Khó đạt mục tiêu 14%

Đến ngày 29/9, tín dụng toàn nền kinh tế đạt khoảng 12,7 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 6,9% so với đầu năm, cao hơn dự báo của NHNN (6,1-6,2%). Tuy vẫn thấp hơn so với cùng kỳ, song hoạt động cho vay đã từng bước được cải thiện dần trong mùa kinh doanh cao điểm cuối năm, cho dù cầu vốn doanh nghiệp chưa tăng cao.

Trước đó, NHNN cho biết, đến 21/9, tín dụng toàn nền kinh tế mới tăng khoảng 5,9 so với đầu năm (tức tín dụng bình quân mỗi tháng chỉ tăng hơn 0,6%), đạt khoảng 12,63 triệu tỷ đồng. Như vậy, chỉ trong khoảng 9 ngày cuối tháng 9/2023, tín dụng tăng được 1%, tương đương khoảng 120.000 tỷ đồng bơm ra nền kinh tế.

Các chuyên gia nhận định tăng trưởng tín dụng sẽ chậm lại có thể chỉ đạt khoảng hơn 12% trong năm 2023 do thị trường bất động sản kém khả quan, tăng trưởng xuất khẩu giảm tốc, sản xuất gặp khó khăn.

Đồng thời, lĩnh vực kinh doanh bất động sản và cho vay tiêu dùng bất động sản - cho vay mua nhà (mảng chiếm tỷ trọng 70% của ngân hàng) cũng giảm mạnh do thị trường gặp nhiều biến động khó khăn.

Sau nhiều lần nỗ lực giảm lãi suất, hiện lãi suất được cho không phải là vấn đề cốt yếu khiến tăng trưởng tín dụng thấp mà là do rủi ro từ môi trường kinh doanh và những yếu tố khác ảnh hưởng đến việc đưa ra các quyết sách đầu tư cũng như mở rộng sản xuất, kinh doanh.

Thực tế, mặt bằng lãi suất cho vay đang từng bước được ngân hàng cắt giảm so đầu năm nay, mức giảm 1-4% đối với doanh nghiệp và 1-3% đối với khách hàng cá nhân, các ngân hàng kỳ vọng kích cầu tín dụng trong mùa kinh doanh cao điểm cuối năm nay.

Tuy nhiên, theo TS Nguyễn Hữu Huân, Giảng viên Trường đại học Kinh tế TP.HCM, nếu phía cầu không có thì hỗ trợ sản xuất và phát triển cũng không hiệu quả. Nhiều doanh nghiệp hiện không có nhu cầu vay vốn để sản xuất - kinh doanh và đó chính là lý do hệ thống ngân hàng đang “thừa” tiền.

Do đó, theo dự báo của ông Huân, tăng trưởng tín dụng trong năm nay khả năng chỉ đạt đâu đó khoảng 12-13% so với mục tiêu ngành đưa ra là 14-15%.

Theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của tổ chức tín dụng (TCTD) trong quý IV/2023 do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) thực hiện cho biết, tỷ lệ các TCTD nhận định, nhu cầu vay vốn của khách hàng “cải thiện” trong quý III/2023 đã thấp hơn so với quý II trước đó, cũng như thấp hơn với kỳ vọng của kỳ điều tra trước.

Tuy nhiên, nhu cầu sử dụng dịch vụ ngân hàng có thể cải thiện tốt hơn trong quý IV/2023 do kỳ vọng kinh tế tích cực hơn, ngành sản xuất, xuất khẩu phục hồi. Trong đó, nhu cầu vay vốn được kỳ vọng “cải thiện” nhiều hơn nhu cầu gửi tiền và thanh toán.

Khả năng chỉ đạt 12,3%

Theo kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của tổ chức tín dụng (TCTD) trong quý IV/2023 do NHNN thực hiện, các tổ chức tín dụng (TCTD) kỳ vọng bình quân mặt bằng lãi suất huy động và cho vay tiếp tục giảm từ 0,26 - 0,35% trong quý cuối cùng của năm 2023.

Trong lần khảo sát trước, các TCTD từng dự báo lãi suất trong quý III/2023 sẽ giảm từ 0,31 - 0,41%. Như vậy, tốc độ giảm của lãi suất được kỳ vọng sẽ chậm lại vào những tháng cuối năm. Lãi suất huy động trung bình tại các nhóm ngân hàng kỳ hạn đang dưới 6%/năm, trong khi lãi suất cho vay là 8%/năm, theo báo cáo của NHNN.

Đối với vấn đề tăng trưởng tín dụng, các TCTD nhận định rằng dư nợ toàn hệ thống ngân hàng sẽ tăng 4,6% trong quý IV và tăng 12,3% trong cả năm 2023. Mức kỳ vọng này thấp hơn 0,2 % so với kết quả trong kỳ điều tra quý III/2023.

Đồng thời, các tổ chức tín dụng kỳ vọng về tăng trưởng tín dụng cũng đang thấp hơn so với mục tiêu mà NHNN đặt ra từ đầu năm là khoảng 14-15%, trong khi phù hợp với ước tính của đa số các chuyên gia và công ty chứng khoán. Kết quả trên cho thấy việc đẩy vốn ra nền kinh tế của ngành ngân hàng vẫn đang gặp nhiều khó khăn.

Từ đầu năm 2023, căn cứ mục tiêu tăng trưởng kinh tế và lạm phát của Quốc hội, Chính phủ, NHNN định hướng tăng trưởng tín dụng năm 2023 khoảng 14-15%, có điều chỉnh phù hợp với tình hình thực tế

Đến ngày 10/7/2023, NHNN đã điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 cho các tổ chức tín dụng với mức giao toàn hệ thống khoảng 14%. Việc điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các TCTD được NHNN thực hiện trên cơ sở đề nghị của TCTD, tình hình hoạt động, năng lực tài chính, quản trị điều hành và khả năng mở rộng tín dụng lành mạnh của từng TCTD, bảo đảm thanh khoản và an toàn hoạt động của hệ thống TCTD. 

NHNN khẳng định, cơ quan này đã bám sát Nghị quyết của Quốc hội, chỉ đạo của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, NHNN điều hành chính sách tiền tệ chắc chắn, chủ động, linh hoạt, hiệu quả, phối hợp đồng bộ, chặt chẽ với chính sách tài khóa và các chính sách kinh tế vĩ mô khác nhằm kiểm soát lạm phát theo mục tiêu, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế hợp lý.

Theo đó, NHNN đã điều hành để duy trì thanh khoản dồi dào, sẵn sàng cung ứng vốn cho phục hồi và phát triển kinh tế, liên tục điều chỉnh giảm 4 lần lãi suất điều hành, ban hành thông tư cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, tạo điều kiện cho khách hàng tiếp tục quay vòng vốn và tiếp cận vốn vay mới, chỉ đạo các TCTD rà soát đơn giản hóa thủ tục cho vay.