Một tổ hợp nhà ở do Tập đoàn bất động sản Evergrande xây dựng ở Quảng Châu, Trung Quốc. Ảnh: AFP

Các nhà phân tích nhận định, tình hình đã có sự xoay chuyển rõ nét bởi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đang có động lực chính trị để thúc đẩy vấn đề đánh thuế bất động sản. Mùa hè năm nay, ông Tập Cận Bình đã nhấn mạnh cam kết của chính quyền nước này trong việc mang lại "sự thịnh vượng chung" cho tất cả mọi người, thay vì chỉ một số ít.

Đài CNBC trích dẫn bài viết nhấn mạnh ý nghĩa của chính sách "sự thịnh vượng chung" cho biết ông Tập Cận Bình đã kêu gọi điều tiết những thu nhập quá cao bằng các biện pháp như thí điểm đánh thuế bất động sản.

Cuối tuần qua, Quốc vụ viện Trung Quốc đã được trao quyền tiến hành một cuộc thí điểm đánh thuế trong 5 năm ở một số khu vực chưa xác định. Động thái này được đưa ra sau nhiều năm chính quyền Trung Quốc nỗ lực hạn chế hiện tượng đầu cơ trên thị trường bất động sản.

"Tôi nghĩ rằng, chính quyền trung ương Trung Quốc đã chọn đúng thời điểm bởi cuộc cải tổ chính trị sẽ diễn ra trước và sau Đại hội Đảng lần thứ 20 vào năm tới, vì vậy, việc phản kháng lại chính sách của chính quyền trung ương sẽ là [rủi ro] đối với sự nghiệp của các quan chức địa phương", bà Yue Su, chuyên gia kinh tế trưởng tại Tổ chức tình báo kinh tế Economist (EIU) bình luận.

Không giống như Mỹ, Trung Quốc không áp thuế bất động sản. Quyền sở hữu bất động sản ở Trung Quốc cũng được thực hiện dưới nhiều hình thức khác nhau. Chẳng hạn, doanh nghiệp nhà nước có thể phân phối căn hộ cho nhân viên của họ.

Các nhà phân tích cho hay, giới chức Trung Quốc bắt đầu thảo luận về việc đánh thuế bất động sản vào năm 2003, nhưng cho đến nay, chỉ có chính quyền hai thành phố trực thuộc trung ương là Thượng Hải và Trùng Khánh áp dụng nhưng ở mức hạn chế.

Ông Larry Hu, chuyên gia kinh tế trưởng tại Ngân hàng đầu tư Macquarie đánh giá rằng kinh nghiệm áp dụng đánh thuế tài sản của Thượng Hải và Trùng Khánh trong thập kỷ trước không tạo ra một lý lẽ thuyết phục các địa phương khác đánh thuế bất động sản.

Chuyên gia này dẫn chứng, năm 2020, thu thuế bất động sản ở Thượng Hải và Trùng Khánh chiếm chưa đầy 5% trong tổng thu thuế địa phương và mức đóng góp này ít hơn nhiều so với doanh thu bán đất.

Còn theo số liệu của Moody’s, hơn 20% doanh thu của chính quyền địa phương và khu vực đến từ việc bán đất cho các doanh nghiệp bất động sản. Nhưng việc đánh thuế bất động sản được áp dụng chính thức, nó có thể mang lại nguồn thu đáng kể cho chính quyền Trung Quốc.

Cũng theo Moody’s, bất động sản và các lĩnh vực liên quan như xây dựng chiếm ít nhất 25% GDP của Trung Quốc. Và con số này phần nào phản ánh tiềm lực rất lớn của bất động sản Trung Quốc.

Ông Larry Hu cho rằng, việc tư nhân hóa thị trường nhà ở Trung Quốc vào năm 1998 đã cho phép một thế hệ người lớn tuổi mua được căn hộ với chi phí thấp, nhờ đó họ có một lượng bất động sản nhiều hơn và bất tương xứng so với thế hệ trẻ.

Do đó, "đánh thuế bất động sản ở Trung Quốc không chỉ đơn thuần là sự phân bổ lại tài sản từ người giàu sang người nghèo mà là phân bổ từ các thế hệ cũ và cư dân ở thành phố phát triển hơn sang các nơi khác", ông Larry Hu nhận định.

Moody’s ước tính bất động sản chiếm khoảng 70 - 80% tài sản hộ các hộ gia đình ở Trung Quốc và chiếm khoảng 10% thu nhập của họ. Việc đánh thuế bất động sản có thể sẽ kéo theo yêu cầu công khai bất động sản của các doanh nghiệp và quan chức. Những yêu cầu như vậy có thể gặp phải sự phản kháng ngay cả khi quốc gia này đang trấn áp tham nhũng.

Vào tháng 8 vừa qua, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng việc theo đuổi chính sách "sự thịnh vượng chung" ở Trung Quốc sẽ đòi hỏi phải hạn chế thu nhập "quá mức" và khuyến khích người giàu đóng góp cho xã hội. Cuối tháng đó, Cơ quan Thuế Nhà nước Trung Quốc cho biết họ đang điều tra những cá nhân che giấu thu nhập cao và trốn thuế.

"Ý tưởng lớn trên tất nhiên sẽ tạo ra tầng lớp người dân trung lưu mới, hạnh phúc có nhà ở mức giá phải chăng và được hưởng dịch vụ chăm sóc sức khỏe và giáo dục cũng ở mức giá vừa túi tiền, và do đó họ sẽ là những công dân hạnh phúc", ông David Roche, Chủ tịch Công ty tư vấn đầu tư Independent Strategy bình luận trên đài CNBC.

"Và để làm được điều này, cần đảm bảo rằng nhà ở là để ở, chứ không phải để đầu cơ hay đầu tư", ông David Roche lưu ý. Chuyên gia này cũng cho rằng đánh thuế bất động sản không phải là thứ sẽ được giao cho chính quyền địa phương hoặc chính quyền địa phương thực hiện thí điểm, mà đây là việc mà các chính quyền địa phương sẽ phải làm "bởi đó là yêu cầu từ cấp trên, cho nên việc thu thuế sẽ được thực hiện".