Cảnh báo nguy cơ đột quỵ gia tăng vào mùa lạnh

Một trường hợp đột quỵ nghiêm trọng vừa được ghi nhận tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân, khi bà Đ.T.C. (75 tuổi) bất ngờ bị đột quỵ trong lúc đi vệ sinh vào 2 giờ sáng. Các bác sỹ cảnh báo, tỷ lệ mắc bệnh có xu hướng gia tăng trong mùa lạnh do ảnh hưởng của thời tiết đến hệ tim mạch.

Để phòng ngừa đột quỵ, bác sỹ Toại khuyến cáo người dân cần thực hiện những biện pháp như mặc ấm, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột.

Mới đây, bà Đ.T.C., một phụ nữ 75 tuổi, đến khám tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân trong tình trạng đau đầu, chóng mặt và yếu nửa người trái. Theo lời kể của gia đình, trước khi nhập viện, bà C. đã có tiền sử tăng huyết áp và đã được kê đơn thuốc Amlor 5 mg/ngày, tuy nhiên không dùng đều đặn.

Trước khi tới khám tại MEDLATEC, bà C. đã từng gặp tình trạng đau đầu và chóng mặt, được chẩn đoán tại một cơ sở y tế khác là cơn thiếu máu não, nhưng chưa được điều trị.

Sự việc trở nên nghiêm trọng khi vào lúc 2 giờ sáng, khi bà C. thức dậy đi vệ sinh, đột ngột xuất hiện các triệu chứng: đau đầu dữ dội, chóng mặt, buồn nôn, méo miệng, khó nói, tê bì yếu nửa người trái, và mất thăng bằng khi đi lại. Ngay lập tức, gia đình bà đưa bà tới Phòng khám MEDLATEC Thanh Xuân để được cấp cứu.

Tại phòng khám, các bác sỹ tiến hành thăm khám lâm sàng và nhận thấy những dấu hiệu đột quỵ rõ rệt: bệnh nhân tỉnh táo, Glasgow 15 điểm, huyết áp 150/90 mmHg, yếu nửa người trái, phản xạ gân xương giảm, và khó phát âm.

Kết quả chẩn đoán hình ảnh qua CT scan và siêu âm Doppler cho thấy bà C. có tình trạng xơ vữa vôi hóa động mạch cảnh, dẫn đến hẹp lòng mạch, gây nguy cơ đột quỵ nhồi máu não. Bà C. được chẩn đoán đột quỵ nhồi máu não (giờ thứ 9) và được chuyển tuyến điều trị theo chuyên khoa.

Theo bác sỹ Hoàng Minh Toại, chuyên gia Hồi sức cấp cứu tại Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân, đột quỵ xảy ra khi mạch máu cung cấp oxy cho não bị tắc nghẽn hoặc vỡ.

Mặc dù có thể xảy ra quanh năm, nhưng vào mùa lạnh, nguy cơ đột quỵ gia tăng do một số yếu tố: Thời tiết lạnh làm co mạch máu, tăng sức cản dòng máu và huyết áp, gây nguy cơ vỡ mạch máu não.

Nhiệt độ giảm làm tăng tỷ lệ đông máu và giảm khả năng tiêu hủy huyết khối, dễ hình thành huyết khối gây tắc nghẽn mạch máu, đặc biệt là trong não.

Nồng độ hormone catecholamine tăng trong mùa lạnh, dẫn đến tăng huyết áp và co mạch, làm tăng nguy cơ đột quỵ. Ảnh hưởng của lạnh gây gánh nặng cho hệ tim mạch, đặc biệt là ở những người có tiền sử bệnh lý tim mạch.

Ngoài ra, trong mùa lạnh, thói quen ăn uống không hợp lý (thực phẩm nhiều chất béo và muối, ít rau củ quả), ít vận động và thói quen sinh hoạt không khoa học sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch, huyết áp, và đột quỵ.

Việc phát hiện sớm và xử trí kịp thời đột quỵ có thể giảm thiểu nguy cơ tử vong và di chứng nặng nề. Bác sỹ Toại khuyến cáo người dân nên chú ý đến các dấu hiệu sau đây để nhận biết đột quỵ: B (balance): Mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu. E (eyesight): Mất thị lực đột ngột hoặc tầm nhìn bị mờ. F (face): Gương mặt bị méo, khó cười, lệch mặt.

A (arm): Tay chân yếu, khó cầm nắm đồ vật. S (speech): Khó nói, phát âm không rõ. T (time): Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy nhanh chóng gọi cấp cứu hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất.

Để phòng ngừa đột quỵ, bác sỹ Toại khuyến cáo người dân cần thực hiện những biện pháp như mặc ấm, tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột: Giữ cơ thể ấm áp để tránh co thắt mạch máu.

Chế độ ăn uống lành mạnh: Tăng cường ăn trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và cá, hạn chế thực phẩm nhiều muối và chất béo.

Tập thể dục thường xuyên: Thực hiện các bài tập phù hợp với tuổi tác và sức khỏe để giảm nguy cơ các bệnh tim mạch.

Không hút thuốc, hạn chế uống rượu: Hút thuốc và rượu bia làm tăng huyết áp, giảm oxy trong máu và tổn thương mạch máu.

Quản lý căng thẳng: Hãy cân bằng công việc và nghỉ ngơi để giảm thiểu căng thẳng kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch.

Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra huyết áp, cholesterol, tiểu đường và các vấn đề tim mạch để phát hiện sớm nguy cơ đột quỵ.

Đột quỵ là một căn bệnh nguy hiểm, đặc biệt trong mùa lạnh, khi nguy cơ tăng cao. Việc nhận thức rõ các triệu chứng và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh, cũng như tăng cơ hội sống sót cho những bệnh nhân bị đột quỵ. Hãy chăm sóc sức khỏe bản thân và người thân, và luôn nắm vững cách xử lý khi đột quỵ xảy ra.

Tăng cân khiến thận quá tải, nguy cơ suy thận

Ăn thừa đạm, tăng cân liên tục trong 3 năm khiến chị Thủy (41 tuổi, Lâm Đồng) bị rối loạn chuyển hóa, nguy cơ suy thận mạn tính nếu không giảm cân. Khoảng một tháng trước, chị Thủy thấy nhanh mệt, dễ cáu gắt, mặt hơi sưng, đi tiểu nhiều và nước tiểu có bọt. Lo sợ bị tiểu đường, chị quyết định đi khám.

Ths.Trần Nguyễn Quỳnh Trâm, Phó khoa Nội tiết - Đái tháo đường, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân cho biết, chị Thủy đến khám với cân nặng 89 kg, chiều cao 1m57, chỉ số BMI 36.1, béo phì ở mức cao nhất.

Các kiểm tra ghi nhận tình trạng gan nhiễm mỡ độ 3, tăng axit uric máu, tiền đái tháo đường, buồng trứng đa nang. Đặc biệt, kết quả xét nghiệm nước tiểu của chị cho thấy mức protein trong nước tiểu lên đến 350 mg. Đây là dấu hiệu của tiểu đạm, cảnh báo chức năng thận có vấn đề và cần được điều trị sớm.

Khai thác tiền sử và sinh hoạt, bác sỹ Trâm nhận thấy chị Thủy có thói quen ăn thực phẩm giàu đạm từ hải sản, thịt bò, thịt nạc, trứng… mỗi ngày.

Đặc biệt, khoảng 3 năm nay, bước vào tuổi trung niên, chị tăng cường chất đạm vì biết cơ thể lão hóa dễ mất cơ, mỗi bữa ăn có thể lên tới 300-400 gram thịt nạc và 2-3 quả trứng. Từ đó, cân nặng của chị tăng nhanh từ 60 kg lên 90 kg, kéo theo đó là kinh nguyệt thất thường.

Bác sỹ Trâm cho biết, protein niệu hay tiểu đạm là tình trạng mức protein trong nước tiểu trên 300 mg/24 giờ. Nếu thận khỏe mạnh, thận sẽ hấp thu protein và trong nước tiểu bình thường không có hoặc có rất ít protein.

Tuy nhiên, với chế độ ăn nhiều đạm, dư thừa năng lượng chuyển thành mỡ, dẫn đến tăng cân và gây tiểu đạm. Hiệp hội Tim mạch Mỹ (AHA) khuyến nghị chỉ nên ăn tối đa 155 gram thịt nạc/ngày, 4-5 bữa/tuần, đồng thời hạn chế thịt đỏ, chất béo bão hòa, natri và đường.

“Thói quen ăn quá nhiều đạm khiến thận làm việc quá tải, khả năng lọc máu không hiệu quả dẫn đến tiểu đạm, tăng nguy cơ suy thận, sỏi thận”, bác sỹ Trâm giải thích. Béo phì có thể gây tổn thương trực tiếp cho cầu thận thông qua các thay đổi huyết động chủ yếu do giãn tiểu động mạch đến và tăng tái hấp thu muối ở ống thận gần.

Những thay đổi này gây ra tình trạng tăng lọc cầu thận và cuối cùng là tiểu đạm. Béo phì còn gây ra tình trạng viêm dai dẳng, stress oxy hóa và tổn thương tế bào ở các mô ngoại vi, bao gồm cả thận.

Biểu hiện thường gặp nhất ở người bệnh tiểu đạm là trong nước tiểu có bọt hoặc sủi bọt. Ngoài ra, còn một số triệu chứng khác như sưng phù mặt, bụng, bàn chân, mắt cá chân; tăng số lần đi tiểu, mệt mỏi, hụt hơi, chán ăn, buồn nôn và nôn; chuột rút vào buổi tối.

Với tình trạng béo phì độ 2 cùng hàng loạt biến chứng kèm theo, điều cấp thiết là chị Thủy cần giảm cân để giảm các bệnh đồng mắc, nhất là tình trạng gan nhiễm mỡ và tiểu đạm. Bác sỹ Trâm đã xây dựng một liệu trình giảm cân an toàn, khoa học cho chị Thủy, bao gồm thuốc uống, thuốc tiêm kết hợp với chế độ ăn và tập luyện hợp lý.

Chị Thủy nghiêm túc thực hiện đúng phác đồ điều trị của bác sỹ, uống và tiêm thuốc đúng giờ, đồng thời điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt. “Trước tôi cứ nghĩ chỉ cần không ăn tinh bột là giảm cân, nhưng giờ mới biết chính vì ăn quá nhiều đạm tôi mới tăng cân và còn ảnh hưởng đến thận”, chị Thủy chia sẻ.

Sau 1 tháng, chị Thủy giảm được 4 kg, 2 tháng tiếp theo giảm 9 kg, tình trạng tiểu bọt gần như đã hết. Xét nghiệm lại sau 3 tháng, mức protein trong nước tiểu của chị đã giảm về 300 mg, bắt đầu về ngưỡng an toàn. “Mục tiêu của tôi là giảm xuống dưới 70 kg”, chị Thủy cho biết.

Theo bác sỹ Trâm, nồng độ protein niệu là một trong những yếu tố nguy cơ quan trọng nhất quyết định sự tiến triển của bệnh tiểu đạm. Giảm cân giúp giảm áp lực lên thận, giảm tiểu đạm, cùng với đó là kiểm soát huyết áp tốt hơn, cải thiện lipid máu và độ nhạy insulin.

Với những người đã bị tiểu đạm, cần thực hiện chế độ ăn hợp lý, hạn chế lượng muối trong thực đơn hàng ngày để kiểm soát huyết áp và giảm phù nề, giảm áp lực lên thận; hạn chế chất béo, nên chọn các loại dầu thực vật tốt cho tim mạch như dầu ô liu, dầu đậu nành.

Tránh các thực phẩm chế biến sẵn vì chúng thường chứa nhiều muối, đường và chất bảo quản, không tốt cho sức khỏe, đặc biệt là thận.

Nên tăng cường chất xơ để giúp ổn định đường huyết, giảm cholesterol và cải thiện chức năng tiêu hóa. Uống đủ nước giúp loại bỏ chất thải và độc tố ra khỏi cơ thể.

Bên cạnh đó, cần tập thể dục và vận động đều đặn, tránh tự ý dùng các loại thuốc có nguy cơ dẫn đến bệnh thận, thuốc truyền miệng không rõ nguồn gốc… trừ khi được bác sỹ khuyến nghị.

“Uống nước sẽ không điều trị được nguyên nhân gây ra protein trong nước tiểu, trừ khi cơ thể bị mất nước. Nói cách khác, uống nước chỉ có tác dụng làm loãng nước tiểu, không ngăn được nguyên nhân khiến thận rò rỉ protein”, bác sỹ Trâm khuyến cáo. Do vậy, trong mọi trường hợp, người bệnh nên trao đổi với bác sỹ để có phương pháp điều trị tốt nhất.

Cụ bà nhập viện tưởng đau tim, ai ngờ dị vật đâm vào dạ dày

Bà Liên, 63 tuổi, xuất hiện cơn đau quặn bụng, nhói lên ngực tưởng đau tim. Tuy nhiên, khi kiểm tra sức khỏe, bà phát hiện có dị vật dài 4 cm đâm ngang thành dạ dày.

Thạc sỹ bác sỹ Phùng Đức Tiến, Đơn vị Nội soi tiêu hóa, Phòng khám Đa khoa Tâm Anh Quận 7 cho biết, đây là trường hợp hy hữu khi dị vật dài đâm ngang thành dạ dày. Mặc dù dị vật không sắc nhọn, nhưng hai đầu của nó lại đâm xuyên ngang thành dạ dày. Nếu không xử lý kịp thời, dị vật sẽ bào mòn thành dạ dày, tạo thành ổ loét, nhiễm trùng, và nguy cơ thủng dạ dày rất cao.

Tại phòng khám, các chỉ số tim mạch và huyết áp của bà Liên đều bình thường. Tuy nhiên, khi thực hiện nội soi dạ dày không đau bằng máy nội soi có độ phóng đại 150 lần, bác sỹ phát hiện một dị vật như cuống trái cây mắc ngang qua dạ dày. Bà Liên cho biết, hôm đó bà ăn cơm trưa ở công ty và chiều về vừa xem tivi vừa ăn bánh tráng, không biết khi nào đã nuốt phải dị vật này.

Ngay lập tức, bác sỹ sử dụng kẹp nội soi để lấy dị vật ra ngoài một cách an toàn. Sau 30 phút hồi tỉnh, bà Liên không còn cảm giác đau đớn và được cho phép về nhà trong ngày.

Bác sỹ Tiến cho biết, thành dạ dày rất dày, vì vậy dị vật thường khó ghim lại tại đây. Nếu dị vật sắc nhọn, nguy cơ gây thủng ở ruột non hoặc ruột già là rất cao. Khi đó, người bệnh sẽ đối diện với nhiều biến chứng nguy hiểm như áp xe ổ bụng, viêm phúc mạc, sốc nhiễm trùng, tắc ruột, hoặc dính ruột. Quá trình điều trị sẽ rất phức tạp và bắt buộc phải phẫu thuật nội soi để khâu lại lỗ thủng.

Theo bác sỹ Tiến, nuốt dị vật là một tình trạng cấp cứu y khoa khá thường gặp, với các dị vật thường gặp như tăm tre, xương cá, xương gà, vỏ thuốc… Hơn 80-90% dị vật thực sự nuốt vào sẽ tự thoát qua đường tiêu hóa mà không gặp biến chứng. Tuy nhiên, khoảng 10-20% trường hợp sẽ phải can thiệp nội soi hoặc phẫu thuật, tùy vào tình trạng mà dị vật gây ra.

Người bệnh thường không nhận thức được mình đã nuốt phải dị vật vì tình trạng này xảy ra một cách vô tình hoặc không rõ ràng. Dị vật có thể mắc kẹt ở bất kỳ đoạn nào trong đường tiêu hóa, từ miệng, thực quản, dạ dày, ruột non, đại trực tràng đến hậu môn. Tuy nhiên, các vị trí thường gặp nhất là thực quản và ruột non. Triệu chứng khi xuất hiện dị vật trong ống tiêu hóa phụ thuộc vào vị trí của dị vật.

Để phòng ngừa nuốt phải dị vật, bác sỹ khuyến cáo người dân cần nhai chậm và kỹ, đặc biệt là người lớn tuổi bị mất răng và trẻ nhỏ. Nếu nghi ngờ hóc xương hoặc các dị vật khác, người bệnh cần đến thăm khám ngay tại các cơ sở y tế chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán và lấy dị vật kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe.

Bác sỹ cũng lưu ý không nên thực hiện các biện pháp dân gian như nuốt cơm nguội, dùng tay móc dị vật, vì điều này có thể đẩy dị vật xuống sâu hơn hoặc đâm sâu vào niêm mạc, làm tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.