Thị trường sụt giảm sâu chờ đợi chính sách mới

Thống kê của FiinGroup cho thấy, trong tháng 8 vừa qua, thị trường TPDN chứng kiến sự sụt giảm rõ rệt trong khối lượng phát hành.

Cụ thể, giá trị phát hành trong tháng đạt 9,4 nghìn tỷ đồng, giảm lần lượt 84% so với cùng kỳ và 58% so với tháng trước đó. Đây cũng là tháng phát hành thấp nhất cả năm trên thị trường TPDN và còn thấp hơn cả tháng 2, thời điểm Tết vốn có tính chu kỳ với khối lượng thấp.

Phát hành trái phiếu doanh nghiệp tháng 8 sụt giảm mạnh

Các chuyên gia phân tích FiinGroup cho rằng, nguyên nhân dẫn tới tình trạng này chủ yếu do sự cẩn trọng và chờ đợi các chính sách mới từ cả phía nhà đầu tư lẫn nhà phát hành.

Theo đó, không chỉ nhà phát hành thận trọng mà chờ đợi những thay đổi về chính sách để có phương án phù hợp mà nhà đầu tư cá nhân cũng không mấy mặn mà với các lô trái phiếu đang được chào bán bởi chưa thể nắm rõ các quy định và hướng dẫn trong trường hợp như nếu không được xác định là nhà đầu tư chuyên nghiệp thì có được giao dịch thứ cấp với trái phiếu đang nắm giữ hay không.

Bên cạnh đó, lãi suất TPDN chưa thực sự hấp dẫn và cầu TPDN giảm mạnh từ phía ngân hàng cũng là lý do khiến thị trường ảm đạm.

Các ngân hàng không thực sự có nhu cầu mua TPDN khi đã đảm bảo tỷ lệ an toàn vốn theo quy định tại Thông tư 08/TT-NHNN và tuân thủ Thông tư 16/TT-NHNN về tín dụng TPDN của Ngân hàng Nhà nước cũng như chờ đợi việc nới room tín dụng để có thể giải ngân cho vay trong những tháng cuối năm.

Dữ liệu của FiinGroup cho thấy, hoạt động phát hành trong tháng hiện đang rất ảm đạm và chỉ còn hoạt động chủ yếu của các ngân hàng. Các đợt phát hành lớn nhất của tháng 8/2022 thuộc về Vietcombank (1.500 tỷ đồng), Công ty Cổ phần Fuji Nutri Food và HDBank cùng đạt 1 nghìn tỷ VNĐ

Ngân hàng là quán quân phát hành TPDN doanh nghiệp bất động sản tốt vẫn huy động vốn thành công

Về cơ cấu, trong tháng 8/2022, các tổ chức tín dụng tiếp tục dẫn đầu thị trường với tổng cộng 159 đợt phát hành, đạt quy mô là 7,24 nghìn tỷ VNĐ, chiếm 77% thị trường sơ cấp. Dù vậy, so với tháng trước, phát hành trái phiếu của tổ chức tín dụng sụt giảm đáng kể cả về tỷ trọng phát hành lẫn giá trị phát hành, giảm lần lượt 12% và gần 3 lần.

Các lô trái phiếu ngân hàng có kỳ hạn trải rộng từ 1 năm đến 7 năm, cho thấy nhu cầu vốn vẫn đa dạng mặc dù gặp nhiều hạn chế trước thời điểm nới room tín dụng. FiinGroup cho rằng với việc nới room trong tháng 9, hoạt động phát hành từ các ngân hàng sẽ nhanh chóng sôi động trở lại trong những tháng cuối năm.

Nhóm ngành bất động sản đã có diễn biến tích cực hơn khi giá trị phát hành tăng gấp 4,3 lần so với tháng trước, trong đó có 56% thuộc về Công ty Cổ phần Fuji Nutri Food với lô trái phiếu 1 nghìn tỷ đồng đáo hạn vào 12/08/2023. Các thông tin cụ thể về mục đích sử dụng vốn, tài sản đảm bảo và lãi suất trái phiếu không được công bố.

Số liệu phát hành TPDN khối bất động sản tăng trong tháng 8/2022 cho thấ, doanh nghiệp bất động sản có hồ sơ tín dụng tốt và minh bạch vẫn huy động được trái phiếu. Ngoài Fuji Nutri Food huy động thành công 1.000 tỷ đồng thì còn có Nhà Khang Điền (KDH) cũng huy động thành công 800 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 3 năm, lãi suất cố định 12%/năm.

Mục đích huy động của Nhà Khang Điền là nhằm tăng vốn điều lệ cho Công ty TNHH Tư vấn Quốc tế, qua đó góp vốn vào Công ty TNHH Đầu tư Kinh doanh Bất động sản Bình Trưng, đơn vị sở hữu dự án Clarita Khang Điền Bình Trưng. Dự án này dự kiến mở bán vào cuối năm nay và trong năm 2023, có quy mô 5,8 ha và và hiện đang chờ Giấy Chứng nhận quyền sử dụng đất.

Được biết, Nhà Khang Điền đã được FiinRatings thực hiện xếp hạng tín nhiệm tổ chức phát hành lần đầu vào tháng 4/2022 và hiện đang được duy trì mức điểm xếp hạng BBB+ và triển vọng Ổn định.  

Theo FiinGroup, các doanh nghiệp bất động sản có rủi ro pháp lý dự án thấp, với dự án chuẩn bị hoàn thành và mở bán cùng sự tham gia của các đối tác nước ngoài và vị trí mở bán hấp dẫn vẫn có nhiều cơ hội và động lực để thu hút nguồn vốn trên thị trường TPDN.

Tuy vậy, các chuyên gia phân tích của Fiin Group lưu ý nhà đầu tư cá nhân: thời gian qua là một số doanh nghiệp có tên trong ngành xây dựng bao gồm CTCP Đầu tư Xây dựng Trường Khải, CTCP Xây dựng Minh Trường Phú và CTCP Xây dựng Kiến Hưng Thịnh phát hành TPDN. Mặc dù được xếp vào ngành xây dựng, song các doanh nghiệp này phát hành TPDN phục vụ trực tiếp vào việc phát triển các dự án bất động sản trong đó các tổ chức tín dụng là bên mua và/ hoặc quản lý tài sản đảm bảo.

“Theo chúng tôi, đây là điểm quan trọng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp cần quan tâm đánh giá doanh nghiệp phát hành này và các rủi ro của dự án một cách kỹ lưỡng, nhất là trong bối cảnh thông tin về các tổ chức phát hành và mục đích sử dụng vốn không được công bố rõ ràng”, FiinGroup khuyến nghị.

Chấp nhận nợ xấu TPDN ở mức nhất định

Thị trường TPDN ảm đạm trong tháng 8/2022 trong bối cảnh áp lực đáo hạn gia tăng thời gian qua đã làm cho một số doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc đáp ứng nghĩa vụ nợ vay.

Theo FiinGroup, tình trạng này có thể sẽ còn xảy ra với một số trường hợp khác khi mà phần đông tổ chức phát hành trong 2-3 năm trước là các doanh nghiệp chưa niêm yết bao gồm công ty dự án có sức khỏe tài chính yếu, chưa có lịch sử kinh doanh và dòng tiền ổn định. Do đó, hồ sơ tín dụng chưa được tốt hoặc chưa đáp ứng tiêu chí vay tín dụng ngân hàng hoặc huy động nguồn vốn khác trong bối cảnh hiện nay.

Mặc dù vậy, chuyên gia phân tích FiinGroup cũng cho rằng, chúng ta nên nhìn nhận vấn đề này một cách thực tế và công bằng. Bởi các trường hợp này được gọi là “vỡ nợ” nhưng thực sự giống nợ xấu nhóm 3 của các ngân hàng thương mại (nợ dưới tiêu chuẩn).

Ở Trung Quốc, thị trường TPDN có quy mô gần 7,8 ngàn tỷ USD, tương đương gần 44% GDP và tỷ lệ Nợ có vấn đề ở mức 1,4% trên tổng quy mô thị trường TPDN. Tỷ lệ nợ xấu TPDN này là không quá lớn nhưng nếu chỉ tính nhóm trái phiếu có tính đầu cơ thì tỷ lệ có vấn đề đã tăng lên 28,6% vào năm 2021 và được Goldman Sachs dự báo sẽ tăng lên 31,6% vào cuối năm 2022 sau những biện pháp cứng rắn của Chính phủ Trung Quốc trong 2 năm qua.

Nhìn sang Thái Lan, tỷ lệ vỡ nợ cũng ở mức 1,07% vào năm 2020 và riêng các trái phiếu có tính đầu cơ có mức xếp hạng tín nhiệm ở mức BB trở xuống cũng lên đến 9,01% sau khoảng thời gian 1 năm. Dù vậy, thị trường vẫn vận hành ổn định và phát triển bình thường.

Thị trường vẫn có nhiều triển vọng

Bất chấp thị trường ảm đạm và nợ xấu TPDN xuất hiện, FiinGroup vẫn duy trì kỳ vọng vào một sự hồi phục và tăng trưởng của thị trường khi các yếu tố vĩ mô vẫn đang tích cực và có nhiều triển vọng.

Mới đây, Moody’s đã nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam từ mức Ba3 lên mức Ba2, triển vọng Ổn định, qua đó tiếp tục khẳng định vị thế chỉ có bốn quốc gia được tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế này nâng hạng từ đầu năm đến nay.

Cùng với đó, Ngân hàng Nhà nước cũng đã điều chính nới room tín dụng cho 15 ngân hàng thương mại, tạo điều kiện cho tín dụng vào sản xuất kinh doanh và các lĩnh vực ưu tiên, cũng là yếu tố hỗ trợ cần thiết để có thể duy trì dòng vốn cho các doanh nghiệp trước khi quy định mới về TPDN được ban hành và có hiệu lực.