Hệ lụy lớn khi trẻ mắc cúm mùa

Các chuyên gia cảnh báo, cúm mùa không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh mà còn có thể lan rộng trong cộng đồng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam, trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên nên được tiêm phòng cúm định kỳ hằng năm, đặc biệt vào trước mùa dịch từ 2-4 tuần để cơ thể có thời gian tạo kháng thể.

Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm gây ra, lây chủ yếu qua đường hô hấp thông qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

Virus cúm có khả năng lây lan rất nhanh, đặc biệt trong không gian kín và nơi tập trung đông người như lớp học. Thống kê của Bộ Y tế cho thấy, Việt Nam ghi nhận bệnh cúm quanh năm, nhưng thường tăng cao vào thời điểm giao mùa, đặc biệt từ tháng 9 đến tháng 4 năm sau, trùng với thời gian học sinh trở lại trường học sau kỳ nghỉ hè.

Trẻ em là nhóm dễ mắc cúm nhất do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, thói quen vệ sinh cá nhân chưa tốt và thường xuyên tiếp xúc gần gũi với bạn bè trong lớp học.

Các triệu chứng phổ biến của cúm mùa bao gồm sốt cao đột ngột, ho, đau họng, đau cơ, mệt mỏi, nhức đầu, đôi khi kèm theo buồn nôn hoặc tiêu chảy ở trẻ nhỏ.

Đa phần các trường hợp cúm có thể tự hồi phục sau vài ngày, tuy nhiên nếu không được chăm sóc đúng cách, bệnh có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng như viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa, thậm chí là suy hô hấp hoặc tử vong, đặc biệt ở trẻ nhỏ, người già và người có bệnh lý nền.

Theo các chuyên gia, trẻ em thường dễ bị tác động bởi các yếu tố môi trường như thời tiết thay đổi, chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, hoặc chưa được tiêm phòng đầy đủ, làm tăng nguy cơ mắc cúm và các biến chứng kèm theo.

Viêm phổi là một trong những biến chứng nguy hiểm nhất khi trẻ mắc cúm. Khi virus cúm tấn công vào hệ hô hấp của trẻ, nó có thể gây viêm phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, thở rít, ho nặng, và sốt cao không hạ. Viêm phổi do cúm có thể khiến trẻ phải nhập viện và điều trị trong môi trường chăm sóc y tế đặc biệt.

Biến chứng của cúm có thể dẫn đến đến tình trạng viêm tai giữa. Điều này có thể gây đau tai, sốt, và nếu không được điều trị kịp thời, có thể dẫn đến viêm nhiễm kéo dài và ảnh hưởng đến thính lực của trẻ.

Đặc biệt đối với những trẻ có hệ hô hấp yếu như trẻ sơ sinh hoặc trẻ có bệnh lý nền như hen suyễn, cúm có thể gây suy hô hấp cấp. Trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc thở, có thể cần hỗ trợ máy thở hoặc thở oxy.

Trẻ bị cúm thường có triệu chứng sốt cao, ho nhiều, nôn mửa, tiêu chảy, dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng. Mất nước sẽ làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe của trẻ, khiến việc điều trị càng trở nên khó khăn hơn.

Đây là một biến chứng hiếm nhưng rất nguy hiểm khi trẻ mắc cúm, đặc biệt khi trẻ dùng thuốc hạ sốt không đúng cách. Hội chứng Reye sau khi dùng thuốc hạ sốt có thể gây tổn thương gan và não, dẫn đến hôn mê, co giật và thậm chí tử vong nếu không được điều trị kịp thời.

Một số ít trẻ em bị cúm có thể gặp phải viêm cơ tim, tình trạng viêm nhiễm ở cơ tim do sự tấn công của virus. Viêm cơ tim có thể gây đau ngực, khó thở và nhịp tim không đều, đe dọa tính mạng của trẻ.

Cúm cũng có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh của trẻ, gây ra các vấn đề như viêm não, gây sốt cao, co giật, mê sảng. Đây là một trong những biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm, có thể để lại di chứng lâu dài nếu không điều trị kịp thời.

Vừa qua, Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận nhiều trường hợp trẻ nhập viện với triệu chứng ho, sốt, tưởng chừng như cảm cúm thông thường nhưng lại gặp phải biến chứng nghiêm trọng.

Một trong số đó là trường hợp một bé gái 8 tuổi ở Nghệ An nhập viện với triệu chứng mệt mỏi và tức ngực, sau khi chẩn đoán, bác sỹ xác nhận bé mắc viêm cơ tim nhẹ - một biến chứng nguy hiểm của cúm.

Các bác sỹ cảnh báo rằng nhiều gia đình thường chủ quan, cho rằng cúm không nghiêm trọng và trì hoãn việc điều trị sớm, dẫn đến những biến chứng khó lường.

Một điểm đáng lo ngại là cúm mùa có khả năng lây lan từ trẻ em sang người thân trong gia đình, nhất là ông bà và phụ nữ mang thai, những đối tượng dễ bị biến chứng nặng nếu nhiễm virus. Điều này không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng mà còn tạo thêm áp lực cho hệ thống y tế.

Phòng bệnh chủ động bằng vắc-xin

Biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh cúm hiện nay là tiêm vắc-xin cúm mùa. Vắc-xin có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh, giảm triệu chứng nếu nhiễm cúm, hạn chế biến chứng và tử vong.

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới và Bộ Y tế Việt Nam, trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên nên được tiêm phòng cúm định kỳ hằng năm, đặc biệt vào trước mùa dịch từ 2-4 tuần để cơ thể có thời gian tạo kháng thể. Vắc-xin cúm mùa được cập nhật thường xuyên theo biến chủng virus đang lưu hành, đảm bảo hiệu quả bảo vệ cao nhất.

Ngoài việc tiêm chủng, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ thực hiện các biện pháp phòng bệnh cơ bản như rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, đeo khẩu trang nếu có biểu hiện ho sốt, hạn chế tiếp xúc gần với người nghi mắc cúm.

Nhà trường cần tăng cường vệ sinh lớp học, đồ dùng học tập, khử khuẩn bề mặt, đảm bảo lớp học thông thoáng. Đặc biệt, khi trẻ có biểu hiện sốt, ho, sổ mũi, phụ huynh nên cho trẻ nghỉ học và đưa đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh lây lan cho bạn bè cùng lớp.

PGS-TS.Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), cho biết, cúm mùa là bệnh thường gặp nhưng không thể chủ quan.

Nhiều người có tâm lý xem nhẹ vì nghĩ cúm sẽ tự khỏi, tuy nhiên cúm có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, đặc biệt ở trẻ nhỏ và người có bệnh nền. Phòng bệnh bằng tiêm vắc-xin và thực hiện vệ sinh cá nhân là những biện pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả.

Hiện tại, các điểm tiêm chủng trên toàn quốc đã cung cấp đầy đủ vắc-xin cúm mùa cho trẻ em và người lớn. Phụ huynh nên chủ động đưa con em đi tiêm ngừa càng sớm càng tốt để kịp thời tạo kháng thể trước thời điểm cao trào của mùa dịch. Đồng thời, cần thường xuyên theo dõi thông tin y tế chính thống để cập nhật các khuyến cáo phòng bệnh từ ngành y tế.

Nói thêm về vắc-xin cúm, theo bác sỹ Nguyễn Thị An, Hệ thống tiêm chủng Safpo/Potec, bệnh cúm mùa thường lành tính nhưng trong một số trường hợp có thể tiến triển nặng với các triệu chứng như sốt cao, khó thở, phù phổi do suy tim, thậm chí có thể gây tử vong.

Theo chuyên gia, bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh cúm, bệnh dễ gặp nhất ở những đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện hoặc sức đề kháng yếu như trẻ sơ sinh: Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi chưa được tiêm vắc-xin cúm nên có nguy cơ nhiễm cúm rất cao.

Đối với những em bé sinh non (dưới 32 tuần tuổi) kèm theo những nguy cơ về sức khỏe có khả năng mắc cúm cao hơn và diễn biến nặng nề hơn.

Trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 2 tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện là đối tượng có nguy cơ cao mắc các bệnh truyền nhiễm, trong đó có cúm mùa.

Với những trẻ mắc bệnh lý nền như suyễn, rối loạn chuyển hóa, bệnh tim bẩm sinh, bệnh gan, thận… thì nguy cơ mắc cúm và biến chứng đặc biệt cao, do đó trẻ em luôn là đối tượng được khuyến cáo tiêm vắc-xin cúm đầy đủ và tiêm nhắc lại mỗi năm một lần.

Người lớn >65 tuổi; những người có bệnh nền mãn tính như tiểu đường, tim phổi, suy thận hoặc suy gan, suy giảm miễn dịch... là những đối tượng dễ mắc các biến chứng nặng khi mắc cúm.

Phụ nữ mang thai cũng là đối tượng cần đặc biệt chú ý, tránh mắc cúm bởi có thể ảnh hưởng lớn đến sức khoẻ.

Theo đó, khi mang thai, cơ thể người phụ nữ có nhiều sự thay đổi, nội tiết tố thay đổi, hệ miễn dịch yếu hơn khiến cho sức đề kháng của họ suy giảm.

Điều này khiến cơ thể bà bầu nhạy cảm hơn và dễ bị tấn công bởi các tác nhân gây bệnh. Tương tự, trải qua quá trình sinh nở, người phụ nữ bị suy giảm sức khỏe thể chất cũng như sức đề kháng, tạo điều kiện cho virus cúm dễ dàng tấn công.

Tóm lại cần lưu ý tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm cho các đối tượng: những người trên 50 tuổi, suy giảm miễn dịch, mắc bệnh nền, bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai….