Với việc giàn khoan PV Drilling V tái hoạt động từ năm 2021, Công ty cổ phần Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí (PV Drilling, mã PVD, sàn HoSE) sẽ không cần phụ thuộc nhiều vào cách trích khấu hao tài sản.

Việc thay đổi cách tính khấu hao các giàn khoan đương nhiên có lợi hơn cho PV Drilling về cách ghi nhận chi phí trong mấy năm qua. Ảnh: Đức Thanh

PV Drilling V hết “thất nghiệp”

Sau 5 năm hoạt động, Công ty cổ phần Khoan và Dịch vụ khoan dầu khí (PV Drilling, mã PVD, sàn HoSE) không có việc làm kể từ năm 2016 đến nay. Tuy nhiên, giàn khoan này sẽ hết “thất nghiệp” và được xuất sang Brunei thực hiện Dự án Khoan và Thăm dò khai thác dầu khí của Brunei Shell Petroleum Company Sdn Bhd (BSP). Theo nguồn tin của Báo Đầu tư, giá trị hợp đồng giữa PV Drilling và  BSP lên tới 300 triệu USD, gấp 4 lần doanh thu quý I/2020 của PV Drilling và bằng khoảng 1/3 tổng tài sản của doanh nghiệp này.

PV Drilling V là giàn khoan tiếp trợ nửa nổi, nửa chìm (TAD) thứ 8 trên thế giới, thuộc thế hệ giàn khoan TAD hiện đại nhất hiện nay với Model SSDT 3600 E HP. Đây là thế hệ giàn khoan ứng dụng công nghệ cao để khoan các giếng khoan nhiệt độ cao, áp suất cao (HPHT), với công suất thiết bị chống phun (BOP) được thiết kế với áp suất làm việc lên đến 15.000 psi (tương đương 1.020 atm).

Giàn PV Drilling V được hoàn thành đầu tư vào cuối năm 2011 và bắt đầu thực hiện hợp đồng khoan cho Biển Đông POC tại mỏ Hải Thạch - Mộc Tinh từ đầu năm 2012, với tổng số 16 giếng khoan ở vùng nước sâu, xa bờ có điều kiện địa chất phức tạp. Trong suốt thời gian thực hiện dự án này, giàn đạt hiệu suất hoạt động trên 96%, nhưng đến cuối năm 2016, thị trường khoan nước sâu gần như bị đóng băng do hiệu ứng tiêu cực của việc sụt giảm giá dầu.

.

Kể từ đó, giàn khoan này đã bất đắc dĩ “ngủ đông”. Từ đầu năm 2017, PV Drilling luôn miệt mài kiếm việc làm cho giàn PV Drilling V tại thị trường trong nước, nhưng duyên chưa đến. Dự án khoan nước sâu duy nhất tại thị trường trong nước vào thời điểm đó đã bị dừng vô thời hạn và chưa có kế hoạch tái triển khai.

Rất nhiều phương án khác đã được PV Drilling cân nhắc để giải quyết việc làm cho giàn PV Drilling V như hoán cải thành giàn khai thác, hợp tác với các đối tác để cho thuê giàn hoặc bán giàn cho đối tác khác. Tuy vậy, do thị trường khoan nước sâu quá trầm lắng, tất cả các dự án nêu trên đều chưa chắc chắn về kế hoạch, tính khả thi về mặt kỹ thuật/chi phí còn thấp và chưa thể hiện thực hóa.

Sau 5 năm “ngồi chơi xơi nước”, PV Drilling V sẽ có việc làm trở lại từ năm 2021, với thời hạn được xác định là 6 năm chắc chắn và 4 năm gia hạn phục vụ chiến dịch khoan của BSP.

PV Drilling có tổng tài sản 908 triệu USD, trong đó, đặc điểm dễ nhận nhận thấy nhất trong cơ cấu tài sản là sự vượt trội của tài sản cố định so với các loại tài sản khác. Tại ngày 31/3/2020, tài sản cố định có giá trị lên tới 594 triệu USD, chiếm 65,4% giá trị tổng tài sản của Công ty. Trong đó, tài sản hữu hình, nếu tính theo vốn đầu tư ban đầu, thậm chí lên tới trên 1 tỷ USD.

Với tính chất đặc thù là doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ khoan và cho thuê giàn khoan, tỷ trọng tài sản cố định lớn trong cơ cấu tài sản là điều dễ hiểu, bởi PV Drilling có một khối tài sản khổng lồ là các giàn khoan gồm PV Drilling I, PV Drilling II, PV Drilling III, PV Drilling VI, PV Drilling 11 và PV Drilling V. Tổng giá trị các giàn khoan này lên tới gần 941 triệu USD tính theo giá trị đầu tư ban đầu, chiếm 93,4% tổng giá trị đầu tư ban đầu của tất cả các tài sản cố định của Công ty.

Giàn khoan biển tự nâng PV Drilling I có khả năng thi công giếng khoan có độ sâu đến 25.000 ft (tương đương 7.600 m chiều sâu khoan) và cùng lúc có thể có đến 110 người cùng tham gia làm việc trực tiếp trên giàn. Hoàn tất và hạ thủy tại Xưởng Pioneer Ship Yard của Công ty Keppel Fels & Marine-Singapore vào tháng 3/2007, PV Drilling I đang tiếp tục thi công các giếng khoan kế tiếp cho chương trình phát triển mỏ Cá Ngừ Vàng.

Trong khi đó, PV Drilling II và PV Drilling III đều có khả năng thi công giếng khoan có độ sâu đến 30.000 ft (tương đương 9.144 m chiều sâu khoan) và cùng lúc có thể có đến 110 - 120 người cùng tham gia làm việc trực tiếp trên giàn. Một giàn khoan biển nữa là PV Drilling VI, đây là là giàn khoan trẻ tuổi nhất của PV Drilling, khi mới chào đời từ năm 2015. PV Drilling VI có thể khoan đến 9.000 m ở mức nước sâu tối đa 121 m.

Ngoài các giàn khoan biển tự nâng, PV Drilling còn có một giàn khoan đất liền là PV Drilling 11. Giàn có khả năng thi công giếng khoan có độ sâu lên đến 23.000 ft (tương đương 7.000 m chiều sâu khoan). Giàn khoan này có đủ khả năng cung cấp chỗ ở và làm việc cho 130 người cùng một lúc. Giàn khoan PV Drilling 11 thi công các giếng khoan phát triển vùng mỏ MOM-3 của Tổng công ty  Thăm dò và Khai thác dầu khí (PVEP) tại Algeria.

Biến hóa trích khấu hao

Với những doanh nghiệp có giá trị tài sản cố định lớn, các cách tính khấu hao có ảnh hưởng rất lớn đến chi phí của doanh nghiệp trong kỳ kế toán. Đó cũng là yếu tố liên quan trực tiếp đến kết quả lợi nhuận trên sổ sách kế toán của công ty đó.

Về nguyên tắc chung, giá trị phải khấu hao của tài sản cố định hữu hình được phân bổ một cách có hệ thống trong thời gian sử dụng hữu ích của chúng. Phương pháp khấu hao phải phù hợp với lợi ích kinh tế mà tài sản đem lại cho doanh nghiệp, số khấu hao của từng kỳ được hạch toán vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ.

Theo Chuẩn mực kế toán số 03, doanh nghiệp có thể lựa chọn 1 trong 3 phương pháp khấu hao tài sản cố định hữu hình. Đó là phương pháp khấu hao đường thẳng, phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần và phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm.

Theo phương pháp khấu hao đường thẳng, số khấu hao hàng năm không thay đổi trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản. Theo phương pháp khấu hao theo số dư giảm dần, số khấu hao hàng năm giảm dần trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản. Phương pháp khấu hao theo số lượng sản phẩm dựa trên tổng số đơn vị sản phẩm ước tính tài sản có thể tạo ra.

PV Drilling đang trích khấu hao các giàn khoan theo số giờ hoạt động hữu dụng của giàn khoan. Cụ thể, thời gian hoạt động của PV Drilling I là 20 năm; PV Drilling II, III và VI  là 35 năm; PV Drilling V là 20 năm; còn thời gian khấu hao của PV Drilling 11 chỉ là 10 năm. Các tài sản cố định khác của PV Drilling được thực hiện trích khấu hao theo phương pháp đường thẳng.

Tuy nhiên, PV Drilling không phải thực hiện việc trích khấu hao các giàn khoan theo cách trên ngay từ đầu, mà Công ty đã từng thay đổi phương pháp trích khấu hao. Cụ thể từ năm 2016, kể từ khi giàn khoan PV Drilling V tạm thời “thất nghiệp”, thì PV Drilling đã đề xuất với Bộ Tài chính về việc thay đổi phương pháp khấu hao các giàn khoan.

Theo đó, Bộ Tài chính có ý kiến cho biết, căn cứ tính chất đặc thù của hoạt động cung ứng và vận hành giàn khoan dầu khí, sản phẩm của giàn khoan được xác định là số giờ khoan hoạt động và việc xuất hóa đơn cho khách hàng là theo giờ hoạt động. Do đó, để phản ánh đúng bản chất hoạt động sản xuất - kinh doanh, phù hợp với đặc thù hoạt động của doanh nghiệp, Bộ Tài chính đồng ý để PV Drilling được thay đổi phương pháp khấu hao các giàn khoan từ phương pháp khấu hao theo đường thẳng sang khấu hao theo số giờ hoạt động của giàn khoan.

Trao đổi với phóng viên Báo Đầu tư mới đây, bà Nguyễn Bình Nguyên, chuyên viên phân tích thuộc Công ty cổ phần Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho biết, việc thay đổi cách tính khấu hao các giàn khoan từ phương pháp đường thẳng sang khấu hao theo số giờ hoạt động thực tế đương nhiên có lợi hơn cho PV Drilling về cách ghi nhận chi phí trong mấy năm qua.

Tuy nhiên, theo bà Nguyên, khi đề xuất thay đổi cách tính khấu hao, Công ty có những căn cứ nhất định khi cho rằng, dù các giàn khoan của Công ty được thiết kế sản xuất với tuổi thọ kỹ thuật là 20 năm, nhưng thực tế, phần lớn các giàn khoan trên thế giới có tuổi thọ lên tới 30 - 40 năm. Do đó, cách tính khấu hao mới phù hợp với thực tế về tuổi thọ hoạt động của các giàn khoan.

Trong cách tính khấu hao mới, chi phí tính khấu hao của các giàn khoan PV Drilling có thể giảm được khoảng 10 - 12 triệu USD mỗi năm, tùy theo hiệu suất sử dụng giàn khoan trong năm. Trong khi đó, lợi nhuận trong các năm 2018 và 2019 mỗi năm chỉ là gần 7,4 triệu USD (hơn 172 tỷ đồng). Điều này cho thấy, nếu không thay đổi phương pháp trích khấu hao, PV Drilling sẽ rất khó khăn để có thể có được lợi nhuận dương trong thời gian PV Drilling V “ngồi chơi xơi nước” mấy năm vừa qua.

Trở lại câu chuyện về việc tái vận hành trở lại của PV Drilling V, đây đương nhiên là tin vui lớn cho cổ đông của PV Drilling, bởi Công ty sẽ có thêm một nguồn thu lớn từ hoạt động của giàn khoan này, đồng nghĩa với hiệu suất sử dụng bình quân của tất cả các giàn khoan PV Drilling cũng sẽ tăng lên.

Trả lời phóng viên Báo Đầu tư, ông Nguyễn Xuân Cường, Tổng giám đốc PV Drilling cho biết, thị trường Brunei tuy nhỏ về quy mô, nhưng đối tác của PV Drilling là doanh nghiệp nắm giữ khoảng 90% thị phần khoan và có những dự án dài hơi tại Brunei, giúp PV Drilling có được hợp đồng dài hạn, ổn định và liên tục. Theo đó, PV Drilling có nhiều cơ hội tái ký hợp đồng để tiếp tục thực hiện dự án lâu dài tại đây sau khi hoàn tất chương trình khoan 10 năm.