc sống mà chi phí điều trị cho các bệnh liên quan đến rượu bia rất tốn kém.

Còn để phòng chống ngộ độc rượu do methanol, cơ quan chức năng yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm rượu phải có giấy phép và tuân thủ các quy định của pháp luật về sản xuất, kinh doanh rượu.

Không sản xuất, kinh doanh rượu không đảm bảo an toàn như rượu pha chế từ cồn công nghiệp chứa methanol, rượu pha chế từ nguyên liệu không bảo đảm chất lượng, không rõ nguồn gốc, xuất xứ và nhãn mác.

Để phòng tránh ngộ độc cồn công nghiệp methanol, theo bác sĩ Nguyên, đầu tiên là khâu quản lý hóa chất. "Mong muốn các cơ quan quản lý không để cồn công nghiệp được phép bán tại hiệu thuốc, mà chỉ nên bán tại quầy hóa chất tẩy rửa, hoặc cửa hàng hóa chất để tránh gây nhầm lẫn cho người sử dụng", Giám đốc Trung tâm Chống độc khuyến nghị.