Hoạt động M&A ngân hàng trầm lắng trong nửa đầu năm

HDBank cho biết, Hội đồng quản trị Ngân hàng sẽ hoàn thiện hồ sơ sáp nhập PGBank trong tháng 6 này, để đến tháng 7 tiến hành chốt danh sách cổ đông thực hiện việc phân phối cổ phiếu với tỷ lệ 1: 0,621. Song song với đó, PGBank cũng thực hiện chốt danh sách cổ đông để hoán đổi cổ phiếu HDBank.

Trong tháng 8/2018, HDBank dự kiến sẽ hoàn tất việc sáp nhập, cũng như tiếp nhận toàn bộ tài sản, quyền và lợi ích hợp pháp của PGBank. Tháng 9/2018, HDBank sau sáp nhập sẽ sắp xếp lại nhân sự, mạng lưới chi nhánh, phòng giao dịch, chuẩn bị thành lập công ty cho thuê tài chính, công ty kiều hối, công ty bảo hiểm và đưa vào hoạt động.

Dự kiến sau khi nhận sáp nhập PGBank, HDBank có quy mô vốn điều lệ 15.345 tỷ đồng, sở hữu gần 370 chi nhánh và phòng giao dịch, hơn 15.000 điểm giao dịch tài chính và trung tâm giới thiệu dịch vụ phủ khắp 63/63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc.

HDBank dự kiến hoàn tất việc nhận sáp nhập PGBank trong tháng 8 năm nay

Theo giới quan sát, sau sáp nhập, hệ sinh thái khách hàng của HDBank sẽ được mở rộng hơn, phù hợp với chiến lược tập trung vào mảng bán lẻ của ngân hàng này. Về phía PGBank, cổ đông lớn Petrolimex sẽ được hưởng lợi khi có được đối tác chiến lược mới là HDBank.

Trong khi đó, với VietinBank, sau khi “mối  tình” với PGBank “đứt gánh", ông Lê Đức Thọ, Tổng giám đốc VietinBank cho biết, Ngân hàng sẽ có kế hoạch khác. Theo ông Thọ, khả năng VietinBank tiến hành M&A với một ngân hàng khác hoàn toàn có thể xảy ra nếu giúp các bên phát triển tốt hơn, nhất là trong việc tăng vốn điều lệ.

Không chỉ VietinBank, lãnh đạo nhiều ngân hàng khác như VIB, MB, VPBank… cũng cho hay, một trong những lý do ngân hàng muốn tăng mạnh vốn điều lệ là để chuẩn bị cho kế hoạch M&A năm 2018.

Theo các chuyên gia tài chính, xu hướng M&A ngân hàng trong thời gian tới là tất yếu do phải đáp ứng tiêu chuẩn Basel II, cũng như các yêu cầu về thanh khoản và bảo đảm an toàn vốn. Hơn nữa, việc các ngân hàng nhỏ hoặc hoạt động kém hiệu quả sáp nhập với các ngân hàng lớn được xem làm "một mũi tên trúng nhiều đích", khi vừa giúp ngân hàng lớn mở rộng được quy mô, nâng cao sức cạnh tranh, vừa lành mạnh hóa thị trường tài chính...

Tuy nhiên, trên thực tế, từ đầu năm đến nay, hoạt động M&A ngân hàng diễn ra khá trầm lắng. TS. Lê Xuân Nghĩa, chuyên gia tài chính - ngân hàng cho rằng, nguyên nhân chính khiến hoạt động M&A ngân hàng kém sôi động thời gian qua là do thiếu vắng những nhà đầu tư nội có tiềm lực tài chính mạnh. Bên cạnh đó, quy định tại Thông tư 39/2016/TT-NHNN không cho phép các ngân hàng thương mại vay tiền để mua cổ phần ngân hàng khác như giai đoạn trước cũng là lý do khiến hoạt động này không như kỳ vọng.

M&A ngân hàng đang "nóng" dần?

Theo các chuyên gia tài chính, hiện tại, không chỉ các ngân hàng trong nước tích cực chuẩn bị cho hoạt động M&A, mà các quỹ đầu tư nước ngoài cũng đang "nhòm ngó" các ngân hàng Việt Nam, nhất là tại ngân hàng có tiềm năng phát triển, quản trị lành mạnh và hệ thống tài chính minh bạch. Điều này phần nào cho thấy, xu hướng M&A trong lĩnh vực ngân hàng sẽ "nóng" lên trong thời gian tới.

M&A được xem là giải pháp nhanh chóng để các ngân hàng tăng quy mô và vốn về mặt cơ hữu, đáp ứng các hệ số an toàn vốn mới theo chuẩn Basel II sẽ có hiệu lực từ năm 2020. Với áp lực nâng cao các tỷ lệ an toàn theo chuẩn mực mới, để có thể tồn tại, các ngân hàng nhỏ buộc phải tăng vốn nhanh, nhưng điều này là không dễ dàng.

Do đó, việc phải sáp nhập vào các ngân hàng lớn là tất yếu, nhất là khi chủ trương của cơ quản quản lý là giảm dần số lượng và nâng dần chất lượng ngân hàng trong nước, qua đó gia tăng sức cạnh tranh với các ngân hàng trong khu vực, cũng như thế giới.

Hiện tại, một số ngân hàng thuộc diện tái cơ cấu như Dong A Bank, GPBank, OceanBank hay CBBank có thể là mục tiêu M&A của những ngân hàng lớn. Bên cạnh đó, với những ngân hàng nhỏ, yếu kém, không thể tăng vốn cũng được nhìn nhận khó có thể tồn tại nếu không sớm tìm đối tác để M&A…

Trước áp lực nâng cao năng lực tài chính, Saigonbank từng tính đến chuyện sáp nhập và được một đối tác lớn chấp thuận là Vietcombank. Tuy nhiên, thương vụ này đã không thành công khi các cổ đông lớn của Saigonbank chưa tìm được tiếng nói chung. Theo nhận định của giới chuyên gia, nếu không M&A, Saigonbank khó có thể đứng vững trong bối cảnh cạnh tranh ngày một khắc nghiệt như hiện tại.

Đến nay, khi mùa Đại hội đồng cổ đông ngân hàng đã đi qua, song Saigonbank vẫn chưa thể tổ chức Đại hội. Dự kiến, Saigonbank sẽ họp cổ đông thường niên 2018 trong tháng 6 này, song các thông tin về Đại hội vẫn chưa được tiết lộ. Trong khi đó, trên thị trường đã xuất hiện thông tin Saigonbank sẽ sáp nhập vào một ngân hàng lớn.

Về phía các ngân hàng lớn, không chỉ dừng ở việc nhận sáp nhập ngân hàng nhỏ, các ngân hàng này còn có kế hoạch thu hút dòng vốn đầu tư từ nước ngoài để sớm hoàn thành lộ trình tăng vốn và phương án bán 10% vốn cho đối tác ngoại của Vietcombank đã được Chính phủ chấp thuận là một ví dụ.

Tính từ cuối năm 2017 đến nay, nhiều tổ chức tài chính trong và ngoài nước đã tham gia góp vốn thông qua việc mua cổ phần từ hoạt động chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) của các ngân hàng. Đơn cử, HDBank bán 21,5% vốn cho 76 nhà đầu tư nước ngoài trong đợt IPO hồi cuối năm 2017 và thu về hơn 300 triệu USD; Techcombank cũng thu về hơn 370 triệu USD từ Warburg Pincus trong đợt IPO vào tháng 3/2018, trước thềm niêm yết cổ phiếu vào đầu tháng 6 này. Trong khi đó, OCB sẽ chốt kế hoạch bán 15% vốn cho nhà đầu tư nước ngoài trước khi niêm yết trên HOSE trong 2 quý cuối năm nay.

Đánh giá được đưa ra từ nhà kinh tế trưởng của một quỹ đầu tư nước ngoài đang hoạt động tại Việt Nam cho rằng, quá trình tái cơ cấu của ngành ngân hàng Việt Nam thời gian qua đã ghi nhận những bước tiến tích cực. Tuy nhiên, để thành công, theo vị chuyên gia này, ngành ngân hàng sẽ cần phải nỗ lực nhiều hơn nữa. 

"Vì vậy, hoạt động M&A trong lĩnh vực ngân hàng sẽ có nhiều thay đổi và sớm sôi động trở lại khi các quỹ đầu tư nước ngoài đang tích cực đầu tư vào những ngân hàng có tiềm năng trong nước. Cùng với đó, làn sóng sáp nhập ngân hàng nhỏ vào ngân hàng lớn cũng sẽ mạnh lên", nhà kinh tế trưởng này nhìn nhận.