Chính phủ sẽ thảo luận về tình hình kinh tế-xã hội tháng 5 và 5 tháng đầu năm 2020; tình hình triển khai thực hiện Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ; báo cáo dự kiến khả năng cân đối ngân sách nhà nước cho chi phí đầu tư phát triển giai đoạn 2021-2025; báo cáo tình hình triển khai Nghị quyết số 17/NQ-CP của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử, báo cáo tình hình thực hiện nhiệm vụ và kết quả kiểm tra của Tổ công tác của Thủ tướng và một số nội dung khác.

Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 5/2020 (Ảnh: VGP)

Đề ra biện pháp mạnh mẽ để phát triển đất nước, tạo đà cho 6 tháng cuối năm

Phát biểu mở đầu, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhận định, trong tháng 5, vấn đề khôi phục thị trường nội địa với sức sống mạnh mẽ đã được phát động. Các trung tâm du lịch lớn đón đông du khách nội địa. Các hãng hàng không, ngành du lịch bị thiệt nặng nề do COVID-19 đã trở lại hoạt động tương đối nhộn nhịp.

Chính phủ đã có nhiều hoạt động tháo gỡ, thúc đẩy sản xuất, đặc biệt là Nghị quyết 84 mới được ban hành và một số nghị quyết khác. “Chúng ta lấy cung làm chủ đạo và đẩy mạnh cầu của nền kinh tế vì cung cầu của chúng ta đều yếu do dịch COVID-19 vừa rồi”, Thủ tướng nói.

Khái quát tình hình tháng 5, Thủ tướng cho rằng, các chỉ tiêu tốt hơn hẳn tháng 4. “Chúng ta đã chỉ đạo với tinh thần kiên quyết không lùi bước trước thách thức, đổi mới sáng tạo trong điều hành, khắc phục đứt gãy chuỗi cung ứng, chủ động thu hút đầu tư phát triển, kể cả trong nước và quốc tế”. Đây là cơ hội rất quan trọng để chúng ta vươn lên trong bối cảnh thế giới còn nhiều khó khăn thách thức.

Thủ tướng đề nghị các thành viên Chính phủ tiếp tục thảo luận những vấn đề kinh tế - xã hội và một số nội dung về xây dựng thể chế, pháp luật, đặc biệt lưu ý đánh giá nguy cơ, thách thức còn rất lớn. Trước hết, đó là nhiều khó khăn do thời tiết. Các thị trường lớn, đối tác quan trọng của Việt Nam chưa phục hồi, trở lại bình thường do ở các nước này, dịch bệnh vẫn diễn ra phức tạp.

“Tôi đề nghị đánh giá các nguy cơ, thách thức phải vượt qua, đề ra biện pháp mạnh mẽ để phát triển đất nước trong tháng 6 để làm đà cho kế hoạch 6 tháng cuối năm”, Thủ tướng nói. Chúng ta cần theo dõi sát tình hình quốc tế, để có đối sách trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư, du lịch, nhất là dòng vốn đầu tư đang dịch chuyển trên toàn cầu. “Các đồng chí trong phát biểu không nói chung chung mà phải cụ thể các đối sách, các giải pháp với tinh thần quyết tâm cao mới gỡ được khó”. Thủ tướng cũng nhắc nhở không thể chủ quan, tiếp tục đề phòng, cảnh giác với dịch bệnh.

Thủ tướng đề nghị thảo luận thêm về 2 vấn đề. Một là tiếp tục đưa ra biện pháp mạnh mẽ hơn về chống xâm hại trẻ em, bảo vệ quyền trẻ em, nhất là trong mùa hè này, không để xảy ra các sự cố đáng tiếc đối với trẻ em. Các trường học, cơ sở giáo dục, đào tạo, vui chơi giải trí dành cho trẻ em trên toàn quốc cần đánh giá lại rủi ro, đe dọa an ninh, tính mạng của trẻ em. Phải xử lý nghiêm các vụ việc để giáo dục, răn đe.

Vấn đề thứ 2 cần thảo luận là vấn đề giá thịt heo, hiện nay vẫn ở mức cao mặc dù thời gian qua, Chính phủ đã đưa ra nhiều biện pháp. Thủ tướng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trình bày một số biện pháp, những yếu tố cấu thành giá thịt heo, trong đó có chi phí thức ăn chăn nuôi, vấn đề giống, tái đàn và đặc biệt là khâu trung gian.

Thủ tướng nêu rõ quan điểm là giải quyết căn cơ, bài bản vấn đề giá thịt heo cao nhưng cũng tránh những thời điểm thịt heo rớt giá, làm tổn hại đến lợi ích người nuôi heo, ảnh hưởng xấu đến sự phát triển bền vững ngành chăn nuôi. Phải giữ giá thịt heo ổn định bằng tư duy chuỗi liên kết giá trị, bằng khuyến khích đầu tư quy mô lớn, ứng dụng công nghệ hiện đại, đặc biệt là giải quyết tốt khâu đầu vào, giống, thức ăn, phát động tái đàn trên cơ sở khống chế dịch tả lợn châu Phi cùng những biện pháp khác như nhập khẩu.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chủ trì cuộc họp (Ảnh: VGP)

Nền kinh tế bắt đầu giai đoạn "bình thường mới"

Tháng 5 cũng là thời điểm nền kinh tế bắt đầu giai đoạn “bình thường mới”, sau giai đoạn thực hiện giãn cách xã hội. Số liệu thống kê cho thấy, trong tháng 5/2020, đã có 5.056 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, tăng 32,7%. Trong khi đó, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tăng 26,9%; IIP tăng 11,2%; xuất khẩu tăng 5,2% so với tháng trước... Điều này cho thấy nền kinh tế đang bắt đầu dần bình thường trở lại.

Tuy vậy, thách thức và khó khăn phía trước còn rất lớn, thử thách sức chống chịu và khả năng bật dậy của nền kinh tế Việt Nam.

Doanh thu hoạt động thương mại, dịch vụ tháng 5 tăng mạnh 26,9% so với tháng trước nhưng giảm 4,8% so với cùng kỳ năm 2019.

Tính chung 5 tháng đầu năm, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng giảm 3,9%. Nếu loại trừ yếu tố giá thì giảm 8,6% (cùng kỳ năm 2019 tăng 8,5%).

Hoạt động xuất nhập khẩu hàng hóa chịu ảnh hưởng mạnh của dịch COVID-19 khiến đơn hàng giảm mạnh. Song tín hiệu mừng là Việt Nam vẫn duy trì được xuất siêu sau 5 tháng đầu năm 2020.

Đáng chú ý, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa thực hiện tháng 4/2020 chỉ đạt 17.583 triệu USD, thấp hơn 2.117 triệu USD so với số ước tính trước đó. Sang tháng 5, con số ước tính tích cực hơn, với 18,5 tỷ USD, tăng 5,2% so với tháng trước. Tính chung 5 tháng đầu năm 2020, cán cân thương mại hàng hóa ước tính xuất siêu 1,9 tỷ USD.

Chỉ số sản xuất công nghiệp tháng 5/2020 đạt mức tăng 11,2% so với tháng trước mặc dù vẫn giảm 3,1% so với cùng kỳ năm 2019.

Tính chung 5 tháng qua, chỉ số sản xuất công nghiệp ước tính chỉ tăng 1% so với cùng kỳ năm trước, là mức tăng thấp nhất nhiều năm qua.

Tổng cục Thống kê nhận định, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp trên thế giới dẫn đến chuỗi cung ứng nguyên liệu sản xuất đầu vào bị gián đoạn, từ đó, gây ảnh hưởng đến sản xuất công nghiệp.

Trong khi đó, thu ngân sách Nhà nước 5 tháng đầu năm ước tính đạt 529,6 nghìn tỷ đồng, bằng 35% dự toán năm.

 

Không lùi bước trước khó khăn, bám sát Nghị quyết 84 để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh

Phát biểu kết luận phiên họp, Thủ tướng lưu ý, cần tiếp tục kiểm soát tốt dịch COVID-19, nhất là lực lượng trên tuyến biên giới, đường mòn, lối mở, các cửa khẩu. Nêu rõ tinh thần không được chủ quan, Thủ tướng cho biết, chúng ta còn đối diện các rủi ro, thách thức, còn một số mặt tồn tại, trong đó, rủi ro, thách thức lớn nhất là đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, khó lường trên toàn cầu.

Tăng trưởng của chúng ta đạt mức khá nhưng nhìn chung chưa đạt yêu cầu. Công nghiệp giảm do chuỗi cung ứng gặp trở ngại. Nông nghiệp gặp khó khăn do thời tiết nắng hạn. Áp lực lạm phát vẫn còn khi mặt bằng giá nhóm hàng hóa thiết yếu còn cao. Đây là điều cần cảnh giác. Giải ngân vốn đầu tư công có cải thiện nhưng còn chậm.

Trước tình hình đó, Thủ tướng nhấn mạnh tinh thần không lùi bước trước khó khăn. Mọi cấp, mọi ngành phải có giải pháp cụ thể  để đưa nền kinh tế vượt lên, đạt được mục tiêu cao nhất năm 2020. Tiếp tục phấn đấu đạt mục tiêu kép thành công. Khôi phục hoạt động kinh tế xã hội quyết liệt hơn.

Tập trung đẩy nhanh tiến độ phê duyệt và quyết liệt triển khai gói hỗ trợ mà Chính phủ đang tập trung chỉ đạo, gồm gói chính sách tiền tệ, tín dụng, tài khóa, đặc biệt là gói hỗ trợ an sinh xã hội dành cho hơn 20 triệu người. Chính sách hỗ trợ người dân nghèo, người thất nghiệp là tốt nhưng nếu không quản lý tốt, không làm rõ trách nhiệm thì nảy sinh vấn đề phức tạp. Thủ tướng yêu cầu các địa phương tiếp tục thực hiện tốt các quy trình, thủ tục, đối tượng với tinh thần công khai, minh bạch, rõ ràng và đề nghị các cổng thông tin điện tử ở địa phương cũng như Cổng Thông tin điện tử Chính phủ, Cổng Thông tin điện tử của Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội công khai vấn đề này để người dân giám sát.

Tất cả các cấp, các ngành cần bám sát Nghị quyết 84 mới được ban hành để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, hỗ trợ đối tượng bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19. Tất cả cơ quan của Chính phủ, địa phương cần có chương trình hành động triển khai nghị quyết này, đặc biệt là đầu tư công ở các ngành, các địa phương.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phát biểu kết luận phiên họp (Ảnh: VGP)

Chúng ta đang nói là tạo thuận lợi cho phát triển, cho nên các cơ quan chức năng cần công khai cụ thể rõ ràng quy trình thủ tục, đối tượng được ưu đãi, có hướng dẫn chi tiết về kê khai đơn giản thủ tục hành chính (TTHC) thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp, Thủ tướng nêu rõ. “Việc này không nhắc lại không được bởi một bộ phận cán bộ công chức của chúng ta từ tỉnh đến huyện, một số ngành vẫn còn gây khó khăn”.

Đẩy mạnh kích cầu thị trường nội địa, cả về tiêu dùng cá nhân, thương mại dịch vụ. Đánh giá cao Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các hiệp hội có những chương trình kích cầu du lịch nội địa tốt, Thủ tướng đề nghị các ngành hàng cần phải có chương trình kích cầu nội địa, tiêu dùng cá nhân, trong đó có việc thúc đẩy nhà ở xã hội.

Cần đẩy nhanh tiến trình phát triển kinh tế số, Chính phủ và doanh nghiệp điện tử, thanh toán điện tử. Cần sớm hoàn thiện hành lang pháp lý đối với một số mô hình kinh doanh mới trên nền tảng công nghệ.

Về tài nguyên, môi trường, gần đây có tình trạng người nước ngoài lách luật, mua những lô đất ở vị trí đắc địa, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất biện pháp quản lý, không để hậu quả xấu có thể xảy ra.

Nhấn mạnh việc thực hiện Chỉ thị số 23/CT-TTg về việc tăng cường các giải pháp bảo đảm thực hiện quyền trẻ em và bảo vệ trẻ em vừa ban hành trong tháng 5/2020, Thủ tướng nêu rõ trách nhiệm chính quyền địa phương, trường học, các cơ sở giáo dục trong vấn đề, cần xử lý nghiêm các vụ vi phạm để giáo dục răn đe. Đối với kỳ thi THPT quốc gia, cần tổ chức nghiêm túc, chặt chẽ.

Về bảo đảm các cân đối lớn, Thủ tướng lưu ý bảo đảm điện cho sản xuất, và sinh hoạt của người dân, không những năm nay mà các năm tiếp theo, đặc biệt bảo đảm đủ nước sạch cho người dân lúc hạn hán, nóng bức.