Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng.

Chiều 10/12, với đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống tham nhũng, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2026.

Một trong những vấn đề đại biểu còn băn khoăn, được Chính phủ nêu tại báo cáo giải trình trước khi bấm nút là phạm vi đối tượng có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập trong các doanh nghiệp nhà nước.

Bên cạnh nhiều đại biểu tán thành mở rộng phạm vi kê khai từ doanh nghiệp 100% vốn Nhà nước sang doanh nghiệp Nhà nước nắm giữ trên 50% vốn thì có ý kiến đề nghị giữ như hiện hành hoặc bổ sung nghĩa vụ kê khai với người đại diện phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp dưới 50% vốn. Một số ý kiến đề nghị làm rõ tính khả thi và đối tượng kê khai, đặc biệt trong trường hợp có người nước ngoài tham gia quản lý.

Chính phủ giải thích, để đáp ứng yêu cầu công tác phòng, chống tham nhũng trong điều kiện hiện nay và thống nhất với quy định của Luật Doanh nghiệp và Luật Quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp thì việc quy định người được giao tham gia quản lý, điều hành doanh nghiệp nhà nước nắm giữ trên 50% vốn điều lệ có nghĩa vụ kê khai tài sản, thu nhập là phù hợp.

Trên cơ sở quy định này, Chính phủ sẽ quy định các trường hợp phải kê khai tài sản, thu nhập tại doanh nghiệp nhà nước là những người đại diện chủ sở hữu trực tiếp, người đại diện phần vốn nhà nước và một số chức danh, chức vụ tại doanh nghiệp nhà nước mà không bao gồm người nước ngoài hoặc người thuộc khu vực ngoài nhà nước.

Chính phủ cũng đã tiếp thu, chỉnh lý khoản 3 Điều 34 theo hướng quy định rõ đối tượng kê khai tại đơn vị sự nghiệp công lập từ phó trưởng phòng và tương đương trở lên. Đối với chức danh trong doanh nghiệp nhà nước và người đại diện phần vốn nhà nước, việc kê khai sẽ thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Về cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập, Tổng thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội và ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ đã sửa đổi, bổ sung, chỉnh lý Điều 30 tại khoản 7 Điều 1 dự thảo Luật. Cụ thể là quy định thẩm quyền kiểm soát tài sản, thu nhập của Văn phòng Quốc hội và Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (khoản 4 và khoản 6 Điều 30).

Cụ thể, Văn phòng Quốc hội kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý của mình và của các cơ quan của Quốc hội. Cơ quan Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam kiểm soát tài sản, thu nhập của người có nghĩa vụ kê khai thuộc thẩm quyền quản lý của mình và của các tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương.

Đối với các ý kiến về bộ tiêu chí đánh giá về công tác phòng, chống tham nhũng; các loại tài sản phải kê khai; người phải kê khai tài sản, thu nhập và cơ quan kiểm soát tài sản, thu nhập; quy trình xác minh tài sản, thu nhập; về công khai, minh bạch hoạt động trên nền tảng số và số hóa dữ liệu về tài sản, thu nhập; làm rõ trách nhiệm quản lý, khai thác và bảo vệ dữ liệu để bảo đảm khả thi…, Chính phủ tiếp thu và nghiên cứu, quy định cụ thể trong các Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật (thay thế Nghị định số 59/2019/NĐ-CP và Nghị định số 130/2020/NĐ-CP), ông Phong báo cáo.

Về giá trị tài sản, mức thu nhập phải kê khai và kê khai bổ sung, Chính phủ giải trình việc quy định tăng giá trị kê khai từ 50 triệu đồng lên 150 triệu đồng và giá trị tài sản, thu nhập bổ sung biến động trong năm từ 300 triệu lên 1 tỷ đồng căn cứ vào 2 yếu tố chủ yếu. Một là từ năm 2018 đến nay, có 3 lần tăng lương và hai là do điều kiện kinh tế xã hội phát triển gấp gần 3 lần, nhất là giá cả trên thị trường có nhiều biến động tăng so với năm 2018.

Giá trị tài sản, thu nhập phải kê khai từ 150 triệu đồng áp dụng cho ba phương thức kê khai (lần đầu, hằng năm, phục vụ công tác cán bộ), trong khi giá trị tài sản, thu nhập biến động 1 tỷ đồng/năm chỉ áp dụng cho kê khai bổ sung, theo dõi biến động và làm căn cứ xác minh khi giải trình không hợp lý. Do đó, quy định tại các Điều 35, 40 và 41 là thống nhất và phù hợp với mục tiêu kiểm soát biến động tài sản, thu nhập có giá trị lớn.

Đối với “tài sản số”, pháp luật hiện hành chưa có quy định đầy đủ nên hiện nay chưa đưa vào dự thảo Luật, Chính phủ giao Thanh tra Chính phủ phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan tiếp tục nghiên cứu và đề xuất quy định khi có đủ cơ sở pháp lý và sửa đổi toàn diện Luật Phòng, chống tham nhũng.

Khái niệm “tổng thu nhập giữa hai lần kê khai” được giữ như Luật hiện hành và sẽ được hướng dẫn cụ thể tại Nghị định. Các tài sản thuộc quyền sở hữu của người kê khai, vợ, chồng, con chưa thành niên (bao gồm quyền sử dụng đất, nhà và tài sản gắn liền với đất hoặc đứng tên chung) đều phải kê khai; danh mục tài sản và mẫu biểu sẽ được Chính phủ quy định chi tiết tại Nghị định hướng dẫn thi hành Luật, theo báo cáo của Chính phủ.