Tổng mức vốn đầu tư 2 dự án này, theo Nghị quyết 65/2013/QH13 là 64.294 tỷ đồng, trong đó, nguồn vốn TPCP giai đoạn 2014-2016 bố trí 61.680 tỷ đồng để thực hiện 23 dự án thuộc Quốc lộ 1A và 7 dự án thuộc Quốc lộ 14.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, ông Nguyễn Chí Dũng cho biết, tính đến thời điểm này, sau khi toàn bộ các dự án đã hoàn thành vượt kế hoạch, tổng mức đầu tư hết 50.035 tỷ đồng. Số tiền còn dư so với dự toán (14.259 tỷ đồng), đã được Chính phủ bố trí 1.647 tỷ đồng cho một số công trình có tính kết nối với Quốc lộ 1A và Quốc lộ 14 thuộc danh mục công trình, dự án sử dụng vốn TPCP nhằm hoàn thành đồng bộ, sớm phát huy hiệu quả đầu tư của hai tuyến đường này. Như vậy, tổng số tiền TPCP tiết kiệm được sau khi đầu tư còn 12.612 tỷ đồng.

“Số tiền 12.612 tỷ đồng tiết kiệm, Chính phủ kiến nghị Thường vụ Quốc hội cho phép sử dụng tiếp để thực hiện các dự án mở rộng hoặc làm tuyến đường tránh trên Quốc lộ 1A và Quốc lộ 14 để phát huy hiệu quả đầu tư, đảm bảo an toàn giao thông, giảm ùn tắc, còn bao nhiêu cho phép giữ lại làm dự phòng để chủ động xử lý các vấn đề phát sinh”, ông Dũng phát biểu.

“Số tiền tiết kiệm được là do công tác phê duyệt dự án kịp thời; công tác giải phóng mặt bằng sớm được hoàn thành; rút ngắn được thời gian thi công khoảng 1 năm so với dự kiến ban đầu; và giảm được 5% kinh phí xây lắp, chi phí tư vấn cũng như nhiều chi phí khác theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Chỉ tính riêng công tác giải phóng mặt bằng kịp thời, tạo điều kiện cho nhà thầu hoàn thành vượt tiến độ đã tiết kiệm được 9.104 tỷ đồng”, ông Nguyễn Hồng Trường, Thứ trưởng Bộ Giao thông - Vận tải cho biết.

Lần đầu tiên trong lịch sử đầu tư nguồn vốn TPCP xuất hiện hiện tượng số vốn đầu tư thấp hơn tổng mức đầu tư đã được phê duyệt. Điều này khiến các thành viên Thường vụ Quốc hội rất vui mừng, song do chưa có tiền lệ nên không biết xử lý thế nào với số tiền tiết kiệm được.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn SInh Hùng

Theo quan điểm của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng, Quốc hội chỉ quyết cả gói tiền (64.294 tỷ đồng) và tổng thể hai dự án này và yêu cầu sử dụng đúng mục đích, hiệu quả, tiết kiệm. Nhưng vấn đề là Quốc hội đã quyết danh mục các dự án sử dụng số tiền này nên về nguyên tắc, muốn sử dụng số tiền tiết kiệm vào dự án khác danh mục phải được Quốc hội đồng ý.

“Nếu chờ Quốc hội quyết định sử dụng số tiền này thế nào thì dẫn tới lãng phí, hiệu quả đầu tư bị giảm do thiết bị, máy móc, nhân công… đã được chuẩn bị sẵn sàng. Nếu Chính phủ sử dụng số tiền này để đầu tư các dự án khác nằm trong danh mục công trình, dự án sử dụng vốn TPCP (nhưng không thuộc danh mục được ban hành theo Nghị quyết 65/2013/QH13) cũng thuộc Quốc lộ 1A và Quốc lộ 14 thì Thường vụ Quốc hội nên chấp thuận đề nghị của Chính phủ sau đó báo cáo Quốc hội”, Chủ tịch Nguyễn Sinh Hùng gợi ý.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật, ông Phan Trung Lý bày tỏ quan điểm ủng hộ phương án này. Vì theo ông Lý, trên thực tế hai dự án trên đã hoàn thành nhưng nhiều công trình trên tuyến Quốc lộ 1A và Quốc lộ 14 như đường nối, cầu cống, đường tránh… còn thiếu hoặc không bảo đảm, không phát huy tối đa hiệu quả kinh tế mà dự án mang lại.

“Vấn đề là Quốc hội đã quyết danh mục dự án sử dụng 64.294 tỷ đồng này rồi. Giờ dự án đã hoàn thành, liệu có linh động cho phép Chính phủ sử dụng ngay số tiền tiết kiệm để tiếp tục đầu tư nâng cấp, cải tạo hai dự án này hay phải trình Quốc hội quyết định”, Phó chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nêu.

Quốc lộ 14 dài 663 km đi qua Kon Tum, Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông và kết nối với Bình Phước giúp Tây Nguyên thông thương với khu vực Đông và Tây Nam bộ nên về tâm lý, ông Ksor Phước, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc rất muốn sử dụng số tiền tiết kiệm để tiếp tục đầu tư, nâng cấp, mở rộng, cải tạo những đoạn xung yếu trên cả tuyến đường.

“Vấn đề là Quốc hội đã chỉ đích danh từng tiểu dự án sử dụng số vốn này tức là Quốc hội muốn minh bạch trong việc sử dụng TPCP. Quốc hội đã quyết rồi, giờ Thường vụ Quốc hội quyết cho tiếp tục sử dụng số tiền tiết kiệm, mặc dù báo cáo Quốc hội sau nhưng như vậy thì vẫn không minh bạch. Tháng tới Quốc hội họp, Chính phủ báo cáo vấn đề này và xin Quốc hội cho sử dụng tiếp số tiền tiết kiệm cũng không muộn”, ông Phước gợi ý.

 “Chính phủ đề nghị sử dụng số tiền tiết kiệm để đầu tư vào các tiểu dự án cấp bách, quan trọng, thực sự cần thiết của hai dự án này. Nhưng thực sự tôi không biết tiểu dự án nào thực sự cần thiết, cấp bách. Chúng ta còn rất nhiều dự án dự án giao thông, thủy lợi khác cũng vô cùng cấp bách, cần thiết nhưng thiếu vốn đầu tư. Vì vậy, phải hết sức thận trọng khi xem xét đề xuất của Chính phủ để tránh lãng phí”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, ông Nguyễn Văn Giàu bày tỏ quan điểm.

Trong khi đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách, ông Phùng Quốc Hiển dứt khoát quan điểm: “Nghị quyết 65/2013/QH13 đã ban hành cụ thể từng tiểu dự án sử dụng số tiền 64.294 tỷ đồng thì dứt khoát chỉ được đầu tư đúng danh mục, không thể đầu tư tiểu dự án ngoài danh mục dù dự án đó có nằm trong danh mục công trình, dự án sử dụng vốn TPCP”.

Kết luận Phiên họp Thường vụ Quốc hội chiều nay (ngày 21/9), Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân “quyết” không thông qua đề xuất của Chính phủ. Thay vào đó, bà Ngân yêu cầu đầu tư đúng thiết kế kỹ thuật, bảo đảm chất lượng công trình, tiếp tục thẩm tra và đưa ra các lý do xác đáng để thuyết phục Quốc hội cho tiếp tục sử dụng số tiền tiết kiệm được vào các tiểu dự án nằm trên Quốc lộ 1A và Quốc lộ 14 theo Nghị quyết 65/2013/QH13.