TS. Phạm Thái Lai, Chủ tịch, kiêm Tổng giám đốc Siemens Đông Nam Á và Việt Nam

Theo ông, thì các thành phố ngày nay đang gặp phải những thách thức gì?

Sự gia tăng và già hóa dân số, biến đổi khí hậu, tình trạng xuống cấp của hạ tầng cơ bản, sự khan hiếm nguồn lực, số hóa, nhu cầu và kỳ vọng thay đổi là những thách thức mà các thành phố trên thế giới phải đối mặt.

Tốc độ phát triển mạnh của các thành phố do đô thị hóa và phát triển kinh tế nhanh cũng gây ra áp lực lớn cho những người ra quyết sách và kế hoạch hóa đô thị. Họ không chỉ phải đảm bảo chất lượng cuộc sống cho cư dân, mà còn phải vận hành các thành phố phát triển kinh tế bền vững, cạnh tranh và các nguồn lực được quản lý một cách hợp lý. Hơn nữa, đại dịch như Covid-19 đòi hỏi một môi trường an toàn và lành mạnh nhằm bảo đảm cuộc sống cho người dân, đồng thời cung cấp sự linh hoạt cá nhân cao nhất cho họ.

Làm thế nào để chúng ta giải quyết các thách thức trên?

Cách duy nhất để đối phó với những thách thức này là các thành phố phải trở nên thông minh hơn. Các giải pháp thành phố thông minh góp phần quản lý hiệu quả các khu vực đô thị, cải thiện tính kết nối, tính bền vững và khả năng sinh sống, cũng như tăng cường khả năng phục hồi của các khu vực đô thị.

Các giải pháp cho tổ hợp đô thị thông minh

Vậy những điều kiện tiên quyết để các thành phố trở nên thông minh hơn là gì, thưa ông?

Một điều kiện tiên quyết quan trọng là cơ sở hạ tầng số hóa, chẳng hạn như không gian thông minh, giao thông thông minh, lưới điện thông minh và tòa nhà thông minh dựa trên nền tảng điện khí hóa và tự động hóa để thúc đẩy hiệu quả dịch vụ thông qua tối ưu hóa vận hành và trang thiết bị, thay đổi mô hình vận hành theo nhu cầu, duy trì và quản lý hệ thống từ xa.

Giải pháp cho giao thông giúp tăng tiện ích của cơ sở hạ tầng, tối ưu hóa công suất hoạt động và tạo nên một chất lượng mới về trải nghiệm cho người sử dụng thông qua số hóa. Ví dụ, đường sắt số cung cấp cơ hội cho các thành phố và các nhà vận hành có thể điều khiển ngành đường sắt một cách tương tác và tự động, đồng thời cung cấp cho hành khách một cấp độ mới về tính kết nối bên cạnh sự thuận tiện và thoải mái khi di chuyển.

Lưới điện thông minh đem lại sự cân bằng tối ưu giữa cung và cầu về điện, giúp giảm tổng lượng tiêu thụ điện do nhu cầu gia tăng bằng cách trực tiếp kiểm soát các thiết bị điện hoặc thay đổi thói quen người dùng.

Cuối cùng, công nghệ tòa nhà thông minh sẽ giúp các thành phố đạt được tiêu chuẩn cao nhất về hiệu quả môi trường và giảm lượng điện năng tiêu thụ. Chúng thích ứng với nhu cầu của con người và các doanh nghiệp bằng cách làm tăng sự thoải mái, hiệu quả, khả năng phục hồi và sự an toàn. Và ngày nay chúng có thêm một trọng trách mới, đó là bảo vệ con người khỏi Covid-19.

Tổ hợp đô thị thông minh đang là chủ đề thu hút ngày càng nhiều sự quan tâm hiện nay. Một số quan điểm thậm chí còn cho rằng, tổ hợp đô thị thông minh sẽ định hình tương lai về cách chúng ta sống và làm việc. Ông có đồng ý với quan điểm này không và vì sao?

Chắc chắn rồi, tổ hợp đô thị thông minh đang định hình tương lai của cuộc sống ở thành phố. Nó giúp giải quyết nhiều thách thức mà các thành phố ngày nay phải đối mặt. Nó sử dụng kết cấu hạ tầng thông minh để kiến tạo cuộc sống của con người và cộng đồng, sự thành công của doanh nghiệp và sức khỏe của thế giới xung quanh. Nó quản lý chi phí và sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Nó có thể thích ứng với những nhu cầu luôn thay đổi. Nó giúp cuộc sống và công việc trở nên dễ dàng hơn, đồng thời giúp tạo ra nhiều môi trường tốt hơn. Tuy nhiên, trước hết, chúng ta hãy tìm hiểu sâu hơn về khái niệm của khu tổ hợp này, các dạng tổ hợp và lý do vì sao tổ hợp đô thị thông minh lại quan trọng như vậy.

Có thể hiểu đơn giản, khu tổ hợp là một môi trường bao gồm các tòa nhà, đất đai và cơ sở vật chất của một tổ chức và được quy hoạch trong một khu vực xác định rõ ràng. Đây có thể là một trường cao đẳng hoặc đại học, một nhà máy lớn, một khu công nghiệp, một khu triển lãm hoặc công viên thể thao, hay một khu trung tâm hoặc một quận trong thành phố. Một thành phố và các khu vực xung quanh nó thường có nhiều tổ hợp - một số sẽ kết nối với nhau và một số riêng biệt.

Có 3 dạng khu tổ hợp, bao gồm thành phố và khu đô thị, giáo dục đại học (khuôn viên trường đại học) và tổ hợp đa chức năng quy tụ khu công nghiệp với giải trí, trung tâm thương mại hoặc khu dân cư.

Tổ hợp đô thị thông minh giúp tạo ra các thành phố khiến mọi người mong muốn được chuyển đến sống, các công ty muốn đặt trụ sở tại đó và mọi người muốn làm việc ở đấy. Chúng tạo ra những nơi trong lành và đáng sống bằng cách đảm bảo môi trường không bị ô nhiễm và chất lượng không khí tốt. Chúng đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng ổn định cũng như mang lại tính linh hoạt cho sự phát triển và những thay đổi. Quan trọng hơn, chúng tạo ra một hệ sinh thái mạnh mẽ thu hút đầu tư và việc làm.

Tòa nhà Đức, một trong các tòa văn phòng bền vững nhất ở Việt Nam nhờ sử dụng công nghệ của Siemens           Ảnh: Deutsches Haus

Ông có thể chia sẻ thông tin về một số dự án tổ hợp đô thị thông minh nổi bật mà Siemens đã tham gia trong thời gian gần đây không?

Tại Siemens, chúng tôi đang khai thác công nghệ, chuyên môn và kinh nghiệm của mình trong việc quản lý các dự án phức tạp để tạo ra các tổ hợp đô thị lành mạnh, đáng tin cậy và đáng sống, từ các khu đa năng đến các quận/huyện và thành phố, các trường đại học đến các ngành công nghiệp. Chúng tôi sử dụng kiến thức và hiểu biết của mình về công nghệ, xây dựng và năng lượng để nâng cao hiệu suất, tính cơ động của tòa nhà, đồng thời tạo ra cảnh quan mới mà ở đó năng lượng được phân tán và lượng phát thải ở mức thấp. Kết quả là, chúng tôi tạo ra những môi trường có thể hiểu và quản lý các điều kiện thay đổi, có thể hỗ trợ và chăm sóc những người sử dụng chúng, cũng như khiến cho cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Cùng với các đối tác của mình như Thành phố Vienna, Siemens đã và đang tham gia thực hiện một trong những dự án điển hình về hiệu quả năng lượng bền vững và sáng tạo nhất tại châu Âu mang tên: "Aspern - Đô thị bên hồ của thành phố Vienna" với tổng diện tích 240 ha. Siemens đang tập trung vào việc số hóa kết cấu hạ tầng, việc tăng hiệu quả sử dụng năng lượng trong cả lưới điện và tòa nhà, cũng như việc kết nối các tòa nhà với nguồn cung cấp điện ở Seestadt Aspern (quận Aspern). Dựa trên yêu cầu của khách hàng, Siemens phát triển các ứng dụng như bảo trì thông minh để hỗ trợ vận hành, bảo trì và dịch vụ của tòa nhà hoặc hệ thống sạc thông minh giúp khuyến khích phát triển phương tiện giao thông chạy bằng điện (e-mobility). Nhờ sự tham gia hợp tác của Siemens, "Seestadt Aspern" ngày nay là ví dụ nổi bật cho một hình mẫu đô thị thông minh được công nhận trên toàn cầu. Nó đã được vinh danh với Giải thưởng Thành phố thông minh trên thế giới năm 2016.

Với tổng diện tích 130.000 m2, gần 4.000 giường bệnh và hơn 130 phòng mổ, Bệnh viện thành phố Ankara ở Thổ Nhĩ Kỳ là một trong những tổ hợp bệnh viện lớn nhất và hiện đại nhất trên thế giới. Đây là một hệ sinh thái thông minh, cung cấp cho bệnh nhân và nhân viên sự thoải mái và an toàn tuyệt đối, đồng thời vẫn tập trung vào tính bền vững và hiệu quả cao. Nền tảng quản lý tòa nhà Siemens Desigo CC đã hỗ trợ tích hợp liền mạch và kiểm soát trung tâm 22 hệ thống con của bệnh viện thông qua việc giám sát và kiểm soát gần 800.000 điểm dữ liệu, từ đó cho phép cơ sở hạ tầng quan trọng được hoạt động trơn tru cả ngày lẫn đêm. Để việc vận hành mạng được thông suốt, bệnh viện được trang bị hệ thống và công nghệ tự động hóa năng lượng mới nhất do Siemens cung cấp, bao gồm dòng SIMATIC S7-400 PLC dự phòng, dòng SICAM A8000 và Spectrum Power. Bệnh viện cũng sử dụng phần mềm Siveillance Suite của Siemens để đảm bảo một môi trường an toàn cho bệnh nhân, nhân viên và khách thăm khám.

Nhiều giải pháp nêu trên đã được triển khai rộng rãi ở Việt Nam. Nền tảng Desigo CC đã hỗ trợ Deutsches Haus (Ngôi nhà Đức) trở thành tòa nhà văn phòng bền vững nhất tại Việt Nam. Về hệ thống lưới điện thông minh, công nghệ tiên tiến nhất của Siemens trong lĩnh vực phân phối điện là hệ thống Spectrum Power SCADA/DMS đang giúp TP.HCM cải thiện mạnh mẽ hiệu quả và độ tin cậy của mạng lưới phân phối điện tại 21 tỉnh, thành phố ở khu vực miền Nam Việt Nam.

Siemens sở hữu 1 danh mục số độc đáo để phục vụ cho nhu cầu về kết cấu hạ tầng của các thành phố. Với kinh nghiệm phong phú cùng những dự án tham khảo đã được kiểm chứng trên toàn thế giới, chúng tôi mong muốn được hợp tác với chính quyền các thành phố và các doanh nghiệp Việt Nam để xây dựng và phát triển nhiều tổ hợp đô thị thông minh tại Việt Nam, từ đó giúp cho các thành phố trở nên thông minh hơn và đáng sống hơn.