Chuyên gia quốc tế chia sẻ kỹ thuật bảo tồn khớp háng tại Việt Nam

Hơn 90% trường hợp thoái hóa khớp háng nặng ở người trẻ bắt nguồn từ những bất thường cấu trúc từ nhỏ nhưng không được phát hiện kịp thời.

Thông tin này được bác sỹ Vidyadhar Salil Vinayak Upasani, chuyên gia Ngoại Chỉnh hình, Trường Y Đại học California San Diego (Hoa Kỳ) nhấn mạnh tại Hội thảo “Phẫu thuật bảo tồn khớp háng nhi khoa” do TAMRI vừa tổ chức.

Hội thảo quy tụ nhiều chuyên gia, bác sỹ tham dự.

Hội thảo quy tụ gần 100 chuyên gia, bác sỹ, nhân viên y tế trong và ngoài nước tham dự trực tiếp và trực tuyến, nhằm cập nhật kiến thức, trao đổi kinh nghiệm và chia sẻ những giải pháp mới trong quản lý, điều trị bảo tồn các bệnh lý khớp háng ở trẻ em.

Điều trị bảo tồn khớp háng ở trẻ em hiện vẫn là lĩnh vực đầy thách thức. Bệnh khó phát hiện sớm, biến chứng tiềm ẩn và đòi hỏi tay nghề cùng kiến thức chuyên sâu mà trong nước còn ít người am hiểu.

Ông cho rằng, việc tổ chức các hội thảo chuyên sâu như thế này có ý nghĩa thiết thực trong việc kết nối các chuyên gia, thúc đẩy đào tạo và nâng cao năng lực điều trị tại Việt Nam.

Tại Hội thảo, bác sỹ Vidyadhar Salil Vinayak Upasani chia sẻ rằng, những bất thường bẩm sinh hoặc hình thành trong giai đoạn phát triển nếu không được nhận biết sớm có thể dẫn đến thoái hóa khớp háng sớm ở độ tuổi dưới 50. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời không chỉ giúp giảm đau, cải thiện vận động mà còn trì hoãn tiến triển bệnh và hạn chế phải phẫu thuật thay khớp.

Ông cũng lưu ý, trẻ chơi thể thao cường độ cao có nguy cơ bị biến dạng CAM-type ở xương đùi cao gấp 2-8 lần, dẫn đến rách sụn viền, mòn sụn và đau háng kéo dài. Dù vậy, 80% trường hợp nhẹ có thể hồi phục nhờ vật lý trị liệu và điều chỉnh vận động đúng cách, chỉ khoảng 20% cần can thiệp nội soi, và có thể trở lại thể thao trong thời gian ngắn.

Báo cáo của ThS.BS.CKII Lê Viết Cẩn (Đại học Y Dược TP.HCM, Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình) tập trung vào nhóm bệnh loạn sản khớp háng ở trẻ, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây thoái hóa khớp háng sớm.

Ông trình bày kỹ thuật Triple Pelvic Osteotomy, phẫu thuật hiếm và phức tạp tại Việt Nam, giúp định hướng lại ổ cối theo trục sinh lý, tăng độ bao phủ chỏm xương đùi, qua đó kéo dài tuổi thọ khớp tự nhiên và cải thiện chất lượng sống cho bệnh nhi.

Điểm nhấn của hội thảo là ca mổ thị phạm trên xác do bác sỹ Vidyadhar Salil Vinayak Upasani và ThS.BS.CKII Lê Viết Cẩn trực tiếp thực hiện. Ca mổ mô phỏng các kỹ thuật cắt xương và chỉnh sửa khớp háng nhằm khắc phục các bất thường phát triển, phục hồi cấu trúc và sự ổn định của khớp.

Bên cạnh đó, các chuyên gia tham dự đã cùng trao đổi, thảo luận sâu về những thách thức trong chẩn đoán sớm và chiến lược điều trị bảo tồn khớp háng ở trẻ em, góp phần xây dựng hướng tiếp cận toàn diện, khoa học và hiệu quả hơn trong thực hành lâm sàng.

Ám ảnh cắt cụt chân, rối loạn lo âu vì biến chứng bàn chân tiểu đường

Từ một vết xước nhỏ ở cổ chân, chị Hoa (38 tuổi, An Giang) rơi vào khủng hoảng lo âu, mất ngủ và sợ hãi kéo dài, luôn ám ảnh bởi cảnh bị cắt cụt chân, điều mà mẹ chị từng trải qua.

Mười năm trước, trong thời gian mang thai, chị Hoa được chẩn đoán tiểu đường thai kỳ do tăng cân quá nhanh. Bác sỹ đã khuyên chị tầm soát tiểu đường type 2 sau sinh, nhưng vì bận rộn chăm con nhỏ và công việc cuốn đi, chị quên mất việc này. Thỉnh thoảng, chị thấy mệt mỏi, khát nước, tiểu nhiều nhưng chủ quan cho rằng do làm việc quá sức nên không đi khám.

Vài tuần trước, cổ chân phải của chị xuất hiện nốt thâm đen sưng đau. Nghĩ là mụn mủ, chị dùng kim chích nặn, khiến vết thương nhiễm trùng, toàn bộ cẳng chân sưng tấy, đau nhức và sốt cao. Khi đến bệnh viện địa phương, chị được chẩn đoán tiểu đường type 2, chỉ số đường huyết ngẫu nhiên hơn 230mg/dL (trong khi bình thường dưới 200mg/dL). Chị được điều trị theo phác đồ đái tháo đường, dùng kháng sinh và thuốc kháng viêm, nhưng tình trạng không cải thiện mà ngày càng nặng hơn.

Mẹ chị Hoa bị tiểu đường nhiều năm, từng phải cắt cụt một phần cẳng chân do hoại tử từ vết loét nhỏ ở ngón chân; bà ngoại chị cũng qua đời vì suy thận do tiểu đường. Khi biết mình bị bệnh và thấy vết thương ở chân ngày càng trầm trọng, chị Hoa hoảng loạn, mất ngủ triền miên, sụt cân nhanh, rụng tóc, luôn cáu gắt và khó chịu với mọi người xung quanh.

Nỗi lo sợ bị cắt chân khiến chị rơi vào rối loạn lo âu, ám ảnh đến mức liên tục tìm kiếm các bài thuốc “gia truyền” chữa tiểu đường trên mạng. “Lúc nào tôi cũng có cảm giác như vết thương đang lở loét và chảy mủ không ngừng”, chị nói.

Thấy vợ có biểu hiện bất thường cả về thể chất lẫn tinh thần, chồng chị Hoa đã đưa chị đến viện điều trị. Tại đây, bác sỹ CKI Phạm Thị Thu Hà, khi khám và điều trị cho chị Hoa, phát hiện chị có tổn thương mạch máu lớn và thần kinh ngoại biên, biểu hiện xơ vữa, hẹp mạch máu, giảm tưới máu, rối loạn dinh dưỡng và dẫn truyền thần kinh. Bác sỹ cho biết, nếu nhập viện trễ hơn, chị Hoa có thể đã phải cắt cụt chân.

Chị được điều trị tích cực bằng kháng sinh truyền, rạch dẫn lưu mủ, cắt lọc mô hoại tử và đặt hút áp lực âm để vết thương nhanh lành. Đồng thời, bác sỹ kết hợp kiểm soát đường huyết, giảm mỡ máu, điều trị biến chứng thần kinh và hỗ trợ tâm lý để giảm căng thẳng, lo âu. Sau 10 ngày điều trị, vết thương khô, hết chảy dịch, đường huyết được kiểm soát tốt, sức khỏe và tinh thần của chị Hoa dần hồi phục. Chị được tư vấn kỹ về tầm quan trọng của việc kiểm soát đường huyết, cách chăm sóc bàn chân tại nhà và lịch tái khám định kỳ.

Theo bác sỹ Phạm Thị Thu Hà, Việt Nam hiện có khoảng 7 triệu người mắc đái tháo đường, trong đó hơn 55% đã xuất hiện biến chứng. Bệnh tiến triển âm thầm, khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Đáng lo ngại, có tới 60% người bệnh loét bàn chân phải cắt cụt chi, và khoảng 50-60% bệnh nhân tử vong trong vòng 5 năm sau khi cắt cụt.

Biến chứng bàn chân tiểu đường rất phức tạp, do kết hợp nhiều yếu tố như mất cảm giác vì tổn thương thần kinh, giảm tưới máu do hẹp mạch, và suy giảm chức năng miễn dịch khiến vết thương dễ nhiễm trùng, khó lành. Điều trị những tổn thương này đòi hỏi thời gian dài, chi phí cao và tuân thủ nghiêm ngặt.

Bác sỹ Hà khuyến cáo, người bệnh tiểu đường cần kiểm soát đường huyết tốt, chăm sóc bàn chân hằng ngày, lựa chọn giày dép phù hợp, tránh đi chân đất, không tự ý xử lý vết thương, không ngâm chân hay lấy khóe móng tại nhà. Một vết xước nhỏ nếu chủ quan có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Sau điều trị, chị Hoa đã bình phục, tinh thần ổn định, và bắt đầu thay đổi lối sống: ăn uống khoa học, kiểm tra đường huyết thường xuyên và chăm sóc bàn chân mỗi ngày. Câu chuyện của chị là lời cảnh tỉnh cho hàng triệu người đang sống chung với bệnh tiểu đường rằng sự chủ quan có thể biến một vết thương nhỏ thành thảm họa, không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tàn phá cả tinh thần.

Bệnh lupus ban đỏ tiến triển nặng do phát hiện muộn

Nhiều người mắc lupus ban đỏ chỉ được chẩn đoán đúng sau vài năm đi khám ở nhiều chuyên khoa khác nhau, khi bệnh đã gây tổn thương nghiêm trọng đến gan, thận, tim và nhiều cơ quan khác.

Lupus ban đỏ hệ thống (SLE) là bệnh tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch rối loạn, tấn công nhầm các mô lành, dẫn đến viêm và tổn thương đa cơ quan, thậm chí có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Bệnh thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản, diễn tiến thành từng đợt, dễ tái phát nếu không được kiểm soát tốt.

PGS-TS.Hoàng Thị Lâm, Chủ tịch Liên Chi hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam chuyên ngành Dị ứng, Miễn dịch, Trưởng khoa Miễn dịch Lâm sàng, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, có đến 85% người bệnh phải khám từ hai chuyên khoa trở lên và gần một phần ba trường hợp phải gặp đến bốn bác sỹ mới được chẩn đoán đúng là lupus ban đỏ.

Một nghiên cứu dài hạn của nhóm LuLa cohort tại Đức cũng ghi nhận, thời gian trung bình từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên đến khi được chẩn đoán lupus là khoảng 47 tháng, tương đương gần bốn năm. Khoảng thời gian chậm trễ này khiến bệnh tiến triển nặng, gây tổn thương không hồi phục cho nhiều cơ quan và khiến việc điều trị trở nên khó khăn hơn rất nhiều.

Chị Mến (25 tuổi, Cần Thơ) là một trong những trường hợp như vậy. Suốt nhiều tháng, chị thường xuyên bị sốt không rõ nguyên nhân, nổi mẩn đỏ, mệt mỏi nhưng đi khám ở địa phương chỉ được chẩn đoán là dị ứng, suy nhược do làm việc quá sức.

Khi cơ thể suy kiệt, gan và thận tổn thương nặng, chị phải nhập viện điều trị hồi sức tích cực (ICU) và tiêu tốn hàng trăm triệu đồng mới được xác định chính xác mắc lupus ban đỏ hệ thống.

Còn chị Thúy, một bệnh nhân khác, từng phải sống chung với đau nhức xương khớp, rụng tóc và sưng cứng tay chân nhiều năm liền. Nghĩ mình chỉ bị bệnh khớp thông thường, chị tự mua thuốc uống nhưng bệnh không cải thiện. Sau nhiều lần điều trị ở các chuyên khoa khác nhau, chị mới được chẩn đoán đúng bệnh lupus khi làm xét nghiệm máu chuyên sâu tại viện.

Theo PGS.Lâm, lupus ban đỏ là căn bệnh tiến triển âm thầm, với triệu chứng ban đầu mờ nhạt như đau khớp, mệt mỏi, rụng tóc, phát ban khi ra nắng, sưng phù nhẹ, sốt không rõ nguyên nhân. Những biểu hiện này dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý thông thường như dị ứng, viêm da, rối loạn nội tiết hay thiếu máu, khiến người bệnh chủ quan và bác sỹ khó phát hiện sớm.

“Lupus có thể diễn tiến chậm nhưng dai dẳng. Mỗi đợt bùng phát lại gây thêm tổn thương cho cơ thể. Khi bệnh đã ảnh hưởng đến thận, tim hoặc hệ thần kinh, cơ xương khớp thì hậu quả rất nặng nề và khó hồi phục. Phát hiện muộn khiến điều trị phức tạp hơn, tốn kém hơn và làm tăng nguy cơ tử vong”, PGS.Lâm cảnh báo.

Theo thống kê của Bộ Y tế, tại Việt Nam, cứ 100.000 dân thì có khoảng 50 người mắc lupus ban đỏ, trong đó nữ giới chiếm đến 90%. Cơ chế bệnh là do hệ miễn dịch bị rối loạn, các tế bào bảo vệ cơ thể nhầm lẫn mô lành là “kẻ thù” và tấn công chúng. Vì vậy, điều trị lupus thường cần sự phối hợp giữa nhiều chuyên khoa như Miễn dịch Lâm sàng, Cơ xương khớp, Thận, Huyết học, Da liễu, Thần kinh, Sản khoa và Nội tổng quát.

Sau gần hai năm điều trị kết hợp thuốc ức chế miễn dịch và thuốc sinh học tại viện, chị Mến đã ổn định sức khỏe, giảm viêm rõ rệt, chức năng gan thận hồi phục và có thể trở lại công việc bình thường.

Trước đó, chị đáp ứng kém với thuốc thông thường, bệnh tái phát liên tục. “Tôi vẫn phải dùng thuốc hằng ngày nhưng đã học cách sống chung với lupus. Căn bệnh này dạy tôi biết lắng nghe cơ thể và trân trọng sức khỏe hơn”, chị chia sẻ. Tương tự, chị Thúy hiện cũng kiểm soát tốt bệnh, tóc mọc trở lại, có thể đi lại bình thường và duy trì tái khám đều đặn mỗi ba tháng.

Cũng theo PGS.Lâm, trong những năm gần đây, điều trị lupus ban đỏ hệ thống đã có nhiều tiến bộ. Mục tiêu không chỉ là kiểm soát bệnh mà còn giúp người bệnh duy trì chất lượng sống lâu dài.

Nếu trước đây, nhóm thuốc corticoid là lựa chọn chính, thì nay xu hướng điều trị tập trung vào giảm liều tối đa và ngừng thuốc khi có thể, nhằm hạn chế tác dụng phụ tích lũy lên tim mạch, xương khớp và thận.

Với những bệnh nhân không đáp ứng corticoid, bác sỹ sẽ sớm chỉ định thuốc ức chế miễn dịch hoặc thuốc sinh học thế hệ mới, giúp giảm tái phát và hạn chế tổn thương cơ quan.

Nhờ các tiến bộ y học, người mắc lupus ngày nay có cơ hội sống khỏe và sinh hoạt gần như bình thường, khác hẳn với trước đây. “Điều quan trọng là người bệnh không nên sợ hãi hay giấu bệnh. Mắc lupus không phải bản án tử”, PGS.Lâm nhấn mạnh.

Bà khuyến cáo, khi có các biểu hiện như mệt mỏi kéo dài, nổi mẩn, dị ứng, đau khớp hoặc sốt dai dẳng không rõ nguyên nhân, người bệnh nên đến khám tại chuyên khoa Miễn dịch Lâm sàng để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh biến chứng nặng nề về sau.