Nhà thầu điểm mặt những tiêu chí định hướng

Tháng 2/2018, hồ sơ mời thầu 2 gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu rời và thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu, phi cầu được nạp sẵn trong Injector được Bệnh viện Mắt Trung ương phát hành. Đây là 2 gói thầu thuộc Dự án Mua hoá chất, vật tư tiêu hao năm 2018 bằng nguồn ngân sách nhà nước và nguồn thu dịch vụ kỹ thuật y tế của Bệnh viện, được đấu thầu rộng rãi trong nước, phương thức 1 giai đoạn, 2 túi hồ sơ.

Ảnh minh họa

Theo hồ sơ mời thầu, phạm vi cung cấp gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu, phi cầu được nạp sẵn trong Injector (gói thầu số 5) bao gồm 9 phần/lô thầu tương ứng với từng loại thủy tinh thể nhân tạo khác nhau với tổng số lượng 20.000 chiếc. 

Các phần thầu trên được phân chia thành 2 nhóm theo tiêu chí có hệ số chiết suất (N) lớn hơn 1.52 và nhỏ hơn 1.52. Trong đó, nhóm thủy tinh thể có hệ số chiết suất lớn hơn 1.52 lại được chia thành 5 phần thầu dựa trên các tiêu chí như không ngậm nước, với thiết kế 4 càng khác nhau. 

Tương tự, nhóm thủy tinh thể có hệ số chiết suất nhỏ hơn 1.52 được chia thành 4 lô thầu căn cứ theo các tiêu chí bề mặt phủ Heparin màu vàng, càng chữ C độ sâu tiền phòng lớn; màu trắng, càng hình hộp; màu trắng, càng chữ C và màu trắng, càng chữ Z.

Tại gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu rời (gói thầu số 6) yêu cầu cung cấp tổng số 15.400 chiếc được chia làm 8 phần thầu theo 2 nhóm dựa trên tiêu chí có hệ số chiết suất N lớn hơn 1.47 và nhỏ 1.47. Các tiêu chí để phân chia bao gồm: không ngậm nước, càng chữ L, chiều dài tổng thể lớn, phi cầu; một mảnh, càng chữ C, chất liệu hỗn hợp, màu vàng; không ngậm nước, càng chữ C, chiều dài tổng thể nhỏ, phi cầu; không ngậm nước, màu trắng, cấu tạo 3 mảnh, càng chữ C, phi cầu; không ngậm nước, màu trắng, cấu tạo 1 mảnh, càng chữ C, phi cầu; không ngậm nước, màu trắng, thiết kế 3 điểm cố định, càng chữ C; ngậm nước, màu trắng, càng chữ C, phi cầu và ngậm nước, màu trắng, càng chữ C, hai mặt lồi.

Sau khi đề bài được công khai trong hồ sơ mời thầu, nhà thầu Thiết bị y tế C (đề nghị không nêu tên) đã phát giác nhiều tiêu chí được bên mời thầu “cài cắm” vào hồ sơ mời thầu có thể tạo nên định hướng tới sản phẩm thủy tinh thể nhân tạo của một hãng sản xuất. Ngày 29/6/2018, trong các văn bản gửi Bệnh viện Mắt Trung ương, nhà thầu C phân tích rất chi tiết các tiêu chí định hướng thầu và đề nghị bên mời thầu sửa đổi hồ sơ dự thầu để tăng tính cạnh tranh, nhằm lựa chọn được nhà thầu cung cấp sản phẩm chất lượng và hiệu quả kinh tế nhất. Cần phải nhắc lại rằng, trong văn bản kiến nghị, nhà thầu C đã chỉ tên loại tiêu chí định hướng tới sản phẩm của hãng sản xuất thủy tinh thể rất cụ thể và là duy nhất. 

Tại gói thầu số 5, nhà thầu C kiến nghị loại bỏ các tiêu chí không ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị như hằng số A, độ sâu tiền phòng, thiết kế càng, góc càng đặc trưng của mỗi hãng ở 6/9 phần thầu. Đơn cử, với các tiêu chí trong hồ sơ ở phần thầu thứ nhất, chỉ duy nhất thủy tinh thể nhãn hiệu Micropure 123 có thể  đáp ứng. Lý do là, với yêu cầu “thuỷ tinh thể lắp sẵn, chất liệu Acrylic Hidrophobic, dải công suất P từ 0D đến +30.0D, thiết kế 4 càng, hằng số A lớn hơn hoặc bằng 119, chiều dài kính lớn hơn hoặc bằng 11 mm”, thì loại bỏ phần lớn sản phẩm thủy tinh thể của các hãng AMO, ALCON… 

Do vậy, trong phần thầu này, nhà thầu C đề nghị sửa đổi các tiêu chí về chiều dài kính, hệ số chiết suất, loại bỏ tiêu chí “thiết kế 4 càng, góc càng 2 độ”. 

Theo nhà thầu C, hồ sơ mời thầu gói thầu số 5 định hướng tới các loại thủy tinh thể Micropure 123 (Công ty Thành Công phân phối), KS -SP (do Công ty Phúc Xuân phân phối), Vivinex iSert, iSert 251, HOYA PY - 60R (Hãng Hoya sản xuất), Lucia 601PY (Hãng CarlZeiss sản xuất), SZ - 1 (Hãng Nidek sản xuất).

Tương tự, 7/8 phần thầu trong gói số 6 có hàng loạt tiêu chí có tính chất định hướng cũng được nhà thầu Thiết bị y tế C kiến nghị loại bỏ. Cụ thể, tại phần thầu thứ nhất, chỉ có duy nhất thủy tinh thể IQ (do Hãng Alcon sản xuất, nhà thầu Công ty Thiên Bảo Nguyên phân phối) đáp ứng được yêu cầu. Tương tự, tại phần thầu thứ 3, cũng chỉ có thủy tinh thể Overview (do nhà thầu Thành Công phân phối) đáp ứng tiêu chí “ công nghệ phun khuôn”, “chiều dài tổng thể L nhỏ hơn hoặc bằng 12.5mm” và “hệ số chiết suất lớn hơn 1.5”. Tại phần thầu thứ 4, tình trạng định hướng cũng diễn ra tạo lợi thế cho thủy tinh thể Tecnis Acrylic (do nhà thầu Công ty Bách Quang phân phối). 

Giá cao vì… điệp khúc “nhà thầu quen mặt” 

Đại diện nhà thầu C cho phóng viên Báo Đầu tư biết, những kiến nghị của họ nhằm giúp bên mời thầu tăng khả năng lựa chọn được những nhà thầu với sản phẩm đạt chất lượng tốt nhất đáp ứng việc điều trị và có giá rẻ nhất.

“Chúng tôi quyết liệt kiến nghị để việc đấu thầu được thực hiện một cách công bằng, minh bạch, để các nhà thầu có đủ năng lực, có sản phẩm chất lượng, với giá hợp lý có cơ hội trúng thầu. Việc đưa nhiều tiêu chí mang tính chất định hướng sẽ tạo lợi thế cho nhóm nhà thầu “thân hữu” và đó là biểu hiện của lợi ích nhóm”, vị đại diện nhà thầu C nói.

Được biết, nhà thầu C cũng đã gửi văn bản kiến nghị tới Bảo hiểm Xã hội Việt Nam để đơn vị này nắm rõ sự việc, nhằm ngăn chặn những thiệt hại lớn có thể xảy ra và đó chính là gánh nặng tài chính đối với  Quỹ Bảo hiểm y tế.

Tuy nhiên, trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư, nhà thầu C cho biết, những kiến nghị của họ không được Bệnh viện Mắt Trung ương tiếp thu, khi tiếp tục giữ nguyên các tiêu chí trong hồ sơ mời thầu đã phát hành. Vì thế, nhà thầu C cho rằng, “cuộc thầu đã được an bài từ khi mời thầu”.

Ngày 14/8/2018, Giám đốc Bệnh viện Mắt Trung ương đã ban hành Quyết định 993/QĐ - BVMTW phê duyệt danh sách nhà thầu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật 2 gói thầu mua sắm thủy tinh thể nhân tạo nêu trên. Theo Quyết định 993/QĐ - BVMTW, có 4 nhà thầu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu, phi cầu được nạp sẵn trong Injector (box 1) và có 5 nhà thầu đáp ứng yêu cầu kỹ thuật gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu rời (box 2)

Với kết quả vừa công bố có thể thấy nhiều nhà thầu “quen mặt” với Bệnh viện Mắt Trung ương đã vượt qua vòng chấm thầu kỹ thuật để lọt vào vòng chấm hồ sơ đề xuất tài chính với kịch bản “độc diễn”. Trong số các nhà thầu “quen mặt”, đáng chú ý nhất là nhà thầu Công ty TNHH Thiết bị y tế Thành Công. 

Được biết, tháng 4/2017, Bệnh viện Mắt Trung ương công bố kết quả lựa chọn nhà thầu 7 gói thầu lớn với tổng giá trị hơn 383,6 tỷ đồng và nhà thầu Thành Công đã trúng thầu 5/7 gói thầu, với các gói thầu hóa chất, vật tư tiêu hao theo máy, vật tư tiêu hao trong phẫu thuật, thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu, phi cầu được nạp sẵn trong Injector; gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu rời; gói thầu thủy tinh thể nhân tạo đặc biệt.

Nhìn vào Biên bản mở hồ sơ đề xuất tài chính 2 gói thầu thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu rời và thủy tinh thể nhân tạo mềm đơn tiêu, phi cầu được nạp sẵn trong Injector năm 2018 do Bệnh viện Mắt Trung ương làm bên mời thầu, nhà thầu P (yêu cầu không nêu tên) cho biết, những diễn biến về sự định hướng sẽ khiến giá trúng thầu chắc chắn cao. Nhà thầu P cho biết thêm, so sánh với giá trúng thầu thủy tinh thể ở Singgapore, Thái Lan, Hồng Kông… giá trúng thầu thủy tinh thể ở Việt Nam nói chung và Bệnh viện Mắt Trung ương nói riêng đang ở mức rất cao.  

Báo Đầu tư đã có văn bản gửi Bệnh viện Mắt Trung ương và Bộ Y tế để tìm hiểu thông tin về công tác đấu thầu thủy tinh thể nhân tạo năm 2018 để thông tin khách quan tới bạn đọc trong các kỳ tới.