Ông Bùi Hồng Minh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng.

Thưa ông, những năm gần đây, hệ thống định mức xây dựng đã được các cơ quan quản lý nhà nước rà soát, hiệu chỉnh, ban hành bổ sung với tổng số lượng lên đến hơn 34.000 định mức, nhưng các nhà thầu vẫn kêu định mức đưa ra không phù hợp, gây khó khăn cho việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng. Ông nhận định thế nào về vấn đề này?

Tổng số định mức được ban hành theo Nghị định 10/2021/NĐ-CP về quản lý chi phí đầu tư xây dựng đến nay khoảng 34.000 định mức, trong đó, Bộ Xây dựng ban hành khoảng 15.000 định mức cho hầu hết các công tác xây dựng áp dụng chung, với các công nghệ, biện pháp thi công được sử dụng phổ biến trong nước và quốc tế.

Qua rà soát, các cơ quan quản lý nhà nước đã loại bỏ những định mức lạc hậu, điều chỉnh, bổ sung nhiều định mức mới, sát hơn với yêu cầu thực tiễn. Tuy nhiên, thời gian qua, ở một số dự án, công trình, công tác xây dựng còn thiếu định mức, hoặc định mức ban hành chưa phù hợp, nhất là đối với công tác xây dựng sử dụng công nghệ mới, vật liệu mới.

Riêng lĩnh vực công trình giao thông đường bộ, qua thống kê cho thấy, hiện có khoảng 32 công tác xây dựng thiếu định mức ban hành, chủ yếu tập trung vào nhóm công tác xây dựng cầu dây văng, đắp nền đường bằng các vật liệu mới… Một số công tác xây dựng đã ban hành định mức, nhưng có yêu cầu kỹ thuật, biện pháp thi công khác với phương pháp đã quy định ở các định mức hiện tại. Một số trường hợp định mức ban hành chưa phù hợp, phần lớn là do trong thực tế nhiều công trình, dự án thi công đã có yêu cầu thiết kế, biện pháp thi công, điều kiện thi công khác với quy định.

Đâu là nguyên nhân của những tồn tại này, thưa ông?

Nghị định số 10/2021/NĐ-CP đã quy định rõ, UBND cấp tỉnh chịu trách nhiệm tổ chức xác định, công bố hoặc phân cấp, ủy quyền cho Sở Xây dựng công bố giá các yếu tố đầu vào (vật liệu, nhân công, máy thi công) và Chỉ số giá xây dựng trên địa bàn tỉnh theo định kỳ hàng quý hoặc sớm hơn khi cần thiết, bảo đảm kịp thời với những biến động giá trên thị trường xây dựng.

Thời gian qua, chịu tác động bởi Covid-19 kéo dài, xung đột Nga - Ukraine, trên thị trường thế giới nói chung, Việt Nam nói riêng, giá cả nhiên liệu, vật liệu xây dựng có nhiều biến động, liên tục tăng, vượt ngoài khả năng dự báo. Một số thời điểm, giá vật liệu trên thị trường tăng hơn 30%. Trong khi đó, việc công bố giá và Chỉ số giá xây dựng của hầu hết các địa phương đều có “độ trễ” so với diễn biến thị trường. Điều này dẫn đến tình trạng giá một số loại vật liệu chủ yếu (thép, xi măng, cát, đá, nhựa đường) công bố tại một số địa phương chưa bám sát diễn biến giá thị trường. Giá nhân công, máy thi công công bố tại một số địa phương có nơi chưa phản ánh đúng mức giá thị trường.

Thông tư 11/2021/TT-BXD của Bộ Xây dựng đã quy định về danh mục, thông tin thị trường liên quan đến vật tư, vật liệu công bố trên địa bàn, một số nơi chưa thực hiện công bố chi phí vận chuyển vật liệu trên địa bàn, nhất là đối với các vật liệu khai thác như cát, đá, đất đắp...

Thực trạng trên là một trong những nguyên nhân tác động đến dữ liệu tính toán, dự trù chi phí các dự án đầu tư xây dựng và điều chỉnh giá trong công tác thanh toán, quyết toán hợp đồng các gói thầu xây dựng đang triển khai, nhiều nhà thầu hoặc đơn vị thi công cầm chừng, hoặc làm chậm tiến độ thi công để chờ công bố giá.

Bộ Xây dựng đã đưa ra những giải pháp gì để tháo gỡ vướng mắc về định mức, hỗ trợ các chủ thể tham gia đầu tư xây dựng, thúc đẩy triển khai các dự án, thưa ông?

Nghị định số 10/2021/NĐ-CP đã quy định cụ thể các nội dung cần thực hiện, thẩm quyền của các cơ quan, đơn vị có liên quan khi xác định và quản lý định mức dự toán mới, định mức dự toán điều chỉnh trong quá trình lập dự toán xây dựng. Tại Thông tư số 13/2021/TT-BXD, Bộ Xây dựng cũng đã hướng dẫn phương pháp xác định định mức dự toán mới, định mức dự toán điều chỉnh.

Trong thời gian tới, Bộ Xây dựng sẽ đẩy mạnh công tác tập huấn chuyên môn để các chủ thể nắm vững các nội dung hướng dẫn xác định định mức dự toán mới, định mức dự toán điều chỉnh theo phương pháp mà Bộ ban hành để giúp các chủ thể chủ động áp dụng trong quá trình tham gia hoạt động xây dựng.

Bộ Xây dựng cũng đề nghị các nhà đầu tư, chủ đầu tư, ban quản lý dự án, đơn vị tư vấn phối hợp cung cấp thông tin về các định mức chưa phù hợp và các số liệu tại các dự án, công trình để Bộ có cơ sở nghiên cứu, rà soát và hướng dẫn kịp thời.

Đối với định mức cho các công trình giao thông đường bộ, hiện Bộ Xây dựng đã có giải pháp gì, thưa ông?

Đối với lĩnh vực công trình giao thông đường bộ, Bộ Xây dựng sẽ giao Cục Kinh tế xây dựng và các cơ quan chuyên môn, cùng với các cơ quan chuyên môn của Bộ Giao thông - Vận tải, UBND các địa phương trong việc tổ chức xây dựng các định mức còn thiếu, hoặc sửa đổi các định mức chưa phù hợp.

Nhằm kịp thời phục vụ yêu cầu cấp bách trong đầu tư xây dựng Dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông, giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Xây dựng cũng đề nghị Bộ Giao thông - Vận tải rà soát, đánh giá, xem xét sự tương đồng về các điều kiện áp dụng định mức ở các công trình đã thực hiện và quyết định ban hành áp dụng cho các dự án thành phần thuộc Dự án. Nghị định số 10/2021/NĐ-CP và Thông tư 13/2021/TT-BXD đã quy định rõ các vấn đề này.