Phẫu thuật đục thủy tinh thể ở tuổi 15

Một nam sinh 15 tuổi bị mờ mắt kéo dài sau chấn thương thể thao, được phẫu thuật Phaco kết hợp đặt kính nội nhãn đa tiêu tại viện, giúp phục hồi thị lực gần như hoàn toàn sau 4 năm.

Ở tuổi 15, Phát không ngờ một lần chơi bóng đá với bạn bè lại để lại hậu quả nặng nề đến vậy. Trong một pha va chạm, em ngã đập mặt vào thanh nhôm, gây tổn thương mắt trái. Tại cơ sở y tế gần nhà, các bác sỹ xác định nhãn cầu không bị vỡ, giác mạc không thủng nên chỉ cho theo dõi. Tuy nhiên, từ đó, thị lực mắt trái của em ngày càng suy giảm, hình ảnh trở nên mờ nhòe, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt, học tập.

Ảnh minh họa.

Sau 4 năm sống trong cảnh chỉ nhìn được lờ mờ bằng một mắt, Phát được đưa đến Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Tại đây, kết quả thăm khám cho thấy mắt trái em chỉ còn thị lực 1/10, trong khi mắt phải cũng bị loạn thị nhẹ.

Qua các chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu như soi đáy mắt, siêu âm, chụp cắt lớp võng mạc…, bác sỹ phát hiện thủy tinh thể mắt trái bị đục toàn bộ, bao gồm cả vỏ trước, nhân và vỏ sau. May mắn là bao thủy tinh thể chưa bị rách, giúp ca phẫu thuật có nhiều thuận lợi hơn và giảm nguy cơ biến chứng sau mổ.

TS.Đinh Trung Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm Mắt Công nghệ cao cho biết, trường hợp đục thủy tinh thể do chấn thương ở tuổi thiếu niên là rất hiếm gặp, nhưng nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng như giảm thị lực vĩnh viễn, mắt lười, hoặc các biến chứng như glôcôm thứ phát, viêm nội nhãn.

Sau khi cân nhắc kỹ lưỡng, bác sỹ Nghĩa chọn phương pháp tán nhuyễn thủy tinh thể bằng sóng siêu âm tần số cao (phẫu thuật Phaco), kết hợp đặt kính nội nhãn đa tiêu (IOL). Đây là kỹ thuật hiện đại, cho phép bệnh nhân nhìn rõ ở cả khoảng cách gần và xa, không cần đeo kính sau mổ.

Đặc biệt, loại IOL này có khả năng tồn tại vĩnh viễn trong mắt, không thoái hóa theo thời gian như thủy tinh thể thật và không cần thay thế định kỳ như kính gọng.

Sau phẫu thuật, thị lực mắt trái của Phát cải thiện rõ rệt, đạt đến 9/10. Không giấu được xúc động, em chia sẻ: “Tôi cảm giác như được sống lại lần nữa. Mọi thứ xung quanh như bừng sáng. Tôi đã quên mất cảm giác được nhìn rõ bằng cả hai mắt suốt nhiều năm qua.”

Hiện mắt phải của Phát vẫn còn bị loạn thị nhẹ. Bác sỹ khuyến nghị nên đeo kính hỗ trợ trong học tập, hạn chế tiếp xúc liên tục với màn hình điện tử và tái khám định kỳ để theo dõi. Trong tương lai, nếu có nhu cầu, em có thể cân nhắc phẫu thuật khúc xạ.

Bên cạnh hiệu quả điều trị, bác sỹ Nghĩa cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chăm sóc mắt sau mổ. Bệnh nhân cần hạn chế dùng thiết bị điện tử thời gian dài, tránh để nước vào mắt trong hai tuần đầu, đeo kính râm khi ra ngoài để tránh bụi và tia cực tím, và tuân thủ lịch tái khám đầy đủ để đảm bảo thị lực ổn định lâu dài.

Ở người trẻ, đục thủy tinh thể không chỉ làm giảm thị lực mà còn ảnh hưởng đến tâm lý, học tập, chất lượng sống và khả năng phát triển toàn diện. Sự thành công của ca phẫu thuật cũng là minh chứng cho những tiến bộ vượt bậc của y học hiện đại trong điều trị các bệnh lý phức tạp về mắt, đặc biệt là ở lứa tuổi thanh thiếu niên.

Phát hiện sớm suy tim ở người bệnh đái tháo đường type 2

Người bệnh đái tháo đường có nguy cơ suy tim cao gấp 3 lần và tỷ lệ tử vong cũng cao hơn đáng kể nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Xét nghiệm NT-proBNP được xem là chỉ dấu sinh học quan trọng, giúp phát hiện sớm tình trạng suy tim ở nhóm bệnh nhân này.

Tại Hội thảo khoa học chuyên đề “Góc nhìn đa chiều trong quản lý bệnh lý đái tháo đường type 2: Vai trò của chất chỉ điểm sinh học” vừa tổ chức, các chuyên gia nhấn mạnh vai trò của xét nghiệm NT-proBNP trong đánh giá nguy cơ suy tim ở bệnh nhân đái tháo đường.

TS.Lâm Văn Hoàng, chuyên gia Nội tiết - Đái tháo đường cho biết, béo phì và đái tháo đường làm tăng nguy cơ tiến triển bệnh tim mạch, trong đó có xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, thiếu máu cơ tim, rối loạn nhịp và đặc biệt là suy tim. Bên cạnh đó, huyết áp cao ở người đái tháo đường cũng làm trầm trọng thêm tình trạng tim mạch.

Bệnh nhân đái tháo đường có thể gặp cả biến chứng mạch máu lớn (như tổn thương mạch vành, động mạch cảnh, mạch máu chi dưới...) và biến chứng mạch máu nhỏ (suy thận, bệnh thần kinh, tổn thương võng mạc...).

Các biến chứng tim mạch này phần lớn bắt nguồn từ tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid, tăng glucose máu và đề kháng insulin – những biểu hiện phổ biến ở người đái tháo đường.

Theo bác sỹ Hoàng, việc đo nồng độ NT-proBNP, một hormone tiết ra từ tim có thể giúp phát hiện sớm suy tim hoặc các vấn đề tim mạch tiềm ẩn. Đây là công cụ quan trọng để đánh giá mức độ nghiêm trọng và theo dõi hiệu quả điều trị.

Xét nghiệm này được khuyến cáo cho tất cả bệnh nhân đái tháo đường type 1 từ 30 tuổi trở lên và mọi bệnh nhân type 2 tại thời điểm chẩn đoán, không phân biệt độ tuổi.

Theo các chuyên gia, NT-proBNP là yếu tố dự báo nguy cơ tim mạch chính xác hơn cả siêu âm tim, điện tim hay xét nghiệm albumin máu.

Người bệnh đái tháo đường rất dễ bị suy tim. Trong khi đó, suy tim lại làm tình trạng đái tháo đường nặng hơn, tạo thành vòng luẩn quẩn. Cụ thể có tới 1/5 bệnh nhân đái tháo đường bị ảnh hưởng bởi suy tim, kể cả khi đã kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ như mỡ máu và huyết áp.

Suy tim khiến người bệnh đái tháo đường có nguy cơ nhập viện cao hơn 33%, thời gian nằm viện dài hơn và nguy cơ tử vong cao gấp 3 lần so với người đái tháo đường không bị suy tim.

Phát hiện sớm tình trạng suy tim thông qua xét nghiệm NT-proBNP có thể giúp bác sỹ đưa ra hướng điều trị tích cực, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nặng và tử vong.

NT-proBNP có thể phát hiện dấu hiệu suy tim sớm đến 6 tháng trước khi bệnh nhân có triệu chứng hoặc phải nhập viện. Đây là công cụ có giá trị trong phân tầng nguy cơ, tiên lượng và theo dõi bệnh nhân đái tháo đường type 2.

Mức NT-proBNP ≥125pg/mL được xem là ngưỡng báo động nguy cơ cao xảy ra biến cố suy tim ở người bệnh đái tháo đường. Khi kết quả xét nghiệm vượt ngưỡng này, người bệnh nên được theo dõi chuyên sâu và điều trị tích cực bằng các thuốc bảo vệ tim mạch để ngăn ngừa diễn tiến suy tim.

Ung thư tuyến tiền liệt nặng hơn do trì hoãn phẫu thuật

Lo ngại ảnh hưởng chức năng sinh lý, ông Kiên (54 tuổi, TP.HCM) trì hoãn phẫu thuật dù đã phát hiện ung thư tuyến tiền liệt. Một năm sau, chỉ số PSA trong máu của ông tăng sát ngưỡng 10 ng/mL, mức có nguy cơ cao tế bào ung thư xâm lấn và di căn.

Trước đó, ông Kiên xuất hiện triệu chứng tiểu nhiều lần trong đêm và được chẩn đoán tăng PSA bất thường 6,2 ng/mL. Qua khám trực tràng, bác sỹ phát hiện tuyến tiền liệt có nốt cứng, kết quả MRI ghi nhận tổn thương nghi ngờ ung thư vùng ngoại vi bên phải, phân loại PIRADS 4. Sinh thiết cho thấy 50% mẫu mô ở thùy phải có tế bào ung thư, điểm Gleason 3+4.

Bác sỹ khuyến nghị phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến tiền liệt hoặc xạ trị triệt căn. Tuy nhiên, ông Kiên lo ngại biến chứng rối loạn cương, ảnh hưởng sinh lý nên từ chối, chọn theo dõi định kỳ 3–6 tháng/lần.

Sau 4 lần tái khám, PSA của ông Kiên tăng dần lên 9,8 ng/mL, kích thước tuyến tiền liệt cũng lớn hơn, cho thấy tế bào ung thư hoạt động tích cực hơn so với thời điểm phát hiện. Khi chỉ số PSA tiệm cận 10 ng/mL, ngưỡng nguy hiểm có thể dẫn tới xâm lấn vỏ bao và di căn hạch, các bác sỹ khuyến cáo người bệnh không nên trì hoãn thêm.

Ông Kiên được phẫu thuật nội soi cắt tuyến tiền liệt tận gốc bằng robot Da Vinci Xi. May mắn là ung thư chưa di căn hạch hay lan ra các vùng lân cận, nên việc điều trị đạt hiệu quả cao. Robot hỗ trợ bác sỹ bóc tách tuyến tiền liệt và túi tinh hai bên, đồng thời bảo tồn dây thần kinh cương dương, yếu tố quan trọng giúp người bệnh giữ được chức năng sinh lý.

Sau phẫu thuật 3 ngày, ông Kiên được xuất viện. Bác sỹ lưu ý bệnh nhân cần tái khám định kỳ để theo dõi biến chứng và đảm bảo PSA giảm gần bằng 0, cho thấy ung thư đã được loại bỏ hoàn toàn.

Ung thư tuyến tiền liệt là bệnh ung thư phổ biến ở nam giới sau tuổi 50, đứng thứ tư trong các loại ung thư thường gặp với khoảng 1,4 triệu ca mắc mới mỗi năm (theo Globocan 2022). Tỷ lệ sống trên 5 năm đạt hơn 99% nếu phát hiện sớm, nhưng chỉ còn khoảng 34% ở giai đoạn tiến triển hoặc đã di căn.

Nguy cơ mắc bệnh tăng ở người trên 50 tuổi, có tiền sử gia đình, béo phì, tiếp xúc hóa chất độc hại... Ở giai đoạn đầu, bệnh tiến triển âm thầm, ít triệu chứng. Khi bệnh nặng, có thể xuất hiện các dấu hiệu như rối loạn tiểu tiện, tiểu ra máu, rối loạn cương, đau lưng dưới hoặc vùng chậu.

Bác sỹ khuyến cáo nam giới từ 50 tuổi (hoặc từ 45 tuổi nếu có yếu tố gia đình) nên chủ động tầm soát để phát hiện sớm và điều trị kịp thời, tránh biến chứng và giảm nguy cơ tử vong.