Đặt mua báo in| Mới - Đọc báo in phiên bản số| Thứ Sáu, Ngày 29 tháng 03 năm 2024,
Chuyện dư cung và nhu cầu xuất khẩu urea
Anh Việt - 20/07/2021 08:45
 
Nguồn cung urea trên thế giới trở nên khan hiếm, giá cả tăng cao khiến nhiều nước, trong đó có Việt Nam, đã tiến hành giảm/ngừng xuất khẩu để tập trung phục vụ nhu cầu tiêu thụ nội địa.
Tổng công suất thiết kế của các nhà máy trong nước đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng urea cho sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam
Tổng công suất thiết kế của các nhà máy trong nước đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng urea cho sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam

Khan hiếm chỉ mang tính nhất thời

Theo các số liệu nghiên cứu, đánh giá, thì tình trạng khan hiếm urea chỉ mang tính nhất thời, do ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh Covid-19, khiến hoạt động sản xuất ở nhiều nước gặp khó khăn. Còn thực tế, thì từ năm 2021 - 2025, tình trạng dư thừa công suất ở các các nhà máy urea là khá cao và cần thiết phải tăng cường xuất khẩu, mở rộng thị trường để giảm áp lực sản xuất, tiêu thụ.

Cụ thể, theo dự báo của Fertecon (công ty dự báo, phân tích thị trường uy tín quốc tế), công suất các nhà máy sản xuất urea trên thế giới tiếp tục tăng trong giai đoạn 5 năm tới. Cụ thể, năm 2022, công suất đạt 229,3 triệu tấn (tăng 4% so với năm 2021); năm 2023 đạt 232,8 triệu tấn (tăng 2% so với năm 2022); giai đoạn 2024 - 2025, tốc độ tăng công suất ổn định với biên độ tăng 1% và dự báo đạt hơn 273 triệu tấn vào năm 2025.

Trong khi đó, mức độ sản xuất, tiêu thụ tăng chậm trong giai đoạn 2021 - 2025, ở mức 1%. Cụ thể, năm 2022, mức sản xuất - tiêu thụ đạt 181,2 triệu tấn (tăng 1% so với năm 2021); năm 2023 đạt 183,9 triệu tấn; năm 2025 dự báo đạt 189 triệu tấn. Có nghĩa là, hàng năm, mức độ sản xuất thực tế chỉ đạt 79 - 81% so với công suất thiết kế và lượng dư thừa tuyệt đối khoảng 42 - 49 triệu tấn/năm. Như vậy, tỷ lệ dư thừa công suất các nhà máy urea trên thế giới vào khoảng 19 - 21% trong giai đoạn 2021 - 2025.

Tình trạng dư cung trong khu vực

Tại khu vực Đông Nam Á, tình trạng dư thừa công suất các nhà máy urea cũng được dự báo khá cao, với tỷ lệ  21 - 24%.

Dự báo, công suất thiết kế các nhà máy urea tại khu vực năm 2022 sẽ tăng lên 17 triệu tấn (tăng 4% so với năm 2021) và duy trì ổn định trong các năm tiếp theo (2023 - 2025). Trong khi đó, tình hình sản xuất, tiêu thụ thực tế tại Đông Nam Á đạt 12,9 triệu tấn vào năm 2022 (tăng 2% so với năm 2021); các năm tiếp theo tăng nhẹ 1 - 2% và đạt bình quân khoảng 13,3 triệu tấn.

Theo tính toán, tỷ lệ công suất sản xuất thực tế của các nhà máy urea tại khu vực Đông Nam Á đạt  76 - 79% trong giai đoạn 2021 - 2025. Con số này tương đối thấp so với mức bình quân chung của thế giới (79 - 81%). Điều đó đồng nghĩa, áp lực cạnh tranh trong khu vực khá cao và các nước phải tăng cường xuất khẩu, mở rộng, khai thác nhiều thị trường tiềm năng khác trong trung và dài hạn.

Khi Tổ hợp công nghiệp phân bón Bruney (gọi tắt là BFI) với quy mô công suất 1,3 triệu tấn urea/năm đi

vào hoạt động, thị trường mục tiêu của họ là các nước Đông Nam Á (như Việt Nam, Campuchia, Thái Lan) với lợi thế vận chuyển sau 1,5 ngày là hàng cập cảng TP.HCM. Điều này hứa hẹn sẽ tạo ra một cuộc chạy đua lớn với các nước như Indonesia, Malaysia và Việt Nam.

Riêng tại Trung Quốc - thị trường sản xuất và tiêu thụ phân bón lớn nhất thế giới - có công suất thiết kế năm 2022 đạt 71,4 triệu tấn (tăng 3% so với năm 2021) và tăng nhẹ 1%, duy trì ổn định trong giai đoạn 2023 - 2025. Trong khi đó, sản xuất - tiêu thụ thực tế tại Trung Quốc trong giai đoạn 2021 - 2022 đạt khoảng 55 - 57,8 triệu tấn, lượng urea dư thừa (14 - 15 triệu tấn/năm) chủ yếu dành để xuất khẩu sau khi cân đối tiêu thụ nội địa.

Nhìn chung, trong giai đoạn 2021 - 2025, tỷ lệ dư thừa công suất sản xuất urea của Trung Quốc vẫn ở mức 20 - 23% và cao hơn so với mức bình quân của thế giới (19 - 21%) trong cùng giai đoạn. Điều này cho thấy, áp lực của các nhà máy sản xuất Trung Quốc về trung và dài hạn là khá cao, buộc phải thực hiện thông qua cơ chế xuất khẩu.

Hơn nữa, quy mô sản xuất urea của Trung Quốc rất lớn và đủ sức đáp ứng thị trường nội địa, nên chỉ cần động thái nhỏ thay đổi về công suất thông qua chính sách hỗ trợ của nhà nước hoặc các điều tiết về thuế xuất nhập khẩu là ngay lập tức tác động đến thị trường urea thế giới, nhất là với Việt Nam.

Bên cạnh đó, Trung Quốc sẽ tiếp tục cơ cấu loại bỏ các nhà máy quy mô nhỏ, gây ô nhiễm môi trường, chuyển sang xây dựng các nhà máy quy mô vừa và lớn với công nghệ hiện đại hơn, đồng thời tận dụng lợi thế về sản xuất quy mô lớn để tăng cường xuất khẩu ra thế giới trong giai đoạn trung - dài hạn.

Tại Việt Nam, tổng công suất thiết kế sản xuất urea của các nhà máy dư thừa so với nhu cầu tiêu thụ nội địa. Những năm trước, công suất sản xuất trong nước vừa đáp ứng đầy đủ nhu cầu trong nước, vừa tăng cường xuất khẩu sang các nước tiềm năng để tìm kiếm phát triển thị trường. Điển hình như Đạm Phú Mỹ, Đạm Cà Mau đã có một vài thị trường xuất khẩu rất tốt tại Ấn Độ, Campuchia... 

Như vậy, căn cứ vào dự báo cung cầu urea của thế giới và khu vực Đông Nam Á, có thể thấy, thời gian tới, nguồn cung urea là dư thừa, các nhà máy sẽ đẩy mạnh xuất khẩu khi trong nước thấp vụ để giảm áp lực sản xuất, tăng tiêu thụ, tăng sức cạnh tranh ở các thị trường truyền thống.

Giá phân bón tăng cao, Đạm Cà Mau lãi 411 tỷ đồng trong nửa đầu năm
CTCP Phân bón Dầu khí Cà Mau (Mã: DCM) đã công bố kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm, ghi nhận lãi trước thuế đạt 411 tỷ đồng, vượt 95% chỉ tiêu...
Bình luận bài viết này
Xem thêm trên Báo Đầu Tư