Lợi dụng việc qua lại Cửa khẩu quốc tế Lào Cai không kiểm tra con người, nhiều đối tượng đã tổ chức vận chuyển vàng lậu quy mô lớn.

Vận chuyển vàng lậu trị giá hơn 1.200 tỷ đồng

Vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra, đề nghị truy tố 11 bị can trong vụ án “Buôn lậu, Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại tỉnh Lào Cai và Công ty cổ phần Đầu tư và kinh doanh vàng Việt Nam (Công ty Vàng Việt Nam) và các tổ chức, địa phương liên quan.

Trong đó Trần Thị Hoàn, điều hành Công ty TNHH MTV Vàng bạc đá quý Hoàn Huế (Công ty Hoàn Huế) và Phạm Tuấn Hải, nguyên Giám đốc Công ty TNHH Kinh doanh Thương mại và Dịch vụ Thăng Long giữ vai trò chủ mưu, cầm đầu; cùng 6 người là nhân viên, cá nhân tham gia giúp sức, bị truy tố về tội “Buôn lậu”.

Ngoài ra, 3 bị can tại Công ty Vàng Việt Nam bị truy tố tội “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, gồm Trần Như My, Chủ tịch HĐQT; Phùng Thị Thuyết, Phó tổng giám đốc và Nguyễn Thị Hợp, kế toán trưởng.

Theo kết luận điều tra, lợi dụng chênh lệch giá vàng giữa Việt Nam và thế giới, nhu cầu kinh doanh, sử dụng vàng trong nước lớn. Cùng với đó, điều kiện sinh sống tại khu vực biên giới có thể qua lại thuận tiện ở khu vực cửa khẩu, các đối tượng đã lợi dụng để vận chuyển vàng.

Chỉ trong khoảng 4 tháng (từ tháng 9 đến tháng 12/2024), các đối tượng người Trung Quốc đã cấu kết với Trần Thị Hoàn và Phạm Tuấn Hải để buôn lậu vào Việt Nam 564 kg vàng, trị giá tổng cộng hơn 1.200 tỷ đồng.

Quá trình vận chuyển được tổ chức theo hai đường dây chính. Đường dây thứ nhất do một người Trung Quốc biệt danh “Bà Béo” cung cấp vàng nguyên liệu, thỏa thuận bán cho Hoàn và thuê người vận chuyển từ phía Trung Quốc qua cửa khẩu Lào Cai vào Việt Nam. Hoàn đã mua của “Bà Béo” hơn 97,3 kg vàng, trị giá 208 tỷ đồng.

Đường dây thứ hai do Phạm Tuấn Hải là đầu mối thu mua vàng tại bên kia biên giới với người tên Châu, sau đó bán lại cho bà Hoàn. Cơ quan điều tra xác định, Hải đã nhập lậu, bán cho Hoàn 424 kg vàng, trị giá gần 943 tỷ đồng.

Trần Thị Hoàn được cho là người quyết định mua bán, điều hành hoạt động tại trụ sở công ty, phân công nhân viên nhận hàng, kiểm tra, xử lý dấu vết trên thỏi vàng và tổ chức tiêu thụ. Để che giấu hành vi, các bên thỏa thuận chi tiết về phương thức giao nhận, hình thức thanh toán và sử dụng các tài khoản cá nhân làm trung gian thanh toán.

Thủ đoạn vận chuyển, cất giấu tinh vi

Theo hồ sơ vụ án, đầu tháng 9/2024, người cung cấp bên phía Trung Quốc có biệt danh “Bà Béo” đến trụ sở Công ty Hoàn Huế tại TP. Lào Cai bán vàng và xin số điện thoại của Hoàn để liên hệ khi có nhu cầu giao dịch.

Đối tượng này cho biết, có nguồn vàng nguyên liệu với giá thấp hơn thị trường, đề nghị bán cho Trần Thị Hoàn. Sau khi so sánh giá, Hoàn đồng ý mua và hai bên thống nhất phương thức, số lượng, giá cả từng lần giao hàng.

Vàng chủ yếu ở dạng thỏi, có hàm lượng AU 99,99%, được bọc kỹ. Để tránh sự phát hiện của lực lượng chức năng, các đối tượng giấu vàng trong người, trong đế giày hoặc trong các đồ dùng cá nhân khi xuất nhập cảnh.

Thủ đoạn vận chuyển có nhiều bước, được thực hiện lặp lại theo kịch bản đã thống nhất giữa hai bên. Theo đó, “Bà Béo” thuê người vận chuyển, đưa vàng từ Vân Nam (Trung Quốc) về Việt Nam, với tiền công 250.000 đồng/kg vàng.

Khi qua khu vực kiểm soát an ninh ở cửa khẩu, do biết lực lượng chức năng không kiểm tra người và không yêu cầu cởi giày nên những người này chỉ đưa hành lý xách tay qua băng chuyền máy soi hành lý và chọn lối an ninh không có máy soi thân người để đi qua. Sau khi qua cửa khẩu, vàng được chuyển từ chỗ giấu vào túi xách rồi đi đến trụ sở Công ty Hoàn Huế để giao cho nhân viên.

Căn cứ số lượng vàng nhận thực tế, nhân viên của Hoàn sử dụng tài khoản cá nhân để chuyển khoản hoặc tiền mặt cho những người được “Bà Béo” chỉ định, bằng tiền Việt Nam đồng.

Còn với dường dây của Phạm Tuấn Hải, một người tên Châu (quốc tịch Trung Quốc) đã tổ chức cho người vận chuyển vàng vào Việt Nam bằng cách giấu vào túi áo, túi buộc quanh bụng, rồi giao cho Hải.

Ban đầu, Hoàn giao cho nhân viên là Lương Thị Bích Hà đến lấy tại nhà Hải, nhưng sau đó để thuận tiện, vàng được chuyển thẳng đến trụ sở Công ty Hoàn Huế. Khi lo ngại bị phát hiện, hai bên thống nhất thực hiện trung chuyển tại điểm trung gian là quán bi-a của người quen ở phường Lào Cai.

Thậm chí, nhiều lần Hải cũng trực tiếp cùng nhân viên Công ty Hoàn Huế đi giao vàng cho khách tại Hà Nội và trực tiếp thu tiền bán vàng.

Trịnh Thanh Vân (vợ của Hải, quốc tịch Trung Quốc) được giao làm đầu mối nhận tiền bán vàng. Theo đó, Hoàn thường thanh toán một phần tiền trước khi Hải giao vàng, còn lại sau khi chốt công nợ, nhân viên Công ty Hoàn Huế sẽ chuyển khoản nốt vào các tài khoản do Vân chỉ định.

Tại trụ sở nhận hàng, nhân viên Công ty Hoàn Huế tiến hành kiểm tra, cân, chụp ảnh số lượng và xử lý bề mặt thỏi vàng khi có ký hiệu, chữ viết thể hiện nguồn gốc nước ngoài.

Các đối tượng cũng sử dụng tác động nhiệt để làm mờ hoặc xóa các ký hiệu trên thỏi vàng nhằm không để lộ nguồn gốc. Sau khi xử lý, vàng được cất giữ, chia nhỏ hoặc chế tác tùy theo kế hoạch tiêu thụ.

Đường đi của “vàng lậu”

Sau khi xử lý vàng nhập lậu, Hoàn đã tổ chức bán số vàng trên cho Công ty Vàng Việt Nam và nhiều khách hàng tại TP. Hà Nội. Theo đó, bà Nguyễn Thị M. mua 67 kg vàng, trị giá hơn 127 tỷ đồng; ông Đặng Tuấn C. mua 42 kg vàng, trị giá hơn 92 tỷ đồng; Lê Văn H. mua 57 kg vàng, trị giá hơn 125 tỷ đồng; Vũ Minh V. mua 204 kg vàng, trị giá hơn 446 tỷ đồng.

Tuy nhiên, cơ quan điều tra xác định, các cá nhân này có thỏa thuận mua vàng của Hoàn nhưng khi giao nhận, vàng đã được cắt nhỏ, đồng thời trên bề mặt không thể hiện thông tin nguồn gốc xuất xứ nước ngoài nên không biết vàng có nguồn gốc nhập lậu, nên không xem xét trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, Hoàn bán 52 kg vàng cho Công ty Vàng Việt Nam, trị giá hơn 124 tỷ đồng và một số khách hàng khác mua gần 150 kg vàng, trị giá hơn 332 tỷ đồng, nhưng trong hồ sơ không có thông tin cụ thể về người nhận.

Về quá trình giao dịch, Trần Thị Hoàn khai đã che giấu nguồn gốc vàng là nhập lậu trước khi giao. Cùng với đó, nhân viên của Công ty Hoàn Huế được giao nhiệm vụ theo dõi, cung cấp tài khoản ngân hàng để khách chuyển tiền, thực hiện giao vàng trực tiếp cho khách tại Hà Nội hoặc nhận tiền mặt theo chỉ dẫn.

Đối với số vàng nhập lậu, Hoàn khai chỉ xác định được hưởng lợi 100 triệu đồng từ giao dịch với “Bà Béo”; còn các giao dịch với Phạm Tuấn Hải, Hoàn khai có trường hợp khi nhận vàng về, giá vàng trong nước giảm nên phải bù lỗ, do đó không xác định được chính xác mức hưởng lợi.

Trong khi đó, Phạm Tuấn Hải khai được hưởng lợi 449 triệu đồng, tương đương 1 triệu đồng/kg vàng.

Liên quan đến việc tiêu thụ vàng lậu của Công ty Vàng Việt Nam, quá trình điều tra còn làm rõ hành vi vi phạm quy định về kế toán. Theo đó, doanh nghiệp này sử dụng 2 hệ thống phần mềm để quản lý hoạt động kinh doanh và hạch toán kế toán.

Trong quá trình hoạt động, Trần Như My, Chủ tịch HĐQT; Phùng Thị Thuyết, Phó tổng giám đốc, trực tiếp liên hệ, thỏa thuận mua bán vàng nguyên liệu với khách hàng, có nhiều nguồn hàng không có hóa đơn, chứng từ.

Các bị can sau đó đã chỉ đạo kế toán trưởng là Nguyễn Thị Hợp, thống nhất không hạch toán vào báo cáo thuế, mà chỉ theo dõi trên phần mềm riêng.

Việc thanh toán được thực hiện bằng tiền mặt hoặc thông qua tài khoản của 30 cá nhân là người thân, người quen của My và Thuyết cho mượn, sau đó giao cho nhân viên kinh doanh hoặc thủ quỹ quản lý và cập nhật trên phần mềm.

Ngược lại, đối với các giao dịch có hóa đơn, chứng từ hợp pháp, My và Thuyết chỉ đạo Hợp hạch toán vào phần mềm chung, sử dụng tài khoản của công ty để thanh toán, đồng thời loại bỏ toàn bộ giao dịch không có chứng từ trên báo cáo thuế.

Cơ quan điều tra xác định, năm 2023 và nửa đầu năm 2024, doanh nghiệp này có tổng doanh thu thực tế khoảng 10.000 tỷ đồng, nhưng chỉ khai báo thuế với tổng doanh thu khoảng 1.000 tỷ đồng.

Lợi nhuận trước thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế giá trị gia tăng cũng được các bị can kê khai không đúng thực tế, gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 5 tỷ đồng.