Những ngày qua, thông tin chồng cũ người ngoại quốc của diva Hồng Nhung - doanh nhân Kevin Gilmore đã kết hôn với người phụ nữ Myanmar được nhiều người quan tâm. Tuy nhiên, điều người ta quan tâm nhiều hơn, đó chính là những đứa con trong gia đình sẽ thế nào khi thông tin, hình ảnh của sự việc đang có khắp mạng xã hội.

Ly hôn là điều mà không ai muốn…(Ảnh minh họa)

Câu chuyện về chồng cũ ca sĩ Hồng Nhung công khai ảnh bên người mới không lâu sau khi chia tay liệu sẽ gây tổn thương thế nào đến tâm lý con trẻ chỉ là một trong rất nhiều câu chuyện về vấn đề ứng xử sau ly hôn giữa các cặp vợ chồng. PGS.TS Nguyễn Hữu Đạt – Chuyên gia văn hóa – tâm lý trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân Văn trao đổi về vấn đề này.

Thưa PGS, gần đây trong xã hội xuất hiện nhiều thông tin về những vụ việc xâm hại trẻ em. Ý thức của các bậc cha mẹ về việc bảo vệ trẻ em ngày càng được nâng cao. Nhưng bảo vệ tinh thần cho con trẻ cũng quan trọng không kém thân thể trẻ em, thưa ông?

Chúng ta thấy rằng, trẻ em là đối tượng không chỉ dễ bị xâm hại về thể xác mà trong nhiều trường hợp, các em còn bị "xâm hại" về tinh thần. Việc này có thể để lại nhiều di chứng nặng nề. Tuy nhiên, có một thực tế đáng buồn, là việc này có khi lại xuất phát từ chính cha mẹ các em nhưng chính bản thân họ lại không biết điều đó.

Hiện nay chưa có cơ quan nào giám định về tổn hại tinh thần cho các em, dù những tổn thương này nhiều khi nặng nề, kéo dài hơn so với tổn hại về thể chất. Hầu hết các bậc cha mẹ đều không hiểu rằng những gì mình đang làm gây ảnh hưởng đến tâm lý, tinh thần, gây ra những hậu quả nặng nề trong việc phát triển tâm sinh lý và hình thành nhân cách trẻ. Hậu quả của vấn đề này cũng  kéo dài âm ỉ và có thể gây tổn hại tới sức khỏe tinh thần của nạn nhân như trầm cảm và sang chấn tâm lý do phải sống trong môi trường u uất, buồn bã.

Trẻ có thể sẽ bị sang chấn tâm lý nặng nề…(Ảnh minh họa)

Việc tổn thương về tâm lý trẻ em, đặc biệt là trẻ em nhỏ trong độ tuổi mầm non sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển sau này như thế nào?

Trong cuộc sống, những sự kiện bất ngờ, khủng khiếp có thể đến với bất kỳ ai, ở vào bất cứ độ tuổi nào, tại bất cứ nơi đâu. Tuy nhiên, đối với trẻ em, mức độ ảnh hưởng của khủng hoảng tâm lý thường nặng nề, nghiêm trọng hơn và có thể dẫn đến một khởi đầu “ảm đạm” cho cuộc đời của đứa trẻ đó.

Trẻ em là đối tượng dễ bị khủng hoảng tâm lý là bởi trẻ dễ tổn thương, thiếu khả năng thích ứng với thử thách, trải nghiệm sống chưa nhiều, kỹ năng sống chuẩn bị chưa tốt. Đối với những em nhỏ trong lứa tuổi mầm non thì vấn đề này còn nghiêm trọng hơn nhiều. Các bạn sẽ không thể tưởng tượng được rằng hậu quả của nó nguy hiểm thế nào. Trẻ  có thể biến thành người khác hoặc trở nên rụt rè, suy nghĩ thiếu tích cực về cuộc sống.

Đối với những trẻ em là con của người nổi tiếng, việc nhiều người quan tâm đến cuộc sống của họ có khiến những sự ảnh hưởng này lớn hơn không, thưa ông?

Sự ảnh hưởng này sẽ lớn hơn bởi khi có bố mẹ là người nổi tiếng, đồng nghĩa với việc cuộc sống của đứa trẻ sẽ chịu nhiều áp lực hơn. Việc chúng làm gì, cư xử thế nào cũng sẽ luôn bị dư luận để ý. Mà như các bạn biết thì trẻ em làm sao có thể che giấu được cảm xúc của mình.

Những đứa trẻ con của người nổi tiếng sẽ tiếp xúc với dư luận nhiều hơn. Với những đứa trẻ nhạy cảm, chúng sẽ luôn có tâm lý lo sợ người khác nhắc tới chuyện của mình hoặc đôi khi là có tâm lý né tránh câu hỏi liên quan đến cuộc sống, kiểu như “sẽ ở với ai?”. Đây là một câu hỏi mà theo tôi thì với bất cứ đứa trẻ nào rơi vào tình huống này, đó cũng là một sự tàn nhẫn và “vô duyên”.

Quan tâm và yêu thương chính là “liều thuốc” tinh thần tốt nhất với những đứa trẻ…

Gần đây, xuất hiện nhiều thông tin về việc chồng cũ của nữ ca sĩ Hồng Nhung có người phụ nữ mới không lâu sau khi chia tay nữ ca sĩ. Việc này liệu có khiến những đứa trẻ bị tổn thương tâm lý, thưa ông?

Mặc dù ly hôn là chuyện của người lớn, nhưng cũng có ảnh hưởng không nhỏ đến những đứa trẻ. Đối với những bố mẹ là người bình thường thì đứa trẻ cũng đã phải chịu nhiều tổn thương, huống chi là những ông bố, bà mẹ nổi tiếng. Các em có thể bị tổn thương về mặt tâm lý và tâm hồn. Đối với trẻ nhỏ chưa biết đọc biết viết thì có thể chúng sẽ nghe thấy, còn đối với các bạn đã có thể đọc và viết, đặc biệt là biết mở youtube hay mạng xã hội thì mức độ tiếp nhận thông tin và chịu ảnh hưởng từ những thông tin đó còn nhiều hơn.

Trong điều kiện hiện nay, các thông tin trên mạng xã hội là khó tránh khỏi. Vậy đối với những trường hợp như thế này, PGS có lời khuyên gì đối với cha mẹ của các em nhỏ để giúp các bé phát triển bình thường?

Cha mẹ đôi khi cảm thấy nhẹ nhõm vì chấm dứt được những rắc rối gia đình, song đối với con trẻ thì đó là sự mất mát. Phản ứng tình cảm của trẻ thường phụ thuộc vào tuổi tác, song đa số trải qua sự buồn bã, tức giận và lo lắng. Tôi nghĩ rằng trong những trường hợp thế này, các bậc cha mẹ nên giúp trẻ vượt qua sang chấn tâm lý bằng sự khôn khéo và tình yêu thương, hạn chế tối đa mọi căng thẳng.

Hãy giữ thái độ cởi mở, bình tĩnh và trung thực trước những băn khoăn của trẻ.  Hãy luôn ở bên con để có thể lắng nghe những suy nghĩ thầm kín của chúng và trấn an tâm hồn con bằng những lời chia sẻ, ví như nhẹ nhàng nói: "Mẹ biết tin này làm con buồn, và mẹ có thể hiểu vì sao", hoặc "Ba mẹ đều yêu con và rất xin lỗi vì đang làm con buồn thế này".

PGS có thể đưa ra một số lời khuyên chung cho các gia đình không may phải ly hôn, cách thức để giảm thiểu tổn thương cho các bé?

Khi cha mẹ ly hôn, tất yếu sẽ gây tổn thương cho con cái, dù chúng ở có ở độ tuổi nào đi nữa. Việc ly hôn của cha mẹ khiến chúng nghi ngờ giá trị của lòng tin cậy, sự chung thủy và tình yêu thương. Vì thế, cha mẹ phải chuẩn bị tâm lý cho con trước những áp lực cuộc sống sau khi cha mẹ ly hôn, thậm chí là chuẩn bị kết hôn với người mới.

Để tránh làm tổn thương những đứa trẻ vô tội, bố mẹ cần có những giải pháp thiết thực nhằm ổn định tâm lý cho con. Hãy dành thời gian nói chuyện và luôn chuẩn bị tâm lý đón nhận những câu hỏi của con mình. Đừng cố nói dối chúng, thay vào đó, hãy dành cho con một khoảng thời gian nhất định để con xử lý những gì đang xảy ra và chúng cần sự quan tâm của bạn.