Robot hỗ trợ cắt thận cho bệnh nhân ung thư suy thận nặng

Ông Minh, 80 tuổi, ở TP.HCM vừa được điều trị thành công ung thư thận trái bằng phương pháp phẫu thuật hỗ trợ robot Da Vinci Xi. Đây là trường hợp đặc biệt do ông vừa mắc ung thư, vừa suy thận giai đoạn cuối phải chạy thận định kỳ suốt 12 năm, đồng thời mang nhiều bệnh nền như phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hẹp mạch vành, đái tháo đường và tăng huyết áp.

Các bác sỹ trong một ca phẫu thuật cho bệnh nhân suy thận.

Ông Minh phát hiện khối u thận trái khoảng 4 cm từ năm ngoái. Do tuổi cao, thể trạng yếu, ông không thể thực hiện mổ mở hoặc nội soi thông thường, vì nguy cơ biến chứng như mất máu, suy hô hấp hoặc tử vong là rất cao.

PGS-TS.Vũ Lê Chuyên, chuyên khoa tiết niệu - thận học - nam khoa cho biết, dù hai thận teo, tế bào ung thư vẫn phát triển, cần phẫu thuật triệt căn để ngăn ung thư xâm lấn các cơ quan lân cận.

Do bệnh nhân có bệnh lý hô hấp nặng, nguy cơ suy hô hấp khi gây mê và phẫu thuật cao, ê-kíp đã tiến hành hội chẩn đa chuyên khoa đồng thời chuẩn bị kỹ lưỡng về hô hấp, dự trù truyền máu, điều chỉnh các bất thường xét nghiệm và bổ sung dinh dưỡng trước phẫu thuật. Ông Minh được theo dõi tích cực tại ICU trước ca đại phẫu để đảm bảo an toàn.

Vị trí khối u tuy chỉ khoảng 4 cm nhưng nằm sát các mạch máu lớn giữa thận, khiến cắt u giữ lại thận quá nguy hiểm. Vì vậy, PGS.Chuyên đã quyết định cắt bỏ thận trái triệt căn với sự hỗ trợ của robot Da Vinci Xi. Robot giúp bác sỹ thao tác chính xác, kiểm soát tốt tình trạng chảy máu, rút ngắn thời gian mổ và giảm tối đa biến chứng, đặc biệt với bệnh nhân COPD và suy thận nặng.

Sau phẫu thuật, ông Minh được tiếp tục theo dõi tại ICU, thở máy qua nội khí quản kết hợp chạy thận định kỳ 3 lần/tuần, đồng thời được kiểm tra điện giải, công thức máu và các xét nghiệm đánh giá toàn diện. Nhờ hồi sức tích cực, tình trạng sức khỏe ông cải thiện và được rút nội khí quản trước khi xuất viện.

PGS.Chuyên nhận định nguyên nhân ung thư thận ở bệnh nhân suy thận giai đoạn cuối chưa rõ ràng, nhưng các nghiên cứu chỉ ra nguy cơ tăng cao do lọc máu, tích tụ độc chất, stress oxy hóa, viêm mạn tính và suy giảm miễn dịch.

Từ ca bệnh nêu trên các chuyên gia y tế lưu ý, người suy thận giai đoạn cuối có nguy cơ ung thư thận cao gấp 2-4 lần bình thường. Phẫu thuật triệt căn, gồm cắt thận toàn phần hoặc bán phần bằng mổ mở, nội soi hoặc robot, vẫn là phương pháp hiệu quả nhất.

Trường hợp không thể phẫu thuật, điều trị sẽ kết hợp liệu pháp miễn dịch, nhắm trúng đích, xạ trị hoặc hóa trị. Sau phẫu thuật, người bệnh suy thận cần theo dõi định kỳ để phát hiện sớm ung thư tái phát ở thận còn lại, duy trì chế độ ăn phù hợp, hạn chế muối, đường, tránh thuốc không kê đơn và các sản phẩm không rõ nguồn gốc.

Để phòng chống suy thận người dân cần tập thể dục đều đặn. Đây là một trong những hoạt động thể lực hàng ngày giúp cho cơ thể duy trì huyết áp bình thường và kiểm soát được lượng đường máu. Tập thể dục giúp giảm nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp, do đó làm giảm nguy cơ mắc các bệnh về thận.

Cân bằng chế độ ăn uống: Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, nhiều rau tươi và trái cây sẽ giúp cơ thể giảm được nguy cơ mắc nhiều loại bệnh, trong đó có các bệnh về thận.

Trong các bữa ăn, cần giảm đi lượng tinh bột, đường, chất béo và thịt. Đối với những người lớn trên 40 tuổi, giảm muối sẽ giúp ngăn ngừa tình trạng tăng huyết áp và sỏi thận.

Không sử dụng thuốc lá: Khói thuốc lá có thể dẫn đến xơ vữa mạch, làm giảm lưu lượng máu đến thận, giảm khả năng hoạt động tốt nhất cho thận. Đã có những nghiên cứu chứng minh rằng hút thuốc sẽ gây giảm chức năng của thận nhanh hơn so với những người có bệnh thận tiềm ẩn.

Thận trọng khi sử dụng thuốc tây: Không được lạm dụng thuốc, đặc biệt là các thuốc giảm đau, chống viêm, gây tổn thương cho thận và đặc biệt là sẽ dẫn đến suy thận nếu sử dụng thường xuyên.

Uống nhiều nước: Uống đủ nước sẽ giúp làm loãng nước tiểu, loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể và giúp ngăn ngừa sỏi thận.

Kiểm tra thận định kỳ: Vì bệnh thận thường xảy ra thầm lặng và không gây ra những triệu chứng rõ ràng cho đến giai đoạn muộn nên việc chẩn đoán sớm và phòng ngừa bệnh thận cần được thực hiện đều đặn, đặc biệt là những người có nguy cơ cao như những người mắc bệnh đái tháo đường, béo phì, tăng huyết áp, người lớn trên 40 tuổi.

Nam sinh bị nhiễm khuẩn tụ cầu vàng sau một tai nạn hy hữu

Bệnh nhân L.V.H, nam sinh năm 2011, dân tộc Thái, ở Sơn La, được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương trong tình trạng nặng với viêm xương đùi, áp xe cơ, viêm phổi, tràn dịch màng phổi và mất khả năng đi lại. Trước đó, cháu hoàn toàn khỏe mạnh.

Theo lời gia đình, trong thời gian ở nhà với ông bà do bố mẹ đi làm xa, H. bị lợn của gia đình cắn vào đầu gối chân phải.

Vết thương không được làm sạch và không được đưa đến cơ sở y tế. Bảy ngày sau, cháu sốt cao liên tục, vết cắn sưng nóng đỏ, hạn chế vận động, và được đưa đến bệnh viện huyện. Tại đây, tình trạng chuyển nặng, bệnh nhi được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn và chuyển tuyến lên Bệnh viện Nhi Trung ương.

Kết quả xét nghiệm cho thấy cháu bị nhiễm vi khuẩn tụ cầu vàng (Staphylococcus aureus) từ vết cắn, kèm tổn thương xương đùi, áp xe cơ và viêm phổi. Sau 20 ngày điều trị tại tuyến huyện, bệnh nhi giảm sốt nhưng vẫn đau nhiều khớp háng, không đi lại được, nên tiếp tục chuyển lên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại đây, các bác sỹ chẩn đoán bệnh nhi nhiễm khuẩn huyết do tụ cầu vàng, kèm viêm xương tủy, áp xe cơ và viêm màng phổi. Sau 11 ngày điều trị kháng sinh đặc hiệu kết hợp phục hồi chức năng, cháu đã giảm sốt, hết tràn dịch màng phổi và có thể đi lại.

Tổn thương ở xương vẫn cần theo dõi và điều trị dài hạn nhưng hiện chưa phải can thiệp ngoại khoa. Bác sỹ Bùi Hiền, khoa Nhi, cho biết nếu tiếp tục đáp ứng tốt với phác đồ, bệnh nhi có thể xuất viện sau 6-8 tuần.

Bác sỹ Hiền cảnh báo, tụ cầu vàng là vi khuẩn có độc lực cao, khả năng kháng nhiều loại kháng sinh. Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng, bệnh có thể gây biến chứng nặng, thậm chí tử vong.

Bình thường vi khuẩn này cư trú trên da và niêm mạc, nhưng khi gặp vết thương hở, vệ sinh kém hoặc sức đề kháng yếu, chúng có thể xâm nhập gây nhiễm khuẩn khu trú như viêm mô bào, áp xe cơ, hoặc nặng hơn là nhiễm khuẩn huyết và tổn thương đa cơ quan.

Để phòng ngừa, bác sỹ khuyến cáo người dân giữ vệ sinh cá nhân, rửa tay thường xuyên, xử lý vết thương hở ngay lập tức bằng sát khuẩn, che phủ bằng băng gạc vô khuẩn, và đi khám sớm khi có dấu hiệu sưng nóng đỏ, chảy mủ hoặc sốt. Chủ quan tự xử lý tại nhà có thể dẫn đến nhiễm trùng lan rộng, biến chứng nguy hiểm và kéo dài thời gian điều trị.

Tán sạch sỏi san hô qua đường hầm nhỏ, hạn chế xâm lấn

Bệnh nhân nữ 51 tuổi, ở TP.HCM, vừa được điều trị thành công sỏi san hô thận trái kích thước lớn 24×42 mm bằng phương pháp tán sỏi qua đường hầm nhỏ xuyên da. Ca phẫu thuật giúp bệnh nhân loại bỏ hoàn toàn sỏi, giảm đau lưng dai dẳng, đồng thời hạn chế tối đa xâm lấn.

Bà Trinh nhập viện trong tình trạng lên cơn đau quặn thận. Qua thăm khám, các bác sỹ phát hiện bà có sỏi ở đoạn trên niệu quản phải kích thước 8×10 mm và sỏi san hô thận trái 24×42 mm, kèm nhiều sỏi nhỏ ở đài thận trên.

Ths.Nguyễn Tân Cương, chuyên khoa tiết niệu cho biết, sỏi san hô lấp đầy các đài thận, nguy cơ gây nhiễm khuẩn và tổn thương thận một cách âm thầm, do đó cần phẫu thuật sớm.

Do tình trạng nhiễm khuẩn và kích thước sỏi lớn, bác sỹ quyết định thực hiện hai lần phẫu thuật. Trước tiên, ê-kíp nội soi ngược dòng bằng ống mềm lấy sạch sỏi ở niệu quản phải, đồng thời đặt ống thông JJ giúp nước tiểu lưu thông từ thận trái xuống bàng quang, giảm nguy cơ nhiễm trùng.

Một tháng sau, bà Trinh quay lại để thực hiện phẫu thuật tán sỏi san hô thận trái. Theo bác sỹ Cương, với sỏi kích thước lớn, cứng như sỏi san hô, phương pháp ưu tiên là tán sỏi qua da, giúp loại bỏ sỏi trong một lần phẫu thuật, ít xâm lấn và rút ngắn thời gian nằm viện.

Trong quá trình phẫu thuật, ê-kíp tạo một đường hầm nhỏ từ ngoài vào trong thận, sử dụng năng lượng laser công suất cao phá vỡ viên sỏi thành các mảnh nhỏ, dễ dàng lấy ra. Ba ngày sau mổ, sức khỏe bà Trinh ổn định và được xuất viện.

Sau tán sỏi, bệnh nhân được hướng dẫn chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt uống đủ nước, ăn cháo, súp, rau xanh, trái cây, hạn chế đồ chiên rán, dầu mỡ, muối, rượu bia, cà phê, thịt đỏ, hải sản, đồng thời hạn chế vận động mạnh 1-2 tuần đầu và tái khám theo lịch.

Sỏi san hô (struvite) là loại sỏi phức tạp, chiếm gần như toàn bộ hệ thống đài, bể thận. Thành phần chủ yếu là magie amoni photphat, thường hình thành do nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu không được điều trị kịp thời, sỏi san hô có thể gây nhiễm khuẩn, thận ứ nước, suy thận hoặc nhiễm khuẩn huyết.

Với đặc điểm cứng, kích thước lớn và cấu trúc phức tạp, sỏi san hô không thể tự đào thải theo đường tự nhiên, và điều trị nội khoa hầu như không hiệu quả.

Phẫu thuật lấy sỏi qua da bằng laser hiện là phương pháp ưu tiên, kết hợp với nội soi khi cần thiết, giúp người bệnh hồi phục nhanh, ít xâm lấn và hiệu quả cao. Phương pháp này thường được chỉ định cho sỏi thận và niệu quản sát bể thận, sỏi cứng và kích thước trên 2 cm.

Cảnh giác sẹo lồi sau phẫu thuật thẩm mỹ nâng mũi

Hai năm trước, chị Phương (42 tuổi, Đồng Nai) thực hiện phẫu thuật nâng mũi bằng sụn tai tự thân, tức lấy sụn từ hai vành tai của chính mình để cấy ghép vào mũi.

Ban đầu, mũi chị ổn định và không xuất hiện sẹo lồi, nhưng vùng lấy sụn ở tai bắt đầu có dấu hiệu biến chứng. Chị Phương cảm thấy ngứa, sưng cứng, đau rát, vùng tai bị phì đại và nổi cục u lớn, gây khó chịu.

Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, Ths.Vũ Thị Thùy Trang, chuyên khoa Da liễu - Thẩm mỹ Da cho biết, chị Phương bị biến dạng phía sau hai vành tai do sẹo lồi hậu phẫu lấy sụn.

Tai trái có sẹo lồi đường kính khoảng 3 cm, gồ cao, đỏ và ngứa rát, tai phải sẹo nhỏ hơn, khoảng 1 cm, nhưng cũng bắt đầu cứng và sậm màu. Đây là biểu hiện điển hình của tình trạng mô sợi tăng sinh quá mức tại vị trí tổn thương.

Theo bác sỹ Trang, sẹo lồi chỉ xuất hiện ở tai mà không ảnh hưởng vùng mũi vì đặc điểm mô và phản ứng viêm khác nhau giữa các vùng da.

Vùng tai có mật độ sợi collagen dày, ít mô mỡ và tuần hoàn máu kém hơn, khiến quá trình lành thương dễ rối loạn, đặc biệt ở người có cơ địa sẹo lồi.

Trong khi đó, vùng mũi có mô mềm, hệ thống mạch máu phong phú và nếu khâu đúng kỹ thuật sẽ ít chịu lực kéo căng, từ đó hạn chế nguy cơ hình thành sẹo lồi.

Ngoài ra, yếu tố cơ học như tai thường bị cọ xát bởi tóc, khẩu trang hoặc khi nằm nghiêng cũng làm tổn thương vùng sẹo, góp phần hình thành sẹo lồi.

Để điều trị, bác sỹ Trang chỉ định tiêm triamcinolone, một corticosteroid có tác dụng chống viêm và ức chế tăng sinh mô sợi, giúp ngăn chặn sự phát triển quá mức của collagen. Liệu trình của chị Phương gồm 6-8 buổi, mỗi buổi cách nhau 3-4 tuần.

Sau 4 lần tiêm, vùng sẹo thu nhỏ rõ rệt, bề mặt phẳng và mềm hơn, cảm giác ngứa giảm đáng kể, giúp chị thoải mái và tự tin hơn. Bác sỹ Trang lưu ý, sẹo lồi vùng tai khá phổ biến sau phẫu thuật lấy sụn hoặc xỏ khuyên. Điều trị sớm và đúng liệu trình giúp kiểm soát kích thước sẹo, ngăn sẹo lan rộng.

Người bệnh sau tiêm triamcinolone nên tránh tiếp xúc ánh nắng trực tiếp, hạn chế gãi, nặn hoặc chà xát vùng sẹo, không tự ý bôi thuốc hoặc chườm nóng, lạnh, đồng thời giữ vùng sẹo sạch và theo dõi phản ứng da.

Những người có cơ địa sẹo lồi cần thận trọng khi can thiệp thẩm mỹ, đặc biệt các thủ thuật có đường rạch da như nâng mũi, lấy sụn. Trước khi thực hiện, nên được bác sỹ đánh giá nguy cơ, có thể dự phòng bằng thuốc hoặc laser sớm sau mổ. Khi sẹo có dấu hiệu đỏ, ngứa hoặc gồ lên, cần khám ngay để xử trí kịp thời.

Sẹo lồi không nguy hiểm về mặt y tế nhưng ảnh hưởng lớn đến thẩm mỹ và tâm lý. Chăm sóc đúng cách, kiên trì điều trị sẽ giúp cải thiện rõ rệt, hạn chế tái phát và mang lại sự tự tin cho người bệnh.