Ông Đinh Sỹ Phúc, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty Taekwang vina nêu ý kiến tại Diễn đàn.

Bên cạnh nhà ở, bảo hiểm xã hội là vấn đề tiếp theo làm “nóng” phòng họp Diên Hồng, nơi diễn ra Diễn đàn Người lao động năm 2023, chiều 28/7.

Ông Đinh Sỹ Phúc, Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty Taekwang vina, tỉnh Đồng Nai cho biết, công ty hiện có 31.356 người lao động, 100% là đoàn viên công đoàn.

Gần đây, khi một số công đoàn cơ sở và cấp trên cơ sở lấy ý kiến công nhân lao động về Dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), có nhiều ý kiến băn khoăn. Bởi  qua những lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội gần đây, dường như quyền lợi của người lao động đang có xu hướng suy giảm. Ví dụ, việc nâng số năm đóng bảo hiểm xã hội đối với người lao động để được hưởng mức tối đa 75% lên 35 năm đối với nam, 30 năm đối với nữ; Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với quy định, người lao động bị giảm 2%, trước đây chỉ giảm 1%), ông Phúc phản ánh. 

Trong lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội tới đây, ông Phúc đề nghị Quốc hội nghiên cứu, ban hành các quy định để không làm suy giảm quyền lợi của người lao động; Tạo sự linh hoạt, hấp dẫn, thu hút người lao động tham gia bảo hiểm xã hội và giữ chân người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống bảo hiểm xã hội.

Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty May Minh Anh, tỉnh Nghệ An, bà Lê Thị Hà bày tỏ rất bức xúc trước tình trạng nợ bảo hiểm xã hội của nhiều doanh nghiệp khiến cho hàng trăm ngàn người lao động lao đao, có gia đình lâm vào cảnh khốn cùng.

Theo bà Hà, có nhiều đồng nghiệp ở nhiều doanh nghiệp cả nước đã phải chứng kiến cảnh rất nhiều nữ công nhân sinh nở không được hưởng tiền thai sản, có công nhân con đã 8 tuổi mẹ vẫn không được hưởng chế độ gì; nhiều người lao động thất nghiệp lâm vào cảnh ốm đau, chết mà không có được trợ cấp thất nghiệp; có người nghỉ hưu 7-8 năm mà vẫn chưa được cầm sổ hưu, có người bị gia đình nghi ngờ “hay là gửi lương hưu cho người khác rồi”.

Đó cũng là lý do mà nhiều người mất niềm tin, muốn rút bảo hiểm xã hội một lần để còn lo cho cuộc sống trước mắt. Chả lẽ tất cả chúng ta lại bó tay bất lực trước tình trạng này. Nếu cứ để như thế, chúng ta đang nợ và có lỗi với người lao động, vì họ chỉ biết đóng đủ, chứ họ không biết gì đến lỗi của người khác, còn hậu quả thì chính họ phải gánh chịu. Rất mong Quốc hội và các cơ quan sớm giải quyết vấn đề này, bà Hà bày tỏ.

Theo bà Lương Thị Tho (công nhân Xí nghiệp Quản lý và xử lý chất thải Đình Vũ, TP.Hải Phòng), công nhân lao động rất lo lắng, bức xúc trước tình trạng doanh nghiệp trốn đóng, chậm đóng, chiếm dụng tiền đóng bảo hiểm xã hội của người lao động.

Bà Tho đề nghị Quốc hội khi sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội cần có các quy định định rõ vai trò, quyền và trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước, cơ quan thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội để hạn chế tình trạng trốn đóng, chậm đóng bảo hiểm xã hội gia tăng. Pháp luật cần có cơ chế phòng ngừa và giải quyết quyền lợi của người lao động khi doanh nghiệp bị phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn; có cơ chế tín dụng ưu đãi hỗ trợ người lao động khi gặp khó khăn để người lao động không phải chọn rút bảo hiểm xã hội một lần.

Nêu thực tế Công đoàn khởi kiện bảo hiểm xã hội, đến nay vẫn bế tắc, do mâu thuẫn, chồng chéo giữa các văn bản pháp luật, bà Tho đề nghị Quốc hội sửa đổi đồng bộ các quy định của pháp luật có liên quan như Bộ luật Tố tụng dân sự, Bộ luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Luật Công đoàn. Đề nghị bỏ quy định trong dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội: Công đoàn khởi kiện phải được người lao động ủy quyền, chỉ cần người lao động đề nghị với Công đoàn thay mặt họ khởi kiện là đủ.

Một số ý kiến khác cho rằng, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp kết dư lớn, trong khi đó, chế độ trợ cấp thất nghiệp cho người lao động còn thấp so với mức lương tối thiểu, việc sử dụng Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho các nội dung đào tạo, đào tạo lại cho người lao động còn hạn chế.

Chúng tôi rất chia sẻ với tình hình nợ đóng bảo hiểm xã hội với người lao động, ngành bảo hiểm xã hội rất trăn trở về vấn đề này, Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Nguyễn Thế Mạnh hồi âm ý kiến người lao động.

Tổng giám đốc Bảo hiểm Xã hội Nguyễn Thế Mạnh hồi âm ý kiến người lao động.

Ông Mạnh cho biết, cùng với tổ chức công đoàn, Bảo hiểm Xã hội đã đôn đốc doanh nghiệp đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động. Thành lập ban chỉ đạo thu hồi nợ bảo hiểm xã hội của 63 tỉnh, thành phố, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, tính riêng năm 2022, cơ quan bảo hiểm xã hội đã thu hồi được 3.200 tỷ đồng cho người lao động; tỷ lệ trước và sau thanh tra là 93%.

Cạnh đó, Bảo hiểm Xã hội còn sử dụng các biện pháp khác như: Công khai nợ, chuyển hồ sơ và phối hợp với cơ quan công an để xem xét khởi tố theo quy định.

Giải pháp căn cơ là sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội cần đưa vào các biện pháp mạnh để doanh nghiệp chấp hành như: Cưỡng chế hoá đơn, cấm xuất cảnh…

Liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp, ông Mạnh nói từ 2019-2015, tỷ lệ đóng là 3%, trong đó mức đóng của người lao động, doanh nghiệp và ngân sách Nhà nước đều lần lượt là 1%.

Theo ông Mạnh, qua quá trình triển khai thực hiện ngành bảo hiểm xã hội thấy rằng điều kiện để chi bảo hiểm thất nghiệp còn khắt khe. Tới đây, khi sửa đổi luật, cần “nới” điều kiện và quyền lợi khác để đảm bảo chi từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

Thông tin việc sửa Luật Bảo hiểm xã hội, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho biết, trong tháng 8 này, Chính phủ sẽ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội việc sửa luật. 

Theo ông Dung, việc sửa đổi luật lần này tập trung chỉnh sửa, điều chỉnh những vấn đề bất cập, mở theo hướng phát triển bảo hiểm xã hội và tăng quyền lợi cho người lao động chứ không tập trung hạn chế quyền lợi người lao động. Đặc biệt, sẽ tập trung vào 5 nhóm giải pháp chính, làm sao để hạn chế tối đa việc rút bảo hiểm xã hội một lần, vừa đảm bảo ổn định an sinh xã hội vì bảo hiểm xã hội là một trong hai trụ cột căn bản nhất của an sinh xã hội.

Cạnh đó là đảm bảo người lao động có thể không cần rút bảo hiểm xã hội một lần nhưng vẫn có chính sách khác bù lại.

Giải pháp nữa cũng được ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh là, làm sao để khắc phục việc chậm đóng, trốn đóng và nợ đóng bảo hiểm xã hội. 

Liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết, kết dư của quỹ đang ở mức an toàn. Trước đó, Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp có khoảng 100.000 tỷ đồng và đã được sử dụng 41.000 tỷ đồng trực tiếp hỗ trợ người lao động. Hiện tại, kết dư chỉ ở mức an toàn, không còn nhiều.