Phòng tránh ngộ độc Salmonella

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tiêu chảy là bệnh phổ biến nhất do thực phẩm không an toàn, với khoảng 550 triệu người mắc bệnh mỗi năm, trong đó có 220 triệu trẻ em dưới 5 tuổi.

Tại Việt Nam, Salmonella cũng là nguyên nhân gây ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tập thể trong thời gian qua.

Ảnh minh họa.

Theo các chuyên gia, Salmonella là một loại vi khuẩn có thể phát triển trong nhiều loại thực phẩm. Vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng đường ruột nghiêm trọng, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch yếu.

Những thực phẩm thường dễ bị nhiễm khuẩn gồm thịt gà, thịt lợn, sữa tươi, trứng, rau sống, sò, hến, trai và một số loại gia vị. Đáng chú ý, khi thực phẩm đã nhiễm Salmonella, màu sắc, mùi vị và cấu trúc của chúng hầu như không thay đổi, khiến người tiêu dùng khó nhận biết bằng cảm quan, dù mức độ nhiễm khuẩn có thể rất cao.

Người bị nhiễm Salmonella thường có các triệu chứng khởi phát như: sốt cao kéo dài, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy, nôn mửa… Các biểu hiện này thường xuất hiện từ 6 giờ đến 6 ngày sau khi ăn phải thực phẩm nhiễm khuẩn và kéo dài 4-7 ngày.

Thời gian vừa qua nhiều vụ ngộ độc thực phẩm Salmonella đã xảy ra gây lo lắng cho người dân. Gần đây nhất là vụ nghi ngộ độc thực phẩm do ăn bánh mỳ tại cơ sở “Bánh mì cóc Cô Bích” trên đường Nguyễn Thái Sơn (phường Hạnh Thông) và Lê Quang Định (phường Bình Lợi Trung), tối 12/11, Sở An toàn thực phẩm TP.HCM cho biết đã ghi nhận 301 trường hợp có liên quan tính đến 10 giờ cùng ngày.

Các bệnh nhân được tiếp nhận, khám và điều trị tại 15 cơ sở y tế trên địa bàn với các triệu chứng như tiêu chảy, sốt, đau bụng, nôn ói.

Trước đó, Sở An toàn thực phẩm đã kiểm tra cơ sở kinh doanh, lấy mẫu nguyên liệu thực phẩm (pate, gà, bơ, dưa chua, dưa leo) để gửi kiểm nghiệm, đồng thời điều tra dịch tễ, phỏng vấn ca bệnh nhằm xác định nguồn gốc thực phẩm và quy trình chế biến.

Theo thông tin từ Bệnh viện Nhân dân Gia Định, kết quả cấy máu và định danh tự động (BacT/Alert Virtuo - Smart MS5020) cho thấy một trường hợp dương tính với vi khuẩn Salmonella, tác nhân thường gây ngộ độc thực phẩm.

Hiện Sở An toàn thực phẩm đang phối hợp Sở Y tế, UBND phường Hạnh Thông và các cơ quan chuyên môn để cập nhật tình hình sức khỏe bệnh nhân, thống kê số ca mắc và điều trị. Cơ quan này cũng chờ kết quả kiểm nghiệm mẫu nguyên liệu và bệnh phẩm để xác định chính xác nguyên nhân vụ việc, thực hiện các bước tiếp theo theo quy trình điều tra ngộ độc thực phẩm hiện hành.

Song song với công tác điều tra, Sở An toàn thực phẩm tăng cường tuyên truyền, hướng dẫn các cơ sở kinh doanh dịch vụ ăn uống tuân thủ nghiêm quy định an toàn thực phẩm như kiểm soát nguồn gốc nguyên liệu; đảm bảo vệ sinh trong sơ chế, chế biến, vận chuyển; thực hiện kiểm thực ba bước và lưu mẫu thực phẩm.

Bên cạnh đó, ngành chức năng cũng khuyến cáo người dân lựa chọn thực phẩm an toàn, cơ sở uy tín, đặc biệt với các dịch vụ chế biến phục vụ sự kiện đông người. Đồng thời tăng cường kiểm tra, giám sát các cơ sở tương tự và xử lý nghiêm vi phạm nhằm bảo đảm an toàn sức khỏe cộng đồng.

Để phòng ngộ độc thực phẩm do Salmonella, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) khuyến cáo, người dân cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc vệ sinh an toàn thực phẩm. Giữ bếp và dụng cụ chế biến như dao, thớt... sạch sẽ.

Sử dụng nước sạch, không chứa mầm bệnh và chọn thực phẩm tươi sống; rau, quả ăn sống phải được ngâm và rửa kỹ bằng nước sạch, trái cây nên rửa và gọt vỏ trước khi ăn. Không ăn tiết canh, thịt tái. Nấu chín kỹ thực phẩm để tiêu diệt vi khuẩn. Ăn ngay trong vòng 2 giờ sau khi nấu; nếu để lâu hơn 5 giờ, phải đun kỹ lại trước khi ăn.

Vì thức ăn chín cũng có thể bị nhiễm mầm bệnh nếu tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm sống hoặc bề mặt bẩn, nên cần được bảo quản riêng và hợp vệ sinh để tránh lây nhiễm. Khi giết mổ gia súc, gia cầm, tuyệt đối không để phân hoặc lông dính vào thịt và phủ tạng.

Cảnh báo tình trạng dị ứng sữa bò ở trẻ

Dị ứng thực phẩm ở trẻ nhỏ là tình trạng phổ biến do hệ tiêu hóa còn non nớt, trong đó dị ứng đạm sữa bò chiếm tỷ lệ cao và có thể dẫn đến biến chứng nặng như sốc phản vệ nếu không được phát hiện kịp thời.

Trường hợp bé trai L.Q.M.B., 7,5 tháng tuổi ở Hà Nội là minh chứng điển hình. Bé bú mẹ hoàn toàn đến tháng thứ tư, sau đó dùng kết hợp sữa mẹ và sữa công thức. Từ tháng thứ năm, trẻ uống hoàn toàn sữa công thức với lượng khoảng 300 ml/ngày nhưng liên tục xuất hiện mẩn đỏ toàn thân, đặc biệt quanh miệng sau mỗi lần uống. Gia đình đã đổi ba loại sữa nhưng không cải thiện.

Một tuần trước khi đến khám, gia đình đổi sang sữa dê. Chỉ sau ba ngày, trẻ đi ngoài 8-9 lần/ngày, phân lỏng và mùi tanh. Mặc dù đã cho trẻ dùng men tiêu hóa tại nhà, tình trạng cải thiện chậm nên gia đình đưa trẻ đến Phòng khám Đa khoa MEDLATEC Thanh Xuân.

Tại đây, sau thăm khám và xét nghiệm panel dị ứng, trẻ được xác định dương tính với đạm sữa bò, gồm beta-lactoglobulin và albumin huyết thanh bò. Bác sỹ đưa ra phác đồ điều trị và hướng dẫn điều chỉnh chế độ ăn. Sau 5 ngày, trẻ tái khám và đã hết mẩn ngứa, đi tiêu 2-3 lần/ngày, phân ổn định.

Theo bác sỹ Nguyễn Thị Khánh Hạ, chuyên khoa Nhi, Hệ thống Y tế MEDLATEC, dị ứng đạm sữa bò là dạng dị ứng thức ăn thường gặp nhất ở trẻ nhỏ.

Một số trẻ bú mẹ hoàn toàn vẫn có thể dị ứng do đạm bò từ chế độ ăn của mẹ truyền sang. Khi trẻ tiếp xúc với protein sữa bò, hệ miễn dịch nhận diện nhầm là chất gây hại và tạo kháng thể IgE. Các kháng thể này sẽ kích hoạt phản ứng dị ứng trong những lần tiếp xúc tiếp theo.

Trẻ có thể xuất hiện nhiều biểu hiện như mề đay, sưng môi, sưng mi mắt, khàn tiếng, khó nuốt, hắt hơi, khò khè, khó thở, nôn, đau bụng hoặc tiêu chảy. Ở mức độ nặng, trẻ có thể bị sốc phản vệ tình trạng nguy hiểm đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.

Để phòng ngừa, bác sỹ khuyến cáo nên cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và duy trì đến 24 tháng nếu có thể. Khi cần dùng sữa công thức, cha mẹ nên cho trẻ thử với lượng nhỏ để theo dõi phản ứng rồi mới tăng dần. Tuyệt đối không tự ý đổi sang sữa dê, sữa cừu hay sữa đậu nành vì có nguy cơ gây dị ứng chéo.

Cha mẹ cũng cần quan sát phản ứng của trẻ với các chế phẩm từ sữa đã qua xử lý nhiệt như phô mai, sữa chua, váng sữa… Việc lựa chọn sữa thủy phân hoặc sữa amino acid cần được chỉ định bởi bác sỹ chuyên khoa.

Các chuyên gia nhấn mạnh, khi trẻ xuất hiện dấu hiệu bất thường sau khi dùng sữa hoặc sản phẩm từ sữa, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám sớm tại cơ sở y tế uy tín để xác định đúng dị nguyên. Điều này giúp xử trí kịp thời, tránh nguy cơ biến chứng và bảo đảm sự phát triển khỏe mạnh cho trẻ.

Tim đập thất thường do hội chứng suy nút xoang

Bà Quỳnh, 71 tuổi, nhiều tháng liền chóng mặt, mệt mỏi tưởng rối loạn tiền đình. Khi đi khám, bác sỹ phát hiện bà mắc hội chứng suy nút xoang khiến nhịp tim nhanh chậm thất thường và có nguy cơ biến chứng nguy hiểm.

GS-TS.Võ Thành Nhân, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Can thiệp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết chức năng tim của bệnh nhân giảm, chỉ còn 40% (trong khi mức bình thường là trên 60%). Nhịp tim của bà có lúc xuống thấp chỉ 40 nhịp/phút, nhưng đôi khi lại tăng vọt lên hơn 90 nhịp/phút.

Bà Quỳnh xuất hiện chóng mặt, mệt mỏi khoảng một tháng nay, thỉnh thoảng khó thở. Nghĩ mình bị thiếu máu, rối loạn tiền đình, bà tự mua thuốc uống nhưng không đỡ. Kết quả điện tâm đồ (ECG) cho thấy bà bị rối loạn chức năng nút xoang, hay còn gọi là hội chứng suy nút xoang.

Theo các bác sỹ, suy nút xoang là một dạng rối loạn nhịp tim ít gặp. Tình trạng xảy ra khi nút xoang, bộ phận đóng vai trò như “máy tạo nhịp tự nhiên” của tim hoạt động không ổn định.

Khi chức năng tạo nhịp và dẫn truyền điện của tim bị rối loạn, tim có thể rơi vào các nhịp bất thường như nhịp chậm nhĩ, nhịp nhanh nhĩ hoặc xen kẽ nhanh, chậm thất thường. Một số bệnh nhân còn có những khoảng ngưng tim kéo dài giữa các nhịp đập, làm nhịp tim không đều và có thể dẫn tới suy tim.

GS.Nhân đánh giá, với tình trạng nhịp tim thất thường của bà Quỳnh, điều trị bằng thuốc đơn thuần không hiệu quả. Nếu dùng thuốc làm chậm nhịp, khi tim rơi vào giai đoạn nhịp chậm sẽ càng chậm hơn; ngược lại, nếu dùng thuốc tăng nhịp, khi lên cơn nhịp nhanh tim sẽ đập quá mức. Cả hai đều nguy hiểm, dễ gây tụt huyết áp, rung nhĩ, suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ hoặc ngừng tim.

Giải pháp tối ưu trong trường hợp này là đặt máy tạo nhịp tim. Ê kíp can thiệp đã tiến hành thủ thuật trong hơn hai giờ. Bác sỹ tạo một vết mổ nhỏ ở ngực, đưa các dây dẫn vào và gắn chúng vào thành ngoài của tim. Sau đó, máy tạo nhịp được kết nối với dây dẫn và đặt vào vị trí thích hợp dưới da vùng ngực.

Máy tạo nhịp có khả năng theo dõi hoạt động tim liên tục, tự động phát xung điện khi phát hiện tim đập quá chậm hoặc ngưng đập lâu. Các xung điện này giúp kích thích tim đập đều đặn theo tần số đã được lập trình từ trước.

Sau can thiệp, bà Quỳnh tỉnh táo, hồi phục tốt. Nhịp tim duy trì ở mức 60-70 nhịp/phút, vết mổ khô đẹp, không có nguy cơ nhiễm trùng. Bà được kê thêm thuốc kiểm soát cơn nhịp nhanh và xuất viện sau hai ngày.

Theo bác sỹ, để phát hiện hội chứng suy nút xoang và duy trì nhịp tim ổn định sau điều trị, người bệnh cần kiểm tra nhịp tim định kỳ. Việc sử dụng thiết bị theo dõi nhịp tim cá nhân hoặc thăm khám chuyên khoa tim mạch giúp quản lý bệnh hiệu quả hơn.

Người bệnh cũng nên tránh rượu, thuốc lá, caffeine, những yếu tố làm rối loạn nhịp tim; ngủ đủ giấc, nghỉ ngơi điều độ và duy trì chế độ dinh dưỡng lành mạnh với nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc, cùng các thực phẩm giàu kali hỗ trợ chức năng tim.

Cần hạn chế muối, đường, chất béo bão hòa để giảm gánh nặng cho tim. Tập luyện nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, hít thở sâu cũng góp phần ổn định nhịp tim. Ngoài ra, phải dùng thuốc đúng liều, tái khám đúng hẹn để bác sỹ điều chỉnh phác đồ kịp thời.

GS.Nhân cho biết, suy nút xoang có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường xuất hiện nhiều nhất ở người trên 70.

Khi có các dấu hiệu như tim đập thất thường, đánh trống ngực, đau hoặc khó chịu vùng ngực, chóng mặt, choáng váng hoặc ngất xỉu, người bệnh cần đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.