Tăng huy động vốn, giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn

Ông Lê Quốc Anh, Tổng giám đốc Techcombank cho biết, Ngân hàng đã giảm mạnh tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn. Đến cuối tháng 9/2018, tỷ lệ này của Techcombank chỉ còn 34,17%, thấp hơn cả quy định của Thông tư 19. 

Techcombank đã tăng lãi suất thêm 0,2 - 0,4% ở một số kỳ hạn dài. Ảnh: Đức Thanh

Theo lý giải của lãnh đạo Techcombank, việc chủ động giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn xuống dưới mức 40% trước ngày 1/1/2019 nhằm đảm bảo khả năng phục vụ khách hàng một cách liên tục và không bị hạn chế bởi tỷ lệ an toàn vốn theo quy định. Bên cạnh đó, Techcombank cũng định hướng cân bằng tỷ trọng cho vay doanh nghiệp so với cho vay khách hàng cá nhân, nhằm giảm thiểu rủi ro tín dụng, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Đó cũng là một trong những lý do Techcombank vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho phép nới room tín dụng. 

Hệ số an toàn vốn (CAR) của Techcombank vào thời điểm cuối tháng 9/2018 đạt mức 14,33%, tăng 2,31 điểm phần trăm so với cùng kỳ. 

Trong khi đó, tại VIB Bank, hệ số CAR đang ở mức 12,4%, còn tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn ở mức 38,2%. 

Theo thống kê của NHNN, tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn của toàn hệ thống ngân hàng đến cuối tháng 5/2018 ở mức 27,67%, giảm mạnh so với mức 30,65% vào cuối năm 2017. Xét riêng nhóm ngân hàng thương mại nhà nước và nhóm ngân hàng thương mại cổ phần, tỷ lệ này ở mức tương ứng 30,23% và 31,60%. Như vậy, các ngân hàng đã rốt ráo chuẩn bị cho tỷ lệ an toàn theo quy định của Thông tư 19.

Thực tế, từ trung tuần tháng 8 đến nay, thị trường sôi động hơn với những quyết định tăng lãi suất huy động VND của hầu hết các ngân hàng, dù lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng gần đây ổn định xen lẫn những phiên giảm. Tại  CBBank, lãi suất kỳ hạn 6 tháng là 8%/năm, 15 tháng là 8,6%/năm. Ngày 5/9, Sacombank đã điều chỉnh lãi suất ngân hàng kỳ hạn 13 tháng tăng từ 7,6% lên 7,8%/năm và 18 tháng tăng từ 7,1% lên 7,2%/năm. Techcombank tăng lãi suất thêm 0,2 - 0,4% ở một số kỳ hạn dài như 12 tháng, 18 tháng, 36 tháng. 

Đáng chú ý, 3 ngân hàng quốc doanh (Vietcombank, VietinBank, BIDV) cũng vào cuộc đua tăng lãi suất huy động, với mức cao nhất 6,5 - 6,8%/năm cho kỳ hạn dài… 

Siết đúng lộ trình

Gần đây, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã kiến nghị NHNN tiếp tục cho phép các tổ chức tín dụng được áp dụng tỷ lệ tối đa 45% nguồn vốn ngắn hạn để cho vay trung hạn và dài hạn trong năm 2019, thay vì giảm về mức 40% theo quy định tại Thông tư 19. Nếu thuận theo kiến nghị của HoREA, đây sẽ là lần thứ hai, NHNN giãn lộ trình giảm tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn trong vòng 1 năm. 

Tuy nhiên, kiến nghị trên đã vấp phải những phản ứng trái chiều và đến nay, NHNN chưa có ý kiến phản hồi. 

Theo một chuyên gia trong lĩnh vực tài chính - ngân hàng, xét về mặt quản lý, điều hành, NHNN không nên tiếp tục giãn thời gian giảm tỷ lệ nguồn vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn, vì như thế có thể tạo một tiền lệ xấu.

Còn nhớ, từ đầu năm 2017, các ngân hàng đã phải sử dụng tổng lực các giải pháp huy động vốn trung và dài hạn để đáp ứng yêu cầu của Thông tư 06/2016/TT-NHNN (quy định tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn giảm từ 60% về 50% vào năm 2017 và 40% vào năm 2018). Hầu hết các ngân hàng đều định hướng tăng vốn điều lệ, hạn chế chia cổ tức bằng tiền mặt để tăng vốn tự có cấp 1. Đồng thời, các ngân hàng cũng đua nhau phát hành trái phiếu và chứng chỉ tiền gửi dài hạn để tăng vốn tự có cấp 2. Vì thế, lãi suất huy động vốn trung, dài hạn được đẩy lên, có thời điểm lãi suất phát hành chứng chỉ tiền gửi kỳ hạn 5 năm lên trên 9%/năm.

Thông tư 19 được đánh giá là có những tác động tích cực trong ngắn hạn, giúp giảm áp lực lên lãi suất huy động của các ngân hàng. Ngoài ra, các ngân hàng có thêm thời gian cơ cấu danh mục cho vay sang các khoản vay ngắn hạn phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Chuyên gia tài chính Bùi Quang Tín cho rằng, cần tiếp tục giảm rủi ro thanh khoản, bởi cơ cấu huy động vốn của các tổ chức tín dụng vẫn đang nghiêng về tiền gửi có kỳ hạn ngắn. Lãi suất huy động tiền gửi kỳ hạn dài ngày tiếp tục tăng để ngân hàng cơ cấu lại nguồn trước khi năm tài chính 2018 kết thúc. 

Theo một số chuyên gia, ngay cả khi tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung và dài hạn giảm về mức 40% thì mức này vẫn cao so với thông lệ quốc tế.