Xơ gan mất bù, mắc u gan vì chủ quan không điều trị viêm gan B

Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương vừa tiếp nhận hai trường hợp bệnh nhân được chuyển tuyến trong tình trạng gan đã tiến triển đến xơ gan và u gan. Điều đáng nói, cả hai chỉ mới biết mình mắc viêm gan B trong vòng 1-2 tháng gần đây.

Tầm soát viêm gan B là giải pháp đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm để bảo vệ sức khỏe cá nhân, gia đình và cộng đồng.

Điểm chung của hai bệnh nhân là không có thói quen kiểm tra sức khỏe định kỳ, vì cho rằng bản thân vẫn khỏe mạnh, không có triệu chứng bất thường.

Chỉ đến khi xuất hiện các dấu hiệu rõ rệt, họ mới đi khám, lúc này bệnh đã ở giai đoạn muộn, việc điều trị bằng thuốc hầu như không còn hiệu quả, buộc phải can thiệp bằng các phương pháp ngoại khoa.

Bệnh nhân là bà Đ.T.B (sinh năm 1964, ở Bắc Ninh). Khoảng hai tháng trước, người thân thấy da bà chuyển vàng sậm nên khuyên đi khám. Tại cơ sở y tế, bà được chẩn đoán mắc viêm gan B thể nặng. Bà có tiền sử đái tháo đường 8 năm, đang điều trị bằng insulin suốt 3 năm qua.

Sau khi biết mắc viêm gan B mạn tính, thay vì tuân theo phác đồ điều trị, bà B. lại tin vào lời mách bảo, sử dụng thuốc nam từ lá cây an xoa. Tuy nhiên, bệnh tình không cải thiện.

Ba ngày trước khi nhập viện, bà xuất hiện tình trạng mệt mỏi, bụng trướng căng, da và mắt vàng sậm. Bà được chuyển đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, tại đây bác sỹ xác định bà bị xơ gan mất bù, viêm gan B mạn tính và cổ trướng nặng.

Theo bác sỹ chuyên khoa II Nguyễn Văn Tuấn, Phó Trưởng khoa Viêm gan, bệnh nhân đã ở giai đoạn xơ gan mất bù, mức độ Child-Pugh C, suy gan nghiêm trọng (PT 21%, bilirubin toàn phần >600 μmol/L), nguy cơ tử vong cao nếu không được ghép gan kịp thời.

Bệnh nhân thứ hai là anh N.H.D (sinh năm 1981, trú tại Hải Phòng). Một tháng trước, khi đến khám do đau chân, anh tranh thủ kiểm tra sức khỏe tổng quát vì đã lâu không đi khám.

Kết quả xét nghiệm cho thấy anh nhiễm viêm gan B, men gan và tải lượng virus cao gấp 5 lần bình thường, kèm theo dấu hiệu ứ mật. Chụp cộng hưởng từ phát hiện một khối u gan kích thước 30x26mm.

Bác sỹ chuyên khoa II Nguyễn Nguyên Huyền cho biết, may mắn là khối u được phát hiện ở giai đoạn sớm và nằm tại vị trí thuận lợi, có thể can thiệp phẫu thuật, tiên lượng điều trị khá khả quan.

Hai trường hợp trên là ví dụ điển hình cho tình trạng bệnh nhân phát hiện viêm gan B quá muộn do chủ quan, không khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là ở người trẻ tuổi, khi còn cảm thấy khỏe mạnh và không có biểu hiện rõ ràng. Viêm gan B tiến triển âm thầm nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan.

Theo bác sỹ Nguyễn Văn Tuấn, viêm gan B hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm. Người dân nên chủ động tầm soát viêm gan B ít nhất mỗi năm một lần, đặc biệt nếu trong gia đình có người từng mắc viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan.

Ngay cả khi không có triệu chứng, cũng không nên chủ quan vì bệnh thường không biểu hiện rõ ràng ở giai đoạn đầu. Đối với người đã tiêm vắc-xin phòng viêm gan B, nên kiểm tra chỉ số kháng thể (anti-HBsAg) để đảm bảo cơ thể có đủ miễn dịch bảo vệ gan.

Còn với người đã mắc viêm gan B mạn tính, việc theo dõi định kỳ và tuân thủ điều trị tại cơ sở y tế chuyên khoa là yếu tố quyết định để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Cũng theo các chuyên gia y tế, tầm soát viêm gan B là giải pháp đơn giản, hiệu quả và tiết kiệm để bảo vệ sức khỏe cá nhân, gia đình và cộng đồng.

Mất thính lực bẩm sinh vì nhiễm virus từ trong bụng mẹ

Nhiễm virus rubella, CMV (cytomegalovirus) trong thai kỳ là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ mất thính lực bẩm sinh – hậu quả nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa nếu được tầm soát và tiêm phòng đầy đủ.

Theo ThS.BS.CKI Trần Thị Thúy Hằng, Trưởng Khoa Tai mũi họng, Trung tâm Tai Mũi Họng, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, ngoài yếu tố di truyền, thực tế cho thấy không ít trẻ bị điếc bẩm sinh do nhiễm rubella hoặc CMV từ trong bụng mẹ. Đáng chú ý, các loại virus này thường không gây triệu chứng rõ rệt ở mẹ nên dễ bị bỏ qua trong thai kỳ.

Virus rubella khi xâm nhập vào cơ thể thai phụ thường gây sốt nhẹ, mệt mỏi, viêm mũi, phát ban và nổi hạch bạch huyết. Tuy nhiên, triệu chứng của bệnh rất giống cảm cúm thông thường, khiến nhiều người chủ quan.

Theo thống kê, khoảng 50% trường hợp nhiễm rubella không có biểu hiện lâm sàng, nhưng vẫn có khả năng lây lan mạnh mẽ thông qua giọt bắn hô hấp, tiếp xúc trực tiếp hoặc dịch tiết mũi họng.

Rubella có thể gây dị tật nặng nề cho thai nhi, đặc biệt nếu mẹ nhiễm bệnh trong ba tháng đầu. Theo Thư viện Y khoa Mỹ, nguy cơ thai nhi dị tật lên tới 85% nếu mẹ nhiễm virus trong 12 tuần đầu; giảm còn 50% khi ở tuần 13–16; và khoảng 25% nếu nhiễm sau tuần 16. Trẻ có thể mắc các dị tật như điếc bẩm sinh, bệnh tim bẩm sinh, đục thủy tinh thể, viêm não, động kinh và chậm phát triển trí tuệ.

Một trường hợp điển hình là bé N.B.A., sinh đủ tháng và khỏe mạnh, được tầm soát thính lực sơ sinh tại Bệnh viện Tâm Anh TP.HCM. Bé được chẩn đoán điếc bẩm sinh dù không có tiền sử gia đình mắc bệnh. Xét nghiệm huyết thanh học cho thấy bé nhiễm rubella từ trong bụng mẹ.

Mẹ của bé từng bị sốt và nổi ban ở tháng thứ hai thai kỳ, nhưng nghĩ chỉ là cảm cúm nhẹ. Sau khi xét nghiệm mới phát hiện đã nhiễm rubella. “Giá như tôi tiêm vắc-xin trước khi mang thai”, chị chia sẻ.

Bé A. được đeo máy trợ thính để làm quen âm thanh và cấy ốc tai điện tử khi tròn 18 tháng tuổi. Sau 6 tháng can thiệp, bé đang theo học chương trình phục hồi thính lực với giáo viên chuyên biệt, có tiến triển tích cực trong việc phân biệt và nhận biết âm thanh.

Bên cạnh rubella, virus CMV cũng là một trong những tác nhân nguy hiểm gây điếc bẩm sinh. CMV có thể truyền từ mẹ sang thai nhi qua nhau thai. Đặc biệt, mất thính lực là biến chứng thường gặp nhất ở trẻ sơ sinh nhiễm CMV bẩm sinh có thể xảy ra ở một tai hoặc cả hai, và thường diễn tiến nặng trong 2 năm đầu đời, ảnh hưởng lớn đến khả năng phát triển ngôn ngữ.

Phần lớn người lớn nhiễm CMV không có triệu chứng hoặc chỉ bị sốt nhẹ, nghẹt mũi, mệt mỏi nên thường không được chẩn đoán. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), cứ 5 trẻ nhiễm CMV bẩm sinh thì có 1 trẻ gặp các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng lâu dài, trong đó phổ biến nhất là mất thính lực.

Trường hợp bé H.M.L., sinh đủ tháng nhưng nhẹ cân và vàng da kéo dài, cũng được phát hiện điếc sâu hai tai sau sàng lọc sơ sinh tại Bệnh viện Tâm Anh. Bé được chẩn đoán nhiễm CMV bẩm sinh sau khi mẹ từng sốt nhẹ, nổi mẩn vào tháng thứ ba thai kỳ. Hiện bé đã được cấy ốc tai điện tử ở tuổi 20 tháng sau thời gian đeo máy trợ thính.

Bác sỹ Hằng nhấn mạnh, giai đoạn từ 1-2 tuổi là “thời gian vàng” để can thiệp phục hồi thính lực bằng phương pháp cấy ốc tai điện tử. Trẻ được cấy ghép sớm có thể phát triển kỹ năng ngôn ngữ gần như bình thường và hòa nhập tốt trong môi trường học tập. Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ can thiệp kịp thời có thể thành công trong các lớp học chính quy như trẻ có thính lực bình thường.

Ngoài virus rubella và CMV, các tác nhân khác như toxoplasma, herpes simplex, lạm dụng rượu, tiểu đường không kiểm soát hoặc tiền sản giật trong thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ điếc bẩm sinh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), gần 60% nguyên nhân gây mất thính lực có thể phòng ngừa được. Tiêm vắc-xin rubella, thủy đậu, cúm, viêm gan B cho phụ nữ chuẩn bị mang thai là một trong những biện pháp hiệu quả giúp phòng ngừa lây truyền bệnh từ mẹ sang con. Trong thai kỳ, cần tuân thủ lịch khám thai định kỳ, xét nghiệm tầm soát các bệnh nhiễm trùng như rubella, CMV, toxoplasma nếu có yếu tố nguy cơ.

Sau sinh, cha mẹ nên đưa trẻ đi sàng lọc thính lực sơ sinh và theo dõi mốc phát triển ngôn ngữ trong những năm đầu đời. Nếu phát hiện trẻ có dấu hiệu chậm nói, không phản ứng với âm thanh, cần sớm đưa đi khám chuyên khoa tai mũi họng để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.

Robot phẫu thuật nạo hạch, cắt u đại tràng ác tính

Ông T. 73 tuổi, được chẩn đoán ung thư đại tràng giai đoạn III. Ca phẫu thuật bằng robot tại viện giúp loại bỏ hoàn toàn khối u và nạo vét 27 hạch bạch huyết thành công.

Trước đó, ông T. thường xuyên bị táo bón kéo dài hơn một năm nhưng nghĩ do rối loạn tiêu hóa, ăn uống không điều độ. Gần đây, ông bắt đầu đau bụng âm ỉ, uống thuốc không đỡ, tình trạng đại tiện ngày càng khó khăn, buộc phải dùng thuốc xổ mỗi ngày.

Khi đến khám tại viện, kết quả nội soi đại tràng và chụp CT phát hiện một khối u lớn đường kính khoảng 5 cm, nằm tại đoạn gấp khúc giữa đại tràng lên và đại tràng ngang, vị trí sát với gan.

“Khối u đã phát triển đến giai đoạn 3, tế bào ung thư xâm lấn xuyên qua lớp thanh mạc bao ngoài đại tràng, nhưng may mắn chưa di căn đến các cơ quan lân cận,” TS.Đỗ Minh Hùng, Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết.

Theo ông, để ngăn chặn ung thư lan rộng hoặc di căn xa, người bệnh cần được phẫu thuật cắt bỏ triệt để khối u và nạo vét toàn bộ hạch bạch huyết xung quanh. Sau hội chẩn đa chuyên khoa, êkip quyết định thực hiện phẫu thuật bằng robot để đảm bảo mức độ chính xác, an toàn và triệt căn tối đa.

Hệ thống robot Da Vinci Xi được sử dụng trong ca mổ có 1 ống kính siêu nét và 3 cánh tay robot linh hoạt mô phỏng cử động cổ tay người. Bác sỹ phẫu thuật ngồi tại buồng điều khiển cách bàn mổ vài mét, quan sát toàn bộ trường mổ qua màn hình 3D với độ phóng đại lớn, giúp nhận diện rõ ràng các cấu trúc mô, mạch máu và dây thần kinh.

Bác sỹ sử dụng các trocar nội soi, điều khiển cánh tay robot phẫu tích và kẹp cắt động tĩnh mạch hồi manh tràng, nạo hạch dọc theo mạch mạc treo tràng trên đến bờ dưới tụy, phẫu tích mạch máu đại tràng giữa, kẹp cắt nhánh đại tràng phải.

Đại tràng góc gan, đại tràng lên và đoạn cuối hồi tràng được di động hoàn toàn. Phẫu thuật viên tiếp tục cắt đại tràng cách khối u 15 cm, cắt mạc treo hồi tràng cách góc hồi, manh tràng 10 cm, cắt ngang hồi tràng, rồi nối hồi tràng, đại tràng ngang, khâu lỗ mở, đặt dẫn lưu và đóng hệ thống robot.

Sau hơn 6 giờ phẫu thuật, khối u được loại bỏ hoàn toàn. Bác sỹ cũng nạo vét toàn bộ hạch bạch huyết theo mức độ D3 (rộng nhất), ngăn ngừa nguy cơ ung thư xâm lấn hoặc di căn xa. Bệnh nhân tỉnh lại tốt, ít đau sau mổ, đi lại được và ăn uống nhẹ sau 3 ngày, xuất viện sau 1 tuần.

Kết quả giải phẫu bệnh cho thấy ông Tươi bị ung thư biểu mô tuyến chế nhầy, giai đoạn III. 27 hạch được nạo không có tế bào ung thư, khối u không xâm nhập mạch máu hay thần kinh quanh u. Tuy nhiên, vì u đã xâm nhập lớp thanh mạc nên bác sỹ chỉ định hóa trị hỗ trợ sau mổ.

Theo bác sỹ Đỗ Minh Hùng, robot Da Vinci Xi là “cánh tay nối dài” của bác sỹ, mang lại nhiều lợi ích trong phẫu thuật ung thư đường tiêu hóa.

Robot giúp thao tác chính xác tuyệt đối, loại bỏ các rung động tự nhiên của tay người, phẫu tích chuẩn xác từng milimet, từ đó tăng khả năng điều trị triệt căn, giảm nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

Ung thư đại tràng nếu phát hiện sớm có thể điều trị hiệu quả, thậm chí khỏi bệnh hoàn toàn. Tuy nhiên, dấu hiệu bệnh dễ nhầm với các rối loạn tiêu hóa thông thường như đau bụng, tiêu chảy, táo bón, mệt mỏi, sụt cân, chảy máu tiêu hóa…

Vì vậy, ngoài việc duy trì lối sống lành mạnh, người dân, đặc biệt là người trên 50 tuổi nên nội soi đại tràng định kỳ để phát hiện sớm và can thiệp kịp thời.